هفته بیستم بارداری

تبریک می‌گوییم! شما به نیمه راه سفر 9 ماهه‌تان رسیده‌اید و شاید تاکنون 5 کیلوگرم اضافه وزن پیدا کرده باشید. انتظار می‌رود در هفته بیستم بارداری هم نیم کیلوگرم به وزنتان اضافه شود. اگر به تازگی جنسیت جنین معلوم شده، ذهنیت کاملا جدیدی نسبت به فرزندتان خواهید داشت. بد نیست در این هفته کمی بیشتر به اسمی که می‌خواهید برای فرزندتان انتخاب کنید، فکر کنید. حالا که می‌دانید باید منتظر دختر باشید یا پسر بین لباس‌های آبی و صورتی می‌توانید آن چیزی را که می‌خواهید انتخاب کنید. هفته بیست بارداری زمان مناسبی برای خرید سیسمونی به حساب می‌آید.

وضعیت جنین در هفته بیستم بارداری

جنین در هفته بیستم بارداری با ضربه زدن به شما با کف پاهایش که شب‌ها بیشتر از هر زمان دیگری است می‌خواهد خود را به شما بشناساند. او اکنون به اندازه یک هویج است و فضای زیادی برای پشتک زدن در اختیار دارد. وزن جنین در هفته بیستم بارداری به 300 گرم رسیده است. طول بدن جنین بیست هفته‌ای نیز از فرق سر تا باسن برابر 16.4 سانتی‌متر و از فرق سر تا پاشنه پا به‌صورت کشیده و صاف حدود 25 سانتی‌متر است.
در بیست هفته اول جنین، طول بدن او از سر تا باسن محاسبه می‌شود. بعد از هفته بیستم بارداری اندازه از سر تا نوک انگشتان پا محاسبه می‌شود زیرا اگر به عکس جنین 20 هفته‌ای خود نگاه کنید خواهید دید او در تمام نیمه اول بارداری پاهای خود را خمیده کرده و پاهایش در مقابل نیم‌تنه بالایی او قرارگرفته‌اند و به‌سختی می‌توان طول آن‌ها را اندازه گرفت.
یک ماده چرب و سفیدرنگ به نام ورنیکس در هفته بیستم بارداری تمام بدن کودک را می‌پوشاند تا از پوست او در مدت طولانی غوطه‌ور بودن در مایع آمنیوتیک محافظت کند. این پوشش نرم و لیز حرکت جنین در مجرای زایمان را نیز آسان‌تر می‌کند. جنین در هفته 20 بارداری، عمل بلعیدن را بیشتر انجام می‌دهد که یک تمرین خوب برای دستگاه گوارش او است.
جنین در هفته بیست بارداری مکونیوم (مدفوع) نیز تولید می‌کند که یک ماده چسبنده و سیاه‌رنگ است و مخلوطی از سلول‌های مرده ترشحات دستگاه هاضمه و همچنین مایع آمنیوتیک بلعیده‌شده است. این ماده در روده‌های او جمع می‌شود و در اولین مدفوع او پس از تولد از بدنش خارج می‌شود. البته به ندرت برخی از کودکان این ماده را در رحم یا در طول زایمان دفع می‌کنند.

قد: 25 سانتی‌متر
وزن: 300 گرم

وضعیت مادر در هفته بیستم بارداری

حالا که در میانه بارداری و در هفته بیستم قرار دارید ممکن است توجه کرده باشید که ناخن‌هایتان محکم‌تر شده‌اند و موهایتان در تمام سطح بدنتان زودتر از همیشه رشد می‌کنند و به نظر قطورتر و توپرتر می‌آیند. می‌توانید دوباره ممنون هورمون‌های بارداری و افزایش جریان خون باشید که مواد مغذی بیشتری به سلول‌های مو و ناخن‌تان می‌رسانند. اگر ناخن‌هایتان هم بلندند ممکن است خشک و شکننده شوند، مسلما به خاطر تغییرات هورمون‌های بارداری است.
بعد از هفته‌ها تهوع و عدم تحمل غذا که پشت سر گذاشته‌اید احتمالا کاملا آماده‌اید تا زمان‌هایی که برای خوردن از دست داده‌اید را جبران کنید. ولی قبل از آن که موقع ناهار دنبال چیزی برای خوردن بگردید اطمینان ایجاد کنید که بچه در زمانی که بیشترین نیاز را دارد منبع کافی از کالری‌ها را دریافت کند. در حقیقت تحقیقات نشان داده مادرانی که در روز حداقل 5 یا 6 وعده غذایی کوچک و خوراک‌های مختصر می‌خورند بارداری سالم‌تری را در پیش خواهند داشت.

