نی نی سایت: هنگامی که اسم «دیابت» به میان می‌آید، خیلی‌ها یاد یکی از اعضای خانواده یا آشنایان و اطرافیان می‌افتند که از خوردن انواع شیرینی‌ها و غذا‌های مختلف محروم است و مجبور است برای حفظ سلامتی‌اش از خیر خوردن بسیاری از خوراکی‌های خوشمزه بگذرد! این بیماری تا قبل از این بیشتر بزرگسالان را درگیر می‌کرد اما در چند سال اخیر در بین کودکان شایع شده است و روندی افزایشی به خود گرفته است. به همین دلیل ما در گفتگو با دکتر وحیده صباغی، پزشک عمومی، درباره‌ی این بیماری، عوامل ابتلا به آن و روش‌های کنترل آن پرسیدیم.
دکتر صباغی،درباره‌ی دیابت می‌گوید:« دیابت 2 نوع مختلف دارد که بیشتر کودکان به نوع 1 آن مبتلا می‌شوند. در دیابت نوع اول به دلیل از بین رفتن سلول‌های پانکراس، در بدن انسولین تولید نمی‌شود در صورتی که در دیابت نوع دوم انسولین تولید می‌شود اما سلول‌های بدن نسبت به آن مقاوم شده و گلوکز را جذب نمی‌کنند. این بیماری در نوزادان کمتر مشاهده می‌شود و سن شایع آن از حدود 6 سالگی تا 16 سالگی است.»
دکتر صباغی با بیان این‌که اگر مادری مبتلا به دیابت بارداری باشد و آن را کنترل نکند،ممکن است فرزندش به دیابت مبتلا شود، می‌گوید:« این بیماری ممکن است به علت سابقه‌ی خانوادگی و ژنتیکی در بچهها بروز کند و یا جهش ژنی باعث ابتلای کودک به این بیماری شود در صورتی که ممکن است تا قبل از او در آن خانواده اثری از بیماری دیابت مشاهده نشده باشد. همچنین دیابت را نمی‌توان در غربالگری دوران بارداری پیش‌بینی کرد چون این بیماری در ژن مشخص نمی‌شود. بعد از تولد هم از 2 تا 3 ماهگی و یا 3 تا 4 سالگی این بیماری تشخیص داده می‌شود.»
از علائم این بیماری می‌توان به آب خوردن زیاد و به دنبال آن تکرر ادرار و شب‌ادراری اشاره کرد. به همین دلیل دکتر صباغی می‌گوید:« وقتی مادران متوجه شدند که فرزندشان به طور ناگهانی آب زیادی می‌خورد و به اصطلاح دچار پُرنوشی شده و همچنین به‌طور ناگهانی شب‌ادراری پیدا کرده است ،باید به وجود بیماری مشکوک شوند. دلیل تکرر ادرار این بچهها آب خوردن زیاد آنها است. همچنین بعضی از بچهها ممکن است به علت این بیماری ولع خوردن پیدا کنند و دچار اضافه وزن ناگهانی شوند و در مقابل بعضی‌ها هم اشتها‌ی‌شان را از دست بدهند و لاغر شوند.»
نوزادانی که در ابتدای تولد بیشتر از 4 کیلو وزن دارند، احتمال این که در بزرگسالی به دیابت مبتلا شوند، زیاد است. بنابر‌این پدر و مادر‌ها باید با مشاهده‌ی این علائم، برای غربالگری دیابت فرزندشان اقدام کنند و باید حسابی حواس‌شان به خورد و خوراک و وزن بچهها باشد.
دکتر صباغی درباره‌ی علائم این بیماری توضیح می‌دهد:« معمولا مادر و پدر‌ها نمی‌توانند بروز این بیماری را در فرزندشان متوجه شوند به همین دلیل بیشتر مواقع این کودکان با کُمای دیابتی به بیمارستان آورده می‌شوند. البته معمولا آنها با تزریق انسولین حال‌شان خوب می‌شود اما پدر و مادران باید به تغییرات فرزندشان و وضعیت آنها به خوبی توجه کنند به ویژه در سنین مدرسه رفتن و قبل از آن.»
بچه‌هایی که به نوع 1 دیابت مبتلا هستند، باید به‌طور مرتب قند خون‌شان چک شود و انسولین تزریق کنند. همچنین در مشاوره‌های روانی باید کودک را از نظر روحی برای کنار آمدن با این بیماری آماده کنند.
دکتر صباغی با اشاره به افت قند خون در کودکان مبتلا به دیابت می‌گوید:« نوزادان مبتلا به دیابت در بیشتر موارد افت قند پیدا می‌کنند و کودکان هم در صورت کاهش قند خون ، احساس بی‌حالی و تپش قلب دارند و عرق می‌کنند و لرزش دست دارند. بنابر‌این اگر کودک دچار این حالت‌ها شد، بلافاصله باید به او یک عدد خرما بدهند تا زمانی‌که قند خونش چک شود.»
یکی از مهمترین اقداماتی که پدر و مادر می‌توانند پس از تشخیص دیابت در فرزندشان انجام دهند، توجه به وضعیت او است. برای مثال روزی که فرزندشان در مدرسه ورزش دارد، باید حواس‌شان باشد که ممکن است قند خون او پایین بیاید بنابر‌این باید به او چند عدد خرما بدهند تا برای این مواقع همراهش باشد. آنها همچنین می‌توانند از محصولات مخصوص افراد مبتلا به دیابت مانند برنج‌ها، شکلات، شیرینی و محصولات جدیدی که برای آنها ساخته شده استفاده کنند.
این پزشک عمومی به والدینی که کودک مبتلا به دیابت دارند توصیه می‌کند:« پدر و مادر‌ها باید بدانند که کودک مبتلا به دیابت تا آخر عمر این بیماری را همراه خود دارد و نباید از او انتظار داشته باشند،یک بشقاب پر از میوه را بخورد! حتی خربزه از جمله میوه‌هایی است که به علت قند بالای آن بهتر است کودکان دیابتی به ندرت سراغ خوردن آن بروند. همچنین آنها باید بدانند انتهای چشم، کلیه و قلب افرادی که سابقه‌ی بیماری دیابت در آنها بیشتر از 10 سال است باید معاینه شود چون این نواحی بعد از 10 سال شروع به بروز علائم می‌کند.»
دکتر صباغی با اشاره به عوارض دیابت می‌گوید:« در صورتی که میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت زیاد شود، علاوه بر عوارض چشمی و کلیوی، قند در مویرگ‌ها رسوب کرده و خون‌رسانی به کلیه کم می‌شود و در نهایت کار به دیالیز می‌کشد. در حال حاضر دانشمندان در حال تحقیق بر روی سلول‌هایی بنیادی هستند که بتوانند سلول‌های پانکراس را برای ترشح انسولین بازسازی کنند.»
خوب است بدانید که زمینه‌ی ژنتیکی در دیابت نوع 2 در بروز این بیماری نقش زیادی دارد و تغییر سبک زندگی در بهبود این بیماری بسیار موثر است. در صورتی که برای دیابت نوع 1 تغییر سبک زندگی موثر نیست چون بدن نمی‌تواند انسولین ترشح کند.
