البته فشارخون بسیار پایین می‌تواند نگرانی‌هایی ایجاد کند و برای برخی خانم‌ها علائم آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کنند. در ادامه به علل و درمان‌های خانگی این مشکل می‌پردازیم و اینکه چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.
چه چیزی باعث کاهش فشار خون در دوره بارداری می‌شود؟
بارداری تغییرات زیادی در خانم‌ها ایجاد می‌کند چراکه بدن‌شان تمام تلاش خود را برای خلق یک نوزاد به کار می‌گیرد. برای همین مهم است که خانم‌های باردار در طول این دوران به طور مرتب تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان باشند.در طول این چکاپ‌ها، پزشک از خانم باردار سوالاتی درباره سبک زندگی‌اش می‌پرسد. همچنین فشارخونش را در هربار ویزیت، کنترل می‌کند. تغییر فشارخون کمی هم بستگی به سطح انرژی مادر، استرس، سبک زندگی و نگرانی‌هایش دارد. ضمن اینکه فشارخون می‌تواند در ساعات مختلف روز بالا و پایین شود.
فشارخون یک خانم باردار ممکن است در ۲۴ هفته اول بارداری پایین‌تر باشد که احتمالا به خاطر دستگاه گردش خون اتفاق می‌افتد چراکه رگ‌های خونی منبسط می‌شوند تا خون به سمت رحم جریان پیدا کند. عوامل موقتی دیگری مثل سریع از جا بلند شدن یا دراز کشیدن در وان آب گرم برای مدت طولانی هم می‌توانند باعث این اتفاق شوند.
با اینکه چنین اتفاقی طبیعی است، اما بعضی فاکتورها می‌توانند منجر به کاهش خون و حتی کاهش غیرطبیعی آن شود. در مورد خانم‌های باردار، این عوامل می‌توانند دخیل باشند:
- واکنش‌های آلرژیک
- عفونت‌ها
- استراحت مطلق طولانی‌مدت
- کم‌آبی
- سوءتغذیه
- خونریزی داخلی
- کم‌خونی
- مشکلات قلبی
- اختلالات غدد درون‌ریز
فشارخون بسیار پایین می‌تواند در اوایل بارداری مشکلاتی مثل بارداری خارج از رحم ایجاد کند که طی آن، تخم بارور شده جایی خارج از رحم جاگیری می‌کند.
فشارخون نرمال چقدر است؟
در طول بارداری، فشارخون یکی از نشانه‌های سلامت مادر و جنین است؛ با کمک همین اعداد است که پزشکان می‌توانند مشکلات زمینه‌ای و پیچیدگی‌های احتمالی را شناسایی کنند.به گزارش انجمن قلب آمریکا، فشارخون کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ mmHg طبیعی است. ۱۲۰ mmHg فشار سیستولیک (فشارخون موقع انقباض قلب) است و روی دستگاه‌های اندازه‌گیری فشارخون همیشه در بالا ظاهر می‌شود.
۸۰ mmHg فشار دیاستولیک (فشارخون وقتی قلب بین ضربان‌ها استراحت می‌کند) عدد پایینی روی دستگاه است. هر عددی زیر این دو تا، فشارخون پایین تلقی می‌شود اما برای خیلی از افراد طبیعی است. پزشکان معمولا فشارخون ۹۰ mmHg روی ۶۰ mmHg را به عنوان فشارخون پایین شناسایی می‌کنند.
در طول ۱۲ هفته اول بارداری، خانم باردار ممکن است متوجه افت فشارخونش شود. معمولا این کاهش فشارخون در طول سه ماهه اول و دوم ادامه دارد اما در سه ماهه سوم دوباره افزایش می‌یابد.
پزشک تا چند روز بعد از زایمان هم فشارخون مادر را کنترل می‌کند تا متوجه هر مشکل احتمالی بعد از زایمان شود.
علائمش چیست؟
با اینکه فشارخون پایین معمولا نگران‌کننده نیست اما علائمش ممکن است مشکل‌ساز بوده یا کیفیت زندگی خانم باردار را کاهش دهد؛ به خصوص که اگر تا قبل از بارداری، این علائم را تجربه نکرده باشد.از جمله علائم پایین بودن فشارخون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیجی و پریشانی
- تهوع
- احساس ضعف که ممکن است باعث غش شود؛ به خصوص بعد از سریع از جا بلند شدن
- کسالت عمومی که در طول روز بدتر می‌شود
- عدم توانایی تنفس عمیق یا نفس کشیدن‌های تند و سطحی
- تشنگی حتی بعد از نوشیدن مایعات
- سرما، رنگ‌پریدگی یا سرد و مرطوب شدن پوست
- مشکلات بینایی، از حمله تاری دید یا دوبینی
- افسردگی
برای بچه‌ام خطر دارد؟
یکی از اولین مشکلاتی که برای خانم‌های با فشارخون پایین به وجود می‌آید، افتادن به خاطر ضعف و غش است. بعضی از این افراد هم به خاطر تغییر وضعیت ناگهانی و سریع از حالت خوابیده یا نشسته به ایستاده، بیهوش می‌شوند.حملات مکرر بیهوشی می‌تواند خطرناک باشند؛ به خصوص در زمان بارداری. چراکه مادر نه تنها ممکن است آسیب ببیند که عدم گردش خون می‌تواند باعث مشکلات داخلی شود.
فشارخون به شدت پایین می‌تواند منجر به شوک و آسیب به اعضای داخلی بدن شود. حتی ممکن است مانع از رسیدن خون به بچه شده، که سلامت بچه هم به خطر می‌افتد.
البته تعداد پژوهش‌هایی که نشان دهنده پایین بودن مداوم فشارخون در بارداری تاثیر منفی بر نتیجه حاملگی داشته باشد و مشکلاتی مثل مرده‌زایی ایجاد کند، بسیار کم هستند.
با این حال، احتمالات زیاد دیگری برای این تاثیرات منفی بر سلامت بچه وجود دارد و پایین بودن فشارخون به تنهایی، معمولا نمی‌تواند مشکل خاص و جدی ایجاد کند.
دارو می‌خواهد؟
معمولا برای رفع مشکل فشارخون پایین در بارداری، درمان دارویی انجام نمی‌شود اما بعضی خانم‌ها ممکن است از درمان‌های خانگی برای کاهش علائم خود استفاده کنند.همانطور که گفته شد، فشارخون پایین معمولا در سه ماهه سوم بارداری رفع می‌شود. اما پایین بودن غیرعادی فشارخون باید تحت درمان دارویی قرار گیرد و قبل از هر چیز، هر نوع مشکلی- مثل کم‌خونی یا عدم تعادل هورمونی- که کاهش فشار خون را در پی دارد، باید برطرف شود. در ضمن، اگر پزشک شما احتمال دهد که کاهش فشارخون‌تان از عوارض جانبی مصرف یکی از داروهایتان است، احتمالا جایگزین دیگری برایتان تجویز می‌کند.
در خانه درمانش کنید
خیلی از خانم‌ها به جای درمان‌های دارویی، ترجیح می‌دهند با درمان‌های خانگی و سنتی با پایین بودن فشارخون‌شان کنار بیایند:استراحت: وقتی مشکل پایین بودن فشارخون دارید، باید یادتان بماند که همه‌چیز را آرام انجام دهید. به جای اینکه صبح از تخت پایین بپرید، خیلی آرام به پهلو غلت بزنید و آرام بنشینید؛ حالا می‌توانید آرام از جایتان بلند شده و بیرون بیایید.
برای بلند شدن از صندلی هم اصلا عجله نکنید؛ این کار مانع از گیجی یا بیهوشی‌تان می‌شود.
اگر احساس کردید دارید از حال می‌روید، باید آرام بنشینید یا دراز بکشید تا زمین نخورید و مرتب نفس بکشید. خوابیدن به پهلوی چپ می‌تواند باعث افزایش جریان خون به سمت قلب شده و به این ترتیب به پایداری بدن کمک کند.
ضمن اینکه خانم‌های باردار باید مرتب استراحت کنند؛ به خصوص کسانی که فشارخون‌شان پایین است. در فاصله‌های زمانی معین در طول روز، کفش و جوراب را درآورده و استراحت کنید؛ به بدن‌تان فرصت بازیابی دهید تا خستگی و کسالتش را دفع کند.
پاپوش‌تان هر چه که هست (کفش، دمپایی، جوراب و ...) نباید تنگ و چسبان باشد؛ حتی شلوارتان باید آزاد و راحت باشد؛ به این ترتیب کمتر کسل و خسته خواهید شد.
می‌توانید پوشیدن جوراب واریس یا جوراب‌های ساق بلند و گرم و نرم که تا زانو را می‌پوشانند، امتحان کنید؛ بعضی خانم‌ها احساس می‌کنند این جوراب‌ها باعث بهبود گردش خون‌شان می‌شود.
مایعات: بسیار مهم و حیاتی است که روزانه مقدار زیادی مایعات بنوشید و در صورت تهوع صبحگاهی و استفراغ، راه حلی برای رفع این مشکلات پیدا کنید.
اگر پایین بودن فشارخون‌تان باعث تهوع می‌شود، دمنوش‌های گرم می‌توانند شکم‌تان را آرام کنند. ضمن اینکه نوشیدن آب کافی هم می‌تواند موثر باشد.
رژیم غذایی: ممکن است پزشک‌تان توصیه کند روزانه چندین وعده کوچک غذا و خوراکی میل کنید. ضمن اینکه در طول بارداری، رعایت یک رژیم غذایی متنوع و سرشار از مواد مغذی بسیار مهم است و می‌تواند به کاهش علائم‌تان هم کمک کند.
برای کمک به کاهش علائم فشارخون پایین، ممکن است پزشک توصیه کند میزان نمک دریافتی روزانه‌تان را افزایش دهید. اما حواس‌تان باشد که نمک زیادی، می‌تواند تاثیرات منفی داشته باشد بنابراین برای افزایش میزان نمک به رژیم غذایی‌تان، خوب است با یک متخصص تغذیه یا کارشناس سلامت مشورت کنید.
کی بروم دکتر؟!
پزشک در هر جلسه ویزیت، فشارخون خانم‌های باردار را کنترل می‌کند و در صورت بالا یا پایین بودن آن، توصیه‌هایی اعم از مصرف دارو و استراحت و ... می‌کند؛ هرچند که بالا رفتن فشارخون در دوره بارداری شایع‌تر است.پایین بودن فشارخون در دوره بارداری طبیعی است اما مهم است بدانید چه زمانی باید به دکتر یا ماما مراجعه کنید؛ خانم‌هایی که مرتب احساس گیجی یا حملات بیهوشی دارند، باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنند.
اگر احساس گیجی یا بیهوشی با سردردهای شدید، تغییر بینایی یا تنگی نفس همراه باشد، باید سریع با اورژانس تماس بگیرید. درد سینه و احساس کرختی یا ضعف در یک طرف بدن هم نیازمند مراقبت اورژانسی است.
در صورت پایین ماندن فشارخون در سه ماهه سوم بارداری یا در کل ادامه‌دار شدن آن برای مدت طولانی، باید با پزشک متخصص صحبت کنید.
خانم‌هایی که سابقه فشارخون پایین دارند، باید در اولین ویزیت چکاپ خود، این مسئله را با پزشک در میان بگذارند وگرنه ممکن است باعث تشخیص اشتباه پزشک به کاهش شدید فشارخون شوند!
در کل اگر مشکلات مربوط به فشارخون پایین را با کمک پزشک‌تان کنترل کنید، خود و فرزندتان دوره بارداری را با سلامت و خوشی طی خواهید کرد.
