نوزادان و کودکانی که در هنگام دستشویی گریه و بی‌قراری می‌کنند بسیار مشکوک به عفونت مجاری ادراری هستند. به همین دلیل پدر و مادران باید به عادت‌های دفع ادرار فرزند‌شان دقت کنند تا اگر بیشتر شده بود فورا او را به پزشک ببرند. بنابر‌این ما از دکتر وحیده صباغی، پزشک عمومی، خواستیم تا درباره تشخیص و درمان این بیماری برای‌مان توضیح دهد.
عفونت ادراری در کودکان چطور تشخیص داده می‌شود؟
اعضای خانواده باید درباره عفونت ادراری در بچه‌های زیر 2 سال خیلی دقت کنند. همه عفونت‌های ادراری درمان دارویی دارند و به کودکان مبتلا به این عفونت باید آنتی‌بیوتیک داده شود. زمانی که پزشک با مشاهده علائم بیماری کودک، به عفونت مجاری ادراری در کودک مشکوک می‌شود و با آزمایش ادرار آن را تأیید می‌کند، در دوره‌ای برای او آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند که معمولا این دوره 7 تا 10 روزه است. یک هفته بعد از پایان یافتن این دوره،ادرار کودک باید دوباره آزمایش شود.
آزمایش ادرار باید در بچه‌ها به ویژه در پسران خیلی جدی گرفته شود چون این بیماری در بین پسر بچه‌ها زیاد شایع نیست و باید علت و دلیل ایجاد بیماری پیدا شود. تکرار مجدد آزمایش به این دلیل انجام می‌گیرد که بررسی کنند میکروب ضعیف شده یا از بین رفته است. همچنین بعد از پایان دوره درمان یک هفته وقفه می‌اندازند و به بچه دارو نمی‌دهند تا آزمایش ادرار بعدی را از او بگیرند و مشاهده کنند که عفونت ادراری از بین رفته است یا نه. چون ماندن عفونت ادراری ممکن است باعث پیشرفت تدریجی عفونت ادراری از مثانه به کلیه شود و کلیه را به عوارض زیادی دچار کند.
آزمایش ادرار برای بررسی بهبود عفونت ادراری در کودکان
ممکن است باکتری به‌طور کامل از بین نرفته باشد و با توجه به سیستم ایمنی ضعیف بچه‌ها دوباره رشد کند و منجر به عود بیماری شود اما با انجام آزمایش ادرار، پزشکان می‌توانند از هر گونه عود دوباره باکتری جلوگیری کنند. همچنین وقتی پسر بچه‌ای به‌طور مرتب دچار عفونت ادراری می‌شود، بسیار مشکوک به عفونت است چون پسر‌ها بسیار کمتر از دختر‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. بنابر‌این پزشکان باید علت آن را پیگیری و بررسی کنند. زیرا ممکن است بیماری کودک به شن‌ریزی کلیه، تنگی پیش آبراه و ریفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه به کلیه مربوط باشد.
علائم عفونت ادراری در کودکان
یکی از علائم پیلو نفریت یا عفونت ادراری استفراغ است. اگر یک کودک زیر 2 سال دچار تب بالا شود و بد‌حال باشد به‌طوری که تحمل خوردن خوراکی نداشته باشد باید در بیمارستان بستری شود و آنتی‌بیوتیک‌ها را به صورت وریدی به او بدهند.
پیشگیری از عفونت ادراری در کودکان
عفونت مجاری ادراری راه پیشگیری خاصی ندارد. به همین دلیل تنها کاری که والدین می‌توانند انجام دهند،این است که در زمان آموزش دستشویی رفتن و شستشو به بچه‌ها، به آنها یاد بدهند که هیچ‌گاه دست‌شان را از ناحیه مقعد به طرف ناحیه مجرای ادراری نکشند. مادران هم نباید نوزادان یا شیر‌خواران‌شان را به این شکل بشویند چون باکتری‌های ناحیه روده‌ای در دهانه مجاری ادراری جمع شده و وارد آن می‌شوند.
در صورتی که عفونت مجاری ادراری به موقع تشخیص داده نشود و یا نادیده گرفته شود باعث آسیب به بافت کلیه می‌شود. بنابر‌این مادر‌ها باید حتما به علائم ادراری کودک حساس باشند.
هر تغییری عفونت ادراری نیست
هر تغییر رنگی عفونت نیست. مادران نباید هر بوی ادرار را عفونت تلقی کنند بلکه اگر مشاهده کردند رنگ ادرار فرزند‌شان تیره شده حتما به مقدار آب مصرفی او و تعداد دستشویی رفتنش توجه کنند. اما اگر تغییر رنگ ادرار کودک به اندازه‌ای است که به قرمزی می‌زند، تکرر ادرار پیدا کرده یا سوزش دارد، باید حتما آزمایش ادرار بدهد. گرما به‌طور مستقیم باعث ایجاد این بیماری نمی‌شود اما مصرف مایعات به پیشگیری از این بیماری خیلی کمک می‌کند چون باعث می‌شود کلیه دفع داشته باشد. اما زمانی که ادرار زیاد در مثانه بماند، هم احتمال سنگ‌های مثانه‌ای را بالا می‌برد و هم عفونت ادراری.
