نی نی سایت: آلودگی‌های شهر تهران که گاه و بی‌گاه با شدت‌های مختلف خود را نشان می‌دهد اثرات جبران‌ناپذیری بر بدن ما و به‌ویژه کودکان می‌گذارد. به همین دلیل ما در‌این‌باره با دکتر علی‌اصغر متقی، متخصص کودکان و نوزادان، گفتگو کردیم و در قسمت اول این گزارش درباره تأثیر آلودگی بر بدن کودکان پرسیدیم. اکنون در قسمت دوم درباره آسیب‌های عمیق‌تر بدنی ناشی از آلودگی و تأثیر ماسک‌و تغذیه در جلوگیری از آلودگی هوا می‌خوانید.
بی‌توجهی به رادیکالهای آزاد
رادیکال آزاد به اتم، مولکول یا یونی گفته می‌شود که دارای الکترون جفت نشده یا به عبارتی دیگر پوسته الکترونی ناقص باشد که در همه جا، حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، ماده‌ای که احاطه‌مان کرده و حتی داخل ساختمان بدن‌مان وجود دارند و می‌توانند با تخریب سلول‌های بدن و انتشار مواد سمی، به بافت‌های اطراف خود خسارات جبران ناپذیری به بدن وارد کنند.
در زمان آلودگی هوا اصلی‌ترین موضوعی که معمولا بدون بررسی باقی می‌ماند، رادیکالهای آزاد هستند که به بافت‌های بدن صدمه می‌زنند و باعث تخریب سلولی، زمینه‌سازی برای سرطان‌های بعدی و سکته‌های قلبی و مغزی می‌شوند و این مشکل تنها به یک قسمت محدود نمی‌شود. اما در دهه اخیر بسیاری از کشور‌های جهان با هم یکصدا شده‌اند تا مشکل رادیکالهای آزاد را برطرف کنند.
ماشین‌های قدیمی شامل اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و کامیون‌ها که در طول روز زیاد در سطح شهر دیده می‌شوند، عمده‌ترین منابع تولید آلودگی‌ها و این رادیکالهای آزاد هستند. اما متاسفانه هیچ تدبیری برای حل این مشکل اندیشیده نمی‌شود.
ماسک‌ها چقدر جلوی آلودگی را می‌گیرند؟
ماسک‌های معمول در داروخانه تا حدی جلوی ورود ذرات معلق به بدن را می‌گیرند اما نمی‌توانند از ورود گازها جلوگیری کنند.
هر کدام از این ذرات معلق که وارد بدن ما می‌شوند، نسبت به گاز‌های سمی ضرر کمتری دارند. چون مخاط بینی و برونش‌ها (قسمتی از دستگاه تنفسی) آنها را جذب کرده و سعی می‌کنند این ذرات را کنترل کنند تا به ریه نرسد و بر بافت آن ننشیند. اما گازها، مواد شیمیایی و مواد نا‌شناخته‌ای که آلایندگی هوا و جو را ایجاد می‌کنند، وقتی وارد بدن مردم و به‌ویژه کودکان شوند به سلول‌ها صدمه می‌زنند و موادی را وارد آنها می‌کنند که سلول‌ها به زحمت می‌توانند خود را ترمیم کنند.
آسیب‌های سلولی در کَمین هستند!
همین آسیب‌های سلولی ممکن است زمینه یک بیماری بدخیم شود که در دراز مدت ایجاد می‌شود و ممکن است ما متوجه آن بیماری و عوارضش نباشیم. معمولا همه ما و در‌واقع همه پدر و مادر‌ها تنها به علائم ظاهری تغییرات بدن مانند سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، آبریزش چشم و بینی که بافت‌های سطحی را درگیر می‌کنند توجه می‌کنیم. اما آلودگی‌هایی که بر بافت‌های عمیق اثر می‌کنند به این سادگی خود را نشان نمی‌دهند و دیر‌تر ظاهر می‌شوند. بنابر‌این هر کدام از ما علاوه بر رعایت نکات بهداشتی در هوای آلوده، باید برای جلوگیری از آلودگی هوا بکوشیم.
خوردن شیر چقدر در کاهش تأثیر آلودگی مؤثر است؟
اخیرا در شبکه‌های اجتماعی توصیه‌های تغذیه‌ای مختلفی برای روز‌های آلوده نشر می‌‌‌یابد که بسیاری از آنها تأثیر چندانی بر کاهش تأثیر آلودگی بر بدن ندارند. برای مثال نوشیدن شیر در روز‌های آلوده خوب است اما در مقابل آلودگی، تأثیر چندانی بر بدن ندارد و نمی‌تواند مواد سنگینی مانند سرب را به‌خوبی تجزیه کند. البته ممکن است مصرف این نوشیدنی و رقابت کلسیم و سُرب کمی در کاهش تأثیر مواد سنگین موثر باشد اما روی گاز‌های سمی به‌هیچ‌وجه تأثیر ندارد.
میوه و سبزی تازه را فراموش نکنید
در حال حاضر بهترین راه مقابله با آلودگی این است که مردم و به‌ویژه کودکان و سالمندان و افراد بیمار در زمان آلودگی از خانه بیرون نروند. همچنین مصرف میوه‌هایی که سرشار از آنتی‌اُکسیدان هستند بسیار برای کاهش اثر آلودگی بر بدن موثرند. چون رادیکالهای آزاد مواد اکسید کننده‌ای هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و تنها چیزی که می‌تواند تا اندازه‌ای جلوی آنها را بگیرد، مواد آنتی‌اُکسیدان هستند. آنتی اُکسیدان‌ها به فراوانی در سبزیجات و میوه‌های تازه وجود دارد و کمک می‌کنند تا کمی از عوارض و اثرات بد این گازها کم شود.
یک نوشیدنی سرشار از آنتی اکسیدان
3 چغندر متوسط، 2 سیب، 3 هویج و یک ساقه کرفس را ابتدا خوب شسته و قطعه قطعه کنید. سپس همه آنها را در مخلوط‌کُن با هم مخلوط کنید تا کاملا با هم یکدست شوند. در نهایت آبی را که از این مخلوط به دست آمده، در لیوان بریزید و بنوشید.
همه این میوه‌ها سرشار از بتاکاروتن، کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها هستند که همگی آنتی‌اکسیدان‌های قوی محسوب می‌شوند و در برابر آلودگی هوا بسیار موثر و مفید واقع می‌شوند. به طور کلی سبزیجات و میوه‌های رنگی بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان‌ها را دارا می‌باشند.
