دستگاه ادراری از دو کلیه، دو حالب (لولهای که کلیه را به مثانه متصل میکند)، مثانه و مجرای ادرار تشکیل شده است. ادرار از کلیهها و از طریق حالبها به مثانه جریان مییابد. ادرار جنین جزء اصلی مایع آمنیوتیک است. انسداد مجاری ادراری به دلیل باریک شدن در نقطهای از دستگاه ادراری ایجاد میشود که جریان ادرار را کند یا متوقف میکند. اگر یک حالب مسدود شود کلیه قادر به تولید ادرار نخواهد بود و ممکن است بزرگ شود (هیدرونفروز) یا حتی آسیب ببیند. اگر هر دو حالب مسدود شده باشند یا اگر انسداد در مجرای ادرار باشد جنین قادر به تخلیه ادرار نیست و نمیتواند مایع آمنیوتیک تولید کند که میتواند منجر به رشد ناکافی ریهها شود.
انسداد مجاری ادراری را چگونه تشخیص دهیم؟
به طور معمول از طریق سونوگرافی در اواسط سه ماهه دوم تشخیص داده میشود. سونوگرافی یک آزمایش غیر تهاجمی است که به ما امکان میدهد رشد و تکامل کلی جنین، شدت انسداد و وضعیت کلیهها را ارزیابی کنید اگر انسدادی تشخیص داده شود ارزیابی عملکرد و آسیب کلیهها ضروری است.
قبل از تولد جنین چه اتفاقی رخ میدهد؟
هنگامی که انسداد در هر دو کلیه یا در قسمت پایین دستگاه ادراری رخ میدهد میتواند به کلیهها (دیسپلازی کلیه) و ریهها آسیب برساند یا مانع رشد آنها شود. ریههای جنین برای رشد به مایع آمنیوتیک کافی نیاز دارند. اگر مایعات کم باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد (الیگوهیدرآمنیوس) ریهها نمیتوانند منبسط شوند و ممکن است به طور کامل رشد نکنند (هیپوپلازی ریوی). در مردان انسداد شدید دستگاه ادراری تحتانی معمولاً به دلیل دریچههای خلفی مجرای ادرار است. مجرای ادرار مردانه (لولهای که مثانه را به نوک آلت تناسلی متصل میکند) دارای چند چین است که میتواند به اندازهای بزرگ شود که عبور ادرار را مسدود کند. با این حال بیشتر این انسدادها ناقص هستند و پس از تولد قابل درمان هستند.
قبل از تولد جنین چه کاری میتوان انجام داد؟
سونوگرافی سریال برای نظارت بر رشد جنین و سطح مایع آمنیوتیک و کمک به برنامهریزی زایمان و مراقبت پس از تولد استفاده میشود. با استفاده از بیحسی موضعی و راهنمایی اولتراسوند یک لوله کوچک (کاتتر) از طریق دیواره شکم جنین به مثانه وارد میشود. این کاتتر به دلیل شکل آن "دبل دم" نامیده میشود. یک سر در مثانه و دیگری در حفره آمنیوتیک. این به ادرار اجازه میدهد تا انسداد مجرای ادرار را دور بزند و به مایع آمنیوتیک تخلیه شود. خطر کمی وجود دارد که این روش ممکن است باعث انقباضات رحم یا پارگی غشاها شود که میتواند منجر به زایمان زودرس شود. علاوه بر این قرار دادن کاتتر در محل مناسب ممکن است دشوار باشد و ممکن است بعداً از جای خود خارج شود زیرا جنین آن را بیرون میکشد. علاوه بر این همه جنینهای مبتلا به انسداد مجاری ادراری و الیگوهیدرآمنیوس از این روش سود نمیبرند. اگر کلیهها آسیب زیادی دیده باشند نمیتوانند ادرار تولید کنند.
برای مادر چه اتفاقی میافتد؟
تا زمانی که علائمی وجود نداشته باشد که جنین دچار مشکل است زایمان زودرس یا سزارین ضروری نیست. سزارین ممکن است به دلایل مامایی ضروری باشد. توصیه میشود که مادران در بیمارستانی زایمان کنند که دسترسی فوری به بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU) با حضور متخصص جراحی کودکان دارد.
در بدو تولد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگرچه برخی از نوزادان پس از تولد نیاز به عمل جراحی دارند اما معمولاً ضروری نیست. برخی ممکن است فقط برای جلوگیری از عفونت ادراری به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند. اکثر نوزادان نیازی به مراقبتهای ویژه ندارند.
منبع: