بواسیر، شقاق مقعد، کرم سوزنی
سوزش و درد در صورت آسیب دیدن پوست مقعد در اثر خاراندن
تشخیص علت خارش آنی مستلزم بررسی مقعد از نظر مشکلات رایج مقعدی مانند هموروئید، شقاق، بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا سرطان، بیماری‌های عفونی مانند کرم سوزنی یا مخمر و نشت مدفوع است
خارش مقعد چیست؟
خارش مقعد تحریک پوست در دهانه کانال مقعد است که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می‌شود که منجر به خارش خواهد شد. پوست اطراف دهانه به نام مقعد شناخته می‌شود اگرچه خارش ممکن است واکنشی به مواد شیمیایی موجود در مدفوع باشد اما اغلب به معنای التهاب ناحیه مقعد است. شدت خارش مقعد و میزان التهاب با ضربه مستقیم خاراندن و وجود رطوبت افزایش می‌یابد. در شدیدترین حالت خارش مقعد باعث ناراحتی غیرقابل تحملی می‌شود که اغلب به عنوان سوزش و درد توصیف می‌شود.
علل شایع خارش مقعد چیست؟
- خارش کف پا می‌تواند ناشی از مواد شیمیایی تحریک کننده در غذاهایی باشد که می‌خوریم مانند ادویه‌ها، سس‌های تند و فلفل‌ها
- درمان با آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به عفونت قارچی و تحریک مقعد شود
- پسوریازیس می‌تواند مقعد را تحریک کند
تومورهای مقعد (سرطان مقعد) ممکن است علت خارش باشند سایر مشکلاتی که می‌تواند باعث خارش مقعد شود عبارتند از:
- کرم‌های پین
- هموروئید
- پارگی پوست مقعد
- برچسب‌های پوستی
پزشکان چگونه خارش مقعد را معاینه می‌کنند؟
خارش مقعد ابتدا با معاینه دقیق مقعد از نظر ناهنجاری‌هایی مانند هموروئید، شقاق مقعد، برچسب‌های پوستی، رطوبت و خراش (شکستگی‌های پوست در اثر خراش) ارزیابی می‌شود. معاینه رکتوم با قرار دادن انگشت در کانال مقعدی می‌تواند تومورهای رکتوم را شناسایی کند. برای مشاهده دقیق کانال مقعد می‌توان از پروکتوسکوپ استفاده کرد. پروکتوسکوپ لوله کوتاهی است که از طریق مقعد و داخل راست روده وارد می‌شود تا کانال مقعدی به صورت بصری مورد بررسی قرار گیرد در صورت مشکوک بودن به کرم‌های سوزنی می‌توان آنها و تخمک‌های آنها را با استفاده از تست کرم سنجاقی شناسایی کرد.
چه گزینه‌های درمانی برای خارش مقعد وجود دارد؟
بسیاری از محصولات بدون نسخه برای درمان خارش مقعد فروخته می‌شوند و به صورت پماد، کرم، ژل، شیاف، فوم و پد در دسترس هستند. این محصولات اغلب حاوی همان داروهایی هستند که برای درمان هموروئید استفاده می‌شوند و نحوه استفاده آنها شامل موارد زیر می‌باشد:
هنگامی که در اطراف مقعد استفاده می‌شود پمادها، کرم‌ها و ژل‌ها باید به عنوان یک پوشش نازک استفاده شوند
شیاف‌ها یا فوم‌ها نسبت به پمادها، کرم‌ها و ژل‌ها مزیتی ندارند
اکثر محصولات حاوی بیش از یک نوع ماده فعال هستند. تقریباً همه آنها علاوه بر یک ماده دیگر حاوی یک محافظ هستند
بی حس کننده‌های موضعی چه تاثیر دارند؟
بی حس کننده‌های موضعی با بی حس کردن انتهای عصبی به طور موقت درد، سوزش و خارش را تسکین می‌دهند. استفاده از این محصولات باید محدود به ناحیه پری آنال و کانال مقعدی تحتانی باشد. بی حس کننده‌های موضعی می‌توانند واکنش‌های آلرژیک همراه با سوزش و خارش ایجاد کنند. بنابراین در صورت افزایش سوزش و خارش مصرف داروهای بیهوشی باید قطع شود. نمونه‌هایی از بی حس کننده‌های موضعی عبارتند از:
- بنزیل الکل 5% تا 20%
- دیبوکائین 0.25٪ تا 1.0٪
- دیکلونین 0.5٪ تا 1.0٪
- لیدوکائین (Xylocaine) 2% تا 5%
- پراموکسین 1.0% (تسکین درد)
- تتراکائین 0.5٪ تا 5.0٪
منقبض کننده عروق چه تاثیری دارد؟
منقبض کننده عروق شامل مواد شیمیایی مانند اپی نفرین است. منقبض کننده‌های عروقی که روی مقعد اعمال می‌شوند رگ‌های خونی را کوچکتر می‌کنند که ممکن است تورم را کاهش دهد. آنها همچنین ممکن است علائم را به دلیل اثر بی حسی خفیف خود کاهش دهند. منقبض کننده‌های عروقی که در ناحیه پری مقعد اعمال می‌شوند بر خلاف داروهای منقبض کننده عروقی که از طریق تزریق تجویز می‌شوند احتمال کمی برای ایجاد عوارض جانبی جدی مانند فشار خون بالا، عصبی بودن، لرزش، بی خوابی و تشدید دیابت یا پرکاری تیروئید دارند.
کدام مواد ضد عفونی کننده برای خارش مقعد تاثیرگذار است؟
ضد عفونی کننده‌ها از رشد باکتری‌ها و سایر ارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کنند. با این حال مشخص نیست که آیا ضد عفونی کننده‌ها موثرتر از آب و صابون هستند یا خیر. نمونه‌هایی از ضد عفونی کننده‌ها عبارتند از:
- اسید بوریک
- فنل
- بنزالکونیوم کلرید
- ستیل پیریدینیم کلرید
- بنزتونیم کلرید
- رزورسینول
کراتولیتیک چیست؟
کراتولیتیک‌ها مواد شیمیایی هستند که باعث تجزیه لایه‌های خارجی پوست یا سایر بافت‌ها می‌شوند. دلیل استفاده از آنها این است که تجزیه به داروهایی که روی مقعد و ناحیه پری مقعد اعمال می‌شوند اجازه می‌دهد تا به بافت‌های عمیق تر نفوذ کنند. دو کراتولیتیک مورد تایید مورد استفاده عبارتند از:
- کلروهیدروکسی آلانتوئینات آلومینیوم (آلکلوکسا) 0.2% تا 2.0%
- رزورسینول 1 تا 3 درصد
داروهای ضد درد چه تاثیری دارند؟
فرآورده های مسکن مانند فرآورده‌های بیهوشی با فشار دادن گیرنده‌های روی اعصاب درد، خارش و سوزش را تسکین می‌دهند. نمونه‌هایی از مسکن‌ها عبارتند از:
- منتول 0.1٪ تا 1.0٪ (بیش از 1.0٪ توصیه نمی‌شود)
- کافور 0.1٪ تا 3٪ (بیش از 3٪ توصیه نمی‌شود)
- قطران ارس 1% تا 5%
کورتیکواستروئیدها چه موادی هستند؟
کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند و می‌توانند خارش را تسکین دهند اما مصرف مزمن آنها می‌تواند باعث آسیب دائمی به پوست شود. آنها نباید بیش از دوره‌های کوتاه چند روزه تا دو هفته‌ای استفاده شوند. محصولات کورتیکواستروئیدی قوی‌تر که با نسخه در دسترس هستند نباید برای درمان خارش مقعد استفاده شوند.
منبع:
