نی نی سایت: بیماری ترومبوسایتوپنی نشانه نوعی بیماری و عفونت است که با کاهش تعداد پلاکت‌ها همراه است. این کاهش تعداد پلاکت‌ها به صورت علائمی در بدن کودک خود را نشان می‌دهند و از ترومبوسایتوپنی خفیف تا حاد دسته‌بندی می‌شوند. بنابر‌این ما از دکتر سید محمد‌کاظم نوربخش، متخصص نوزادان و کودکان و فوق‌تخصص خون و انکولوژی اطفال درباره علائم و مراحل درمان این بیماری پرسیدیم.
دکتر نوربخش درباره ترومبوسایتوپنی و علائم آن در بدن بچه‌ها می‌گوید: معمولا علامت ترومبوسایتوپنی این گونه است که وقتی تعداد پلاکت‌ها از تعداد 150 هزار تا کم می‌شوند، اوایل ممکن است نشانه‌ای مشاهده نشود. اما وقتی تعداد آنها به پایین‌تر از 20 هزار یا 30 هزار‌تا می‌رسد، خودبه‌خود ضایعاتی پوستی به صورت خون‌مردگی، راش‌های ناشی از ترومبوسایتوپنی و خونریزی‌های زیرپوستی در بدن به‌وجود می‌آیند. این لکه‌ها طبق اندازه‌های‌شان به نام‌های پتشی، پورپورا و اکیموز تقسیم‌بندی می‌شوند. پورپورا و پتشی به اندازه 1 تا 2 میلی‌متر اندازه دارند اما اگر وسعت خونریزی بیشتر باشد، تحت عنوان اکیموز شناخته می‌شوند. گاهی این بیماری به صورت خونریزی از بینی، خونریزی از دستگاه گوارش و خونریزی از لثه‌ها در هنگام مسواک زدن مشاهده می‌شود.
ممکن است پدر و مادر‌ها ضایعاتی را در دهان و مخاط دهان بچه‌ها ببیند. لکه‌های کبود هم به طرزی غیر‌طبیعی زیاد هستند و سراسر ساق بچه‌ها به صورت غیر‌طبیعی دچار کبودی می‌شود و زمانی که ضربه‌ای به آن وارد می‌شود این کبودی‌ها بیشتر می‌شوند. گاهی ممکن است ترومبوسایتوپنی همراه با کم‌خونی باشد که رنگ‌پریدگی، خستگی زودرس، ضعف و بی‌حالی از علائم کم‌خونی هستند و با این بیماری همراه می‌شوند.
دکتر نوربخش اگر ترومبوسایتوپنی همراه با کم‌خونی (آنمی) و کاهش پلاکت‌ها و کاهش گلبول‌های سفید (لکوپنی) باشد معمولا مغز استخوان را درگیر می‌‌کند و کودک دچار عفونت‌های مکرر، زخم‌های عفونی یا تب و بی‌حالی می‌شود. بنابر‌این ترومبوسایتوپنی همیشه به این شکل نیست که فقط میزان گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها پایین باشد و گاهی هم همراه با کم‌خونی است. بنابر‌این با یک آزمایش ساده خون می‌توان تعداد پلاکت‌ها را اندازه‌گیری کرد و اگر تعداد آنها به پایین‌تر از 150 هزار پلاکت برسد به آن ترومبوسایتوپنی گفته می‌شود.
وقتی ترومبوسایتوپنی شدید باشد، تعداد پلاکت‌ها به کمترین میزان خود می‌رسند و معمولا بیماران علامت‌دار می‌شوند و به راحتی می‌توان از روی علائم بالینی آن را تشخیص داد. اما تنها برای علت‌یابی ممکن است که از کودک آزمایش بگیرند.
باید بدانید که ترومبوسایتوپنی یک اصطلاح کلی است و مجموعه‌ای از علامت‌ها است. علت‌های این بیماری می‌توانند بسیار مختلف باشند همان‌طور که آنمی یا کم‌خونی یک علامت است.
مراحل درمان ترومبوسایتوپنی به علت آن بستگی دارد و زمانی که علت‌بیماری مشخص شود می‌توان با حذف آن، بیماری را بهبود بخشید. بر همین اساس دکتر نوربخش توضیح می‌دهد: اگر علت این بیماری مصرف بعضی از دارو‌ها باشد با قطع دارو بیماری برطرف می‌شود. چون بعضی از دارو‌ها ممکن است با کارکرد پلاکت‌ها تداخل ایجاد کنند و تعداد‌شان را کاهش دهند. بنابر‌این مصرف بعضی از مسکن‌ها از جمله آسپیرین، پروفن، بعضی از دارو‌های تشنج پذیر مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و بعضی از دارو‌های شیمی‌درمانی ممکن است علت ایجاد این بیماری باشند. همچنین ممکن است به دنبال اشعه‌درمانی و عوامل فیزیکی مانند کاهش درجه حرارت بدن دلیل بروز این بیماری باشند.
اگر علت بیماری ویروس‌ها باشند، با رفع دوره بیماری ویروسی، ترومبوسایتوپنی هم رفع می‌شود و اگر علت ترومبوسایتوپنی ناشی از عفونت‌های باکتریال یا عفونت‌های قارچی باشد با مصرف دارو‌های مربوط به آن، ترومبوسایتوپنی هم رفع می‌شود.
این متخصص اطفال درباره ترومبوسایتوپنی شدید می‌گوید: اگر عوامل ترومبوسایتوپنی طبیعی یا غیر‌طبیعی باشند و باعث بروز ترومبوسایتوپنی شدید (ITP) شوند، به بیماران نوعی دارو به نام IDIG یا دارو‌های کورتون‌دار می‌دهند و یا دارو‌هایی به آنها می‌دهند که کاهش ایمنی بدن‌شان را درمان کنند. این دارو‌ها انواع زیادی دارند اما بسته به نوع بیماری تجویز می‌شوند. حتی ممکن است اگر بیمار به ITP مزمن مبتلا باشد، طحال او را بردارند. ترومبوسایتوپنی ممکن است در مجموع یک بیماری باشد که یکی از علائم آن بیماری ترومبوسایتوپنی باشد. برای نمونه بیماری که مبتلا به سرطان خون یا لوکمی است، ممکن است همراه با بیماری‌اش ترومبوسایتوپنی هم داشته باشد و بدنش به شیمی‌درمانی جواب ندهد. بنابر‌این درمان‌نهایی این بیماران پیوند مغز استخوان است. اما معمولا ترومبوسایتوپنی خالص نیاز به پیوند مغز استخوان ندارد مگر در مواردی معدود.