علائم مهم هفته بیستم بارداری

ممکن است در هفته بیست بارداری حس بویایی تیز و تقویت‌شده شما به حالت طبیعی خود بازگردد یا به همین منوال تا آخر دوران بارداری باقی بماند. در همه خانم‌ها حس بویایی در این دوران خیلی بالا نمی‌رود. اگر حس بویایی شما قوی شده است نگران نباشید. بینی شما دیر یا زود به حس اولیه خود بازمی‌گردد.
رحم خود را مثل بالن پلاستیکی کشسانی تصور کنید که در صورت نیاز می‌تواند منبسط شود. این اندام عضلانی در بالای مثانه و جلوی روده بزرگ واقع شده است. رحم در هفته بیستم بارداری به کمک رباط‌هایی قوی نگه داشته می‌شود که تا 500 برابر قبل از حاملگی می‌تواند کش بیاید. همچنین وزن رحم نیز از 60 گرم تا بیش از یک کیلوگرم رشد می‌کند. پس از زایمان رحم نیز به وضعیت پیشین خود برمی‌گردد.
متخصصان هنوز نمی‌دانند حجم بالای استرس‌های مزمن شما جنین را در معرض آسیب قرار می‌دهد یا نه اگر چه دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد استرس ممکن است در کودک تاثیر بگذارد. بنا به برخی تحقیقات هرگونه استرس زیاد می‌تواند با زایمان زودهنگام یا کمبود وزن کودک هنگام تولد مرتبط باشد. تعیین مقدار استرس بیش از حد مانند زیبایی بستگی به دید فردی دارد که آن را تحمل می‌کند. ممکن است موردی که به یک شخص استرس وارد می‌کند باعث تقویت فرد دیگر شود.
سوزش معده در هفته بیست بارداری می‌تواند مشکلاتی را برایتان ایجاد کند. اگر آنتی‌اسیدها در طول بارداری بی‌خطر هستند باید از مصرف بیکربنات سدیم به دلیل اینکه سدیم زیادی دارد خودداری کنید. چنانچه سوزش معده شما همچنان ادامه یافت ممکن است پزشکتان داروهای دیگری برایتان تجویز کند.

ویدیوی هفته هجدهم تا بیست و یکم بارداری:

در هفته بیستم بارداری چی بخوریم؟

همانطور که گفته شد در رژیم غذایی هفته بیستم بارداری ویتامین‌های گروه B را بگنجانید همان‌طور که در جدول مشاهده می‌کنید اسیدفولیک، مهم‌ترین ویتامین گروه "ب" است. اما هفت ویتامین دیگر نیز در تغذیه هفته 20 بارداری مهم هستند. آن‌ها به بدن کمک می‌کنند که انرژی و مواد غذایی را دریافت کنند. در مادرانی که گیاهخوار هستند ذخایر ویتامین B12 در نوزادان آن‌ها پایین است پس دقت کنید که حتما مواد غذایی که دارای ویتامین "ب" هستند در برنامه غذایی خود قرار دهید. ویتامین B12 که به نام "کبالامین" هم شناخته می‌شود، ماده غذایی اساسی است که اغلب در فراورده‌های حیوانی یافت می‌شود. رژیم غذایی فقیر از این ویتامین می‌تواند در ابتلا به کم‌خونی دخیل باشد، بنابراین در هفته بیست بارداری از رژیم‌های غذایی استفاده کنید که شامل B12 باشد مثل برشتوک‌های آماده صبحانه، گوشت، اسفناج، کلم بروکلی و ... .
اگر خیال پیاده‌روی دارید، چند قطره آب لیموترش تازه و یک قاشق مرباخوری عسل را در بطری آب معدنی همراه خودتان بریزید. آبلیمو و آب نارنج تازه، حاوی ویتامین C فراوان هستند و جذب آهن را افزایش می‌دهند.

