نی‌نی سایت: شاید شما هم با کودکانی مواجه شده باشید که بیش از حد نگران، استرسی، دلواپس و ترس‌خورده باشند. کودکانی که انگار منتظرند هر آینه اتفاق بدی برای خودشان، پدرومادر و اطرافیان بیفتد، از تمام وقایع بدترین اتفاقات را انتظار می‌کشند و بدون اینکه مشکلی وجود داشته باشد، نگران هستند. این کودکان دچار یکی از انواع اختلالات اضطرابی هستند.
با دکتر الهام روحی، روانپزشک کودک و نوجوان، در این مورد مشورت می‌کنیم. او در تعریف این نوع از اختلال می‌گوید: اختلال اضطراب منتشر، اضطراب و نگرانی بیش از حد در حیطه‌های مختلف زندگی را شامل می‌شود. به طوری که کودک در مورد سلامت خود و اطرافیان نگران است، در سوء عملکرد خود، احتمال بروز خطر برای خود و اطرافیان نگران است. ترس از گم شدن، دزدیده شدن، بیمار شدن، انجام ندادن درست تکالیف، مورد توبیخ واقع شدن و... دارد. اختلال اضطراب منتشر شایع‌ترین اختلال اضطرابی در دوران کودکی است که حدود 30 درصد مبتلایان به طور همزمان اختلالات دیگر اضطرابی یا افسردگی دارند.
چرا کودک دچار این اختلال می‌شود؟
دکتر روحی درباره عوامل به وجود آورنده چنین اختلالی می‌گوید: عوامل مختلفی در بروز این اختلال موثرند. از جمله:
1. ژنتیک که در یک‌سوم موارد موثر است.
2. خصوصیات مزاجی کودک از قبیل کم‌رویی زیاد یا کناره‌گیری در موقعیت‌های ناآشنا.
3. کیفیت دلبستگی به مادر مثلا مادر مضطربی که دلبستگی ناایمن را در کودک ایجاد می‌کند.
4. ترس‌های زندگی بیرونی مثل مرگ یکی از بستگان، بیماری کودک، تغییر در محیط کودک مثل نقل مکان یا تغییر مدرسه.
5. یادگیری از والدین ترسو یا والدینی که به ترس کودک با خشم شدید پاسخ می‌دهند.
6. والدینی که با مبالغه در مورد خطرات، اضطراب را به کودک‌شان می‌آموزند. از جمله علل ایجاد این اختلال هستند.
این روانپزشک کودک و نوجوان درباره علائم بروز این اختلال و عوارضی که در کودک ایجاد می‌کند، توضیح می‌دهد: کودک دچار بی‌قراری، ضعف تمرکز، عصبانیت و تحریک‌پذیری، تنش عضلانی و اختلال در خواب می‌شود. کابوس و مشکل به خواب رفتن یا حفظ تداوم خواب دارد و خوابش رضایت‌بخش نیست. علائم جسمانی نیز ممکن است بروز کند. از قبیل تپش قلب، تهوع، علائم گوارشی و دردهای مختلف بدنی. این علائم اگر حداقل 6ماه طول بکشد، مطرح کننده این اختلال خواهد بود. این اختلال معمولا سیر مزمن و طول کشنده‌ای دارد.
سیر بیماری چگونه است؟
الهام روحی، با بیان اینکه بسته به شدت آسیب و اختلالات هیجانی درونی قبلی کودک، سیر اختلال متفاوت است، اعتقاد دارد که: در موارد خفیف ممکن است علائم یک تا دو سال ادامه یابد و کم‌کم کاهش پیدا کند. اما در موارد شدیدتر علائم ممکن است سال‌ها باقی بماند و در درصد کمی فروکش کند.
او اضافه می‌کند: کودکان دچار PTSD شدید مستعد عوارضی مثل کاهش ضریب هوشی و تغییرات ساختمانی در مغز هستند. در کودکانی که مورد ضرب و جرح فیزیکی شدید قرار گرفته‌اند، بروز افسردگی، افکار و رفتار خودکشی در خود و فرزندان آینده آنها بیشتر خواهد بود.
درمان از چه راه‌هایی ممکن است؟
دکتر الهام روحی، روانپزشک کودک و نوجوان در نهایت درباره راه‌های درمانی این اختلال می‌گوید: بلافاصله بعد از مواجهه با حادثه آسیب‌زا کودک تشویق می‌شود تا در محیطی حمایتی حادثه و جزییات آن را توصیف کند. این امر که مداخله در بحران نامیده می‌شود، با آموزش در خصوص کنترل هیجانات بیمار همراه است که توسط مشاور انجام می‌گیرد. درمان‌های دارویی خاص نیز در مراحل اولیه بروز حادثه موثر هستند. ولی در صورت تداوم علائم علاوه بر درمان‌های شناختی، رفتاری درمان دارویی مفید خواهد بود.
