کودکان معمولاً در سنین ۲ تا ۴ سالگی کنترل مثانه خود را به دست می‌آورند، هرچند خیس کردن گاه به گاه در کودکان ۴ تا ۶ ساله نیز رایج است.
در سن ۵ یا ۶ سالگی، اگر رختخواب یک یا دو بار در هفته در طی چند ماه خیس شود، ممکن است کودک دچار مشکل شب‌ادراری باشد.
اکثر مشکلات کنترل مثانه و شب‌ادراری به طور طبیعی با بزرگتر شدن کودکان از بین می‌روند. در صورت نیاز، پزشک می‌تواند اختلالاتی را که ممکن است منجر به شب‌ادراری شوند، بررسی کند.
شب‌ادراری و عدم کنترل ادرار تقریباً هرگز به دلیل تنبلی، ضعف اراده، مشکلات عاطفی یا آموزش ضعیف استفاده از توالت نیست. از این رو باید ما، به عنوان والدین و اطرافیان کودک، همیشه با درک و حوصله با این مشکل برخورد کنیم.
علل اولیه شب ادراری
شب ادراری در کودکان سه دلیل اصلی دارد:
- مثانه به قدر کافی کشیده نمی‌شود تا تمام ادرار را در طول شب نگه دارد.
- شب‌ها ادرار بسیار زیادی تولید می‌شود.
- کودک هنگامی که مثانه پیام پر شدن را به مغز می‌فرستد، از خواب بیدار نمی‌شوند.
دلایل شب ادراری در کودکان متعدد است که خوشبختانه تمام آنها قابل درمان است. شب ادراری می‌تواند ارثی نیز باشد، اگر یکی از والدین خاطره ناخوشایندی از شب‌های دوران کودکی خود داشته باشد، فزرندشان نیز به احتمال ۴۰ درصد این مشکل را تجربه خواهد کرد. حال اگر هر دو والدین شب ادراری را تجربه کرده باشند، این احتمال به ۷۰ درصد افزایش می‌یابد.
عوامل خطر شب ادراری در کودکان چیست؟
هر کودکی ممکن است دچار شب ادراری شود. اما برخی فاکتورها احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند. از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره‌کرد.
- جنسیت: پسران حدودا ۲ برابر دختران دچار شب‌ادراری می‌شوند.
- استرس و اضطراب: رویدادهای استرس‌زا برای کودک مانند شروع مدرسه یا دور‌بودن از خانه می‌تواند باعث این عارضه شود.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین در کودکی سابقه شب ادراری داشته‌باشد، احتمال بروز این اختلال در کودک افزایش پیدا می‌کند.
- اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی: در کودکانی که دچار این اختلال هستند، بی‌اختیاری ادرار بیشتر دیده‌می‌شود.
اگر هر یک از این عوامل خطر در مورد کودک شما صدق می‌کند، حتما در این مورد با دکتر اطفال یا متخصص کلیه و مجاری ادراری مشاوره داشته‌باشید.
مثانه پرکار
مثانه پرکار یا بیش فعال، پیش از پر شدن مثانه پیامی مبنی بر ضرورت تخلیه فوری مثانه را به مغز می‌فرستد. مثانه پرکار معمولا حجم کمتری از ادرار را نگه می‌دارد. نشانه‌های مثانه پر کار:
- تکرر ادرار ( بیش از ۸ بار در روز) و احساس نیاز به تخلیه فوری مثانه
- لکه‌های کوچکتر ادرار روی رختخواب علامت این است که مثانه دفعات بیشتر و در حجم‌های کمتر تخلیه می‌شود.
- شب ادراری در کودکان غالباً بیش از یک بار در شب رخ می‌دهد و کودک گاهی پس از آن بیدار می‌شود.
عفونت مجاری ادرار (UTI)
علائم عفونت مجاری ادرار در طول روز محسوس است و بر توانایی کودک برای خشک نگه داشتن رختخواب در طول شب اثر می‌گذارد. نشانه‌های عفونت نجاری ادرار عبارت است از:
- ادرار بوی ماهی می‌دهد، کدر است و در آن رگه‌‌های خون وجود دارد.
- تب داشتن کودک
- استفراغ
- کودک ادرار را با ناراحتی و به دشواری تخلیه می‌کند.
- مشکل بی‌اختیاری علاوه بر شب در طول روز نیز وجود دارد.
نوشیدنی ها را قبل از خواب حذف کنید
در حالی که کودک شما ممکن است به نوشیدن یک لیوان شیر یا آب قبل از خواب عادت داشته باشد، این می تواند در خیس کردن رختخواب نقش داشته باشد. حذف نوشیدنی یک ساعت قبل از رفتن به رختخواب می تواند به جلوگیری از حوادث کمک کند. همچنین اگر فرزندتان برای آخرین بار درست قبل از خواب به دستشویی برود کمک خواهد کرد و می توانید این کار را به او یادآوری کنید. این می تواند کمک کند تا مطمئن شوید که کودک شما بیشتر مایعات مصرفی خود را در طول صبح و بعد از ظهر و مقدار کمتری را با شام دریافت می کند. همچنین ممکن است بخواهید میان وعده ها و دسرهای شبانه را حذف کنید، زیرا ممکن است کودک شما پس از خوردن غذای بیشتر تشنه شود.
همچنین، تنظیم مجدد نوشیدنی های فرزندتان را در نظر بگیرید. در حالی که شیر و آب گزینه‌های سالمی هستند، آب‌میوه‌ها و نوشابه‌ها می‌توانند اثرات ادرارآور داشته باشند، به این معنی که می‌توانند منجر به تکرر ادرار شوند.
آموزش کنترل مثانه
آموزش کنترل مثانه فرآیندی است که در آن کودک شما در زمان های معینی به دستشویی می رود، حتی اگر فکر نمی کند نیازی به رفتن دارد. این نوع سازگاری می تواند به تحریک تمرین مثانه کمک کند و به کنترل مثانه کمک کند.
در حالی که اغلب ادرار کردن در ساعات بیداری در روز انجام می شود، تمرین مثانه برای شب ادراری انجام می شود. این بدان معناست که شما یک یا دو بار در شب کودک خود را برای رفتن به دستشویی بیدار خواهید کرد.
اگر کودک شما همچنان رختخواب را به طور منظم خیس می کند، از امتحان مجدد شلوار تمرینی نترسید.
پس از مدتی از کنار گذاشتن شلوار تمرینی، می توانید دوباره تمرینات مثانه را شروع کنید. این دوره‌های «استراحت» همچنین می‌تواند به جلوگیری از دلسردی فرزندتان از شب ادراری در رختخواب کمک کند.