سونوگرافی هفته بیستم بارداری 

انجام سونوگرافی در هفته بیستم بارداری با هدف بررسی سلامت جنین و میزان مایع آمنیوتیک و ضربان قلب و بررسی جفت و موقعیت جنین است. جنین در این هفته مایع آمنیوتیک قورت می‌دهد. برخی محققان معتقدند مایع آمنیوتیک حاوی مواد غذایی برای رشد جنین است. شش‌های او هنوز در هفته 20 بارداری آن‌قدر رشد نکرده است که بتواند در محیط بیرون زنده بماند، اما صدای ضربان قلب او را می‌توانید در جلساتی که نزد پزشک متخصص زایمان می‌روید، گوش کنید. این صدا مثل صدای سم‌های اسب مسابقه‌ای است که به خط پایان نزدیک است.

لیست کارهای مهم در هفته بیستم بارداری

• درباره نحوه بزرگ کردن فرزندتان با همسرتان صحبت کنید.
• کفش راحت و تخت خریداری کنید و 4 ماه باقی مانده را با آن‌ها سپری کنید.
• درباره پره اکلامپسی و خطرات آن اطلاعات کسب کنید.

مصرف آهن در هفته بیست بارداری 

اکنون و در هفته بیستم بارداری قسمت بالایی رحم در کنار ناف شما قرار دارد و احتمالا وزن شما حدود 4.5 کیلوگرم اضافه‌شده است. از هفته 20 حاملگی به بعد ممکن است هر هفته حدود نیم کیلوگرم وزن اضافه کنید. (اگر حاملگی را با لاغری و کسر وزن آغاز کرده‌اید شاید لازم باشید که کمی بیشتر وزن اضافه کنید. اگر هم حاملگی را در حالتی که اضافه‌وزن داشته‌اید آغاز کرده‌اید شاید کمی کمتر وزن اضافه کنید).
از هر متخصص تغذیه و بارداری که سوال کنید در هفته بیستم بارداری چه بخوریم بعد از انجام آزمایش احتمالا شما را به مصرف آهن توصیه می‌کند. غذاهای سرشار از آهن که می‌توانید مصرف کنید شامل گوشت قرمز، گوشت مرغ، گوشت ماهی، تخم‌مرغ، عدس و دیگر حبوبات، اسفناج و غلاتی که با آهن غنی‌شده‌اند، هستند.

دم‌نوش‌های گیاهی توصیه شده در بارداری

چای معمولی یا معطر سیاه، سبز و سفید مصرف کنید. در حاملگی مصرف به اندازه بابونه هم اشکالی ندارد. همچنین می‌توانید چای بدون کافئین خود را با پوست پرتقال یا لیمو، تکه‌های میوه (سیب، آناناس، گلابی)، دارچین یا میخک ترکیب کنید. از زنجبیل و عسل و لیمو ترش هم غافل نشوید.
چای سبز هم در دوران بارداری در حد اعتدال ضرری ندارد اما یادتان باشد مقدار زیادی کافئین دارد البته کافئین آن از قهوه کمتر است. هرگز از گیاهان خودرویی که در باغچه خانه‌تان است دم نکنید مگر اینکه دقیقا بدانید چیست و اینکه خطری ندارد. به طور کلی اگر می‌خواهید بهتر بخوابید، انرژی بیشتری داشته باشید، از سرماخوردگی مصون بمانید یا سوزش سر معده‌تان کمتر شود، درمان‌های طبیعی را در پیش بگیرید و روندی سالم که مطابق با رژیم غذایی بارداری شماست دنبال کنید.

آمادگی زایمان پیدا کنید 

اگر تاکنون و تا هفته بیستم بارداری در کلاس‌های مربوط به زایمان و تولد نوزاد ثبت‌نام نکرده‌اید بهتر است پرس‌وجو را آغاز کنید. فرقی نمی‌کند اولین بارداری‌تان است یا چندمی، بازهم می‌توانید از کلاس منظمی که شما را برای سختی‌های حاملگی و زایمان آماده می‌کند بهره ببرید. این‌گونه کلاس‌ها ممکن است جلسات هفتگی باشند یا به‌صورت یک کلاس فشرده یک‌روزه برگزار شوند و ممکن است شما بتوانید با همسر یا مادر خود در آن شرکت کنید.
بهتر است بدانید که در هفته سی و هفتم رشد کودک شما تقریبا کامل شده و شما باید برای تولد فرزندتان آماده‌باشید؛ بنابراین به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که قبل از آن زمان آمادگی‌های لازم را کسب کرده باشید.

به ویتامین‌های گروه B سلام کنید 

هشت نوع ویتامین B وجود دارد که زیر عنوان ویتامین‌های خانواده B شناخته می‌شود. اسید فولیک ابرستاره این گروه شناخته می‌شود زیرا از خرابی رشته‌های عصبی جلوگیری می‌کند. در عین حال هفت ویتامین دیگر نیز بسیار حیاتی هستند و علاوه بر همه فواید در استفاده درست از انرژی و مواد مغذی به بدن کمک می‌کنند. بهترین روش به دست آوردن هر نوع ماده مغذی تغذیه است. با استفاده از جدول زیر بهترین غذاها برای تامین ویتامین B مورد نیاز بدنتان را در هفته بیست بارداری و بعد از آن انتخاب کنید.

استرستان را کم کنید 

برای محافظت از خود و جنینتان از افراد و شرایط استرس‌آور پرهیز کنید. برای کاهش استرس در هفته بیست بارداری، خواب کافی داشته باشید، خوب غذا بخورید، به‌طور منظم ورزش کنید و وقت کافی را با دوستان و خانواده بگذرانید.

فشار معده را کم کنید 

بیشتر غذا خوردن در این دوران و بزرگ‌تر شدن رحم باعث می‌شود به معده و روده فشار وارد شود. این ناراحتی از سوی فرزند شماست اما او ناخواسته باعث این مشکلات می‌شود. برای رفع این مشکل راهکارهای زیر را در پیش بگیرید:

• آب بنوشید: مقدار زیادی آب بنوشید تا غذاها در سیستم بدنتان در حرکت باشند و در نتیجه از یبوست جلوگیری شود چون یبوست نفخ را تشدید می‌کند.
• غذاهای فیبردار مصرف کنید: سبزی‌های برگ سبز، غلات سبوس‌دار، حبوبات و میوه‌ها گزینه‌های مناسبی هستند. البته مصرف بیش از اندازه فیبر هم می‌تواند باعث گاز معده شود. اگر برای اولین بار است که می‌خواهید غذاهای فیبردار بخورید، مصرف آن را به آهستگی شروع کنید.
• وعده‌های غذایی کوچک‌تر میل کنید: هرچه غذای بیشتری بخورید، گاز بیشتری تولید می‌شود. اگر برنامه غذایی خود را به 6 وعده غذایی کوچک تقسیم کنید یا 3 بار غذای اصلی را میل کنید و دو یا سه مرتبه هم میان وعده‌های سالم بخورید، نه تنها میزان مواد مغذی در بدن تثبیت می‌شود و جنین بهتر تغذیه می‌شود بلکه از پر شدن بیش از حد معده و هضم سنگین جلوگیری می‌شود و پر باد بودن معده هم کنترل می‌شود.
• به آرامی غذا بخورید: اگر همیشه عادت داشتید ناهارتان را در 5 دقیقه میل کنید و با این کار مقدار زیادی هوا هم وارد معده‌تان می‌کردید این هوا در بدن به صورت گازهایی دردناک می‌شود، البته این درد فقط برای شماست نه جنین. بنابراین بهتر است غذای خود را در آرامش و به آهستگی بخورید.

به همسرتان بگویید خرید کند 

بردن همسرتان به مراکز خرید ممکن است کار خوبی باشد زیرا هم می‌توانید مواد غذایی مورد نیاز خود را انتخاب کند و هم در حمل کیسه‌های خرید به شما کمک می‌کند. بدون شک از اینکه مجبور نیستید کیسه‌های سنگین خرید را کشان کشان تا خانه بیاورید از او قدردان خواهید بود.

توصیه‌های مذهبی هفته بیستم بارداری

هفته بیستم بارداری جزئی از ماه پنجم، یعنی ماه حرکت است. در ابتدای این ماه جنین درون رحم حرکت می‌کند. توصیه‌شده است سوره مبارک "یس" در هرروز و سوره "واقعه" و سوره "توحید" حداقل 10 مرتبه در شب‌ها قرائت شود. شنبلیله خام یا پخته بخورید زیرا جنین را گیسو بلند و پر مو می‌کند. برای استخوان‌بندی جنین خوردن هر نوع مربا خصوصا مربای شقاقل تاثیر دارد. مادر در روزهای پنج‌شنبه و جمعه سوره "الفتح" تلاوت کند. همچنین در موقع تکان بچه دست روی شکم بگذارد و صلوات و سوره توحید را تلاوت کنید.

با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان