به کودک خجالتی خود کمک کنید

اگر کودک شما معمولا سرش را بین پای شما پنهان می کند و از رویارویی با اتفاقات جدید پرهیز می کند، احتمالا تا حالا نتیجه گرفته اید که او به شکل طبیعی و ذاتی خجالتی است. علاوه بر این ممکن است کودک کمی مضطرب یا ناآرام به نظر برسد و زمانی که با افراد یا موقعیت های ناشناخته مواجه می شود شروع به گریه کند. احتمال دارد خوابش سبک باشد و نسبت به همسالانش از حساسیت بیشتری در برابر بیماری ها و رویش دندان ها برخوردار باشد. شاید برایتان جالب باشد که این ویژگی کودک از کجا سرچشمه می گیرد و تا چه وقت ادامه خواهد داشت.
 

امروزه بیشتر متخصصین باور دارند که اساس و پایه ی خلق و خوی کودک ذاتی است. بعضی از کودکان برون گرا و جسور هستند در حالی که برخی دیگر خجالتی و کم رو متولد می شوند. این یک مفهوم بسیار جدید است چون برای مدت زمان طولانی تصور می شود که محیط کودک مسئول اصلی شکل دهی به شخصیت کودک است. اما امروزه دانشمندان موفق به یافتن ژن هایی شده اند که با رفتارهای خجالتی بودن، ترسو بودن و حتی هیجان طلبی در ارتباط هستند. بنابراین خلق و خوبی فرزند شما که  تا اندازه زیادی محصول شیمی اعصاب است، او را برای واکنش های محتاطانه در موقعیت های جدید و در برخورد با افراد گوناگون آماده می کند.

قبل از نتیجه گیری در مورد اینکه آیا کودک شما خجالتی است یا خیر، به این نکته توجه کنید که امکان دارد کودک در مرحله اضطراب جدایی قرار داشته باشد و این مسئله باعث واکنش هایی شبیه خجالت یا کم رویی می شود. برای درک تفاوت این دو وضعیت به این نکات توجه کنید :

اگر کودک به طور ناگهانی در برخورد با غریبه ها محتاط عمل می کند و اجازه نمی دهد شما از مقابل چشمانش دور شوید، به احتمال بسیار زیاد نشانه اضطراب جدایی کودک است و به طور کلی زمانی نمایان می شود که کودکان توانایی حرکت کردن و عدم وابستگی را تجربه می کنند. تقریبا همه کودک حداقل یک اپیزود از این وضعیت را بین 7 تا 18 ماهگی تجربه می کنند و در بسیاری از آنها این حالت تا 3 سالگی یا حتی بیشتر ادامه خواهد داشت. اضطراب جدایی ممکن است با عواملی از قبیل نقل مکان والدین، تغییر مراقب یا ترس از تنها ماندن در تاریکی تشدید شود.

اگر احساس می کنید کم رویی کودک نوپای شما بیشتر از آنچه گفته شد به نظر می رسد، نگران نباشید. این واقعیت که او از نظر شخصیتی درون گرا است نباید باعث درجا زدن او شود و به همین دلیل ممکن است به شکل ویژه ای نیاز به عشق و محبت و پذیرش بی قید و شرط شما داشته باشد.

به کودک برچسب خجالتی بودن نزنید

بهترین کار این است که در حضور  کودک در مورد کمرویی او با دیگران حرف نزنید. کودک ممکن است جمله "او خجالتی است" را یک انتقاد بداند  یا از جمله  "او فقط کمی خجالت می کشد" را به عنوان بهانه ای برای جدا کردن خودش از دیگران استفاده کند. در عوض تلاش کنید تا از جملاتی مانند " کمی طول می کشد تا با افرادی که نمی شناسد احساس راحتی کند ". تلاش نکنید همیشه به کودک به عنوان خجالتی فکر کنید. اگر از کودک انتظارخجالتی بودن داشته باشید، توقع و انتظار شما می تواند بر رفتار کودک تاثیر بگذارد.
 

کودک را درک کنید

به کودک اجازه دانستن این نکته را بدهید که شما احساسات او را درک می کنید. اگر شما وارد اتاقی بشوید که پر از کودکان نوپایی است که مشغوا برگزاری جشن تولد هستند، برای مثال ممکن است بگویید " وقتی این همه بچه باهم سر و صدا می کنند، کلافه می شوم! " پیامی که با این جمله به کودک می دهید این است که واکنش های او طبیعی است و دیگران هم ممکن است احساسات مشابه او را تجربه کنند.
 

کودک را تشویق کنید

هر زمانی که کودک موفق به یافتن یک دوست جدید شد و یا در یک فعالیت گروهی شرکت کرد، به او پاداش بدهید یا اگر او را دیدید که بعد از یک ربع پنهان شدن در دامن شما، یک لبخند پر از شرم و کم رویی به پدربزرگ می زند، با گفتن " چه قدر قشنگ لبخند زدی، مطمئنم که با لبخندت پدربزرگ را شاد کردی!" به جای انتقاد کردن از اینکه چه قدر طول کشید تا سلام کند، او را تشویق کنید. برای عمه ها، عموها، خاله ها و دایی های کودک توضیح دهید به جای تحت فشار قرار دادن کودک، کمی صبور باشند.
 

کودک را تحقیر و سرزنش نکنید

هیچ چیز بیشتر و سریع تر از کلمات نامهربانانه به اعتماد به نفس کودک آسیب نمی رساند، حتی اگر فکر می کنید این کلمات در حد یک شوخی هستند. به یاد داشته باشید با تقویت احساس منفی در کودک به خاطر خجالتی بودن، هیچ چیز مثبتی به دست نخواهید آورد. خجالتی بودن بخشی از شخصیت کودک است و این ویژگی قابلیت خاموش و روشن کردن ندارد.
 

از موقعیت های اجتماعی اجتناب نکنید

ممکن است تصور کنید برای راحت تر کردن شرایط کودک بهتر است او را از موقعیت های اجتماعی دور نگه دارد اما این تصمیم به هیچ وجه صحیح نیست. با اینکه ممکن است کمی طول بکشد تا کودک در زمین بازی یا در یک جشن تولد با دیگران ارتباط برقرار کند اما هر جه بیشتر در چنین گردهمایی هایی حضور پیدا کند، راحت تر خواهد بود. اگر قرار است در یک مهمانی یا جشن بزرگ شرکت کنید، سعی کنید زودتر از دیگران به آنجا برسید تا کودک زمان اضافی برای سازگار شدن با محیط پیدا کند.
 

برای اجتماعی کردن کودک به دنبال راه حل هایی باشید که کمتر استرس زا هستند

فعالیت هایی را انتخاب کنید که شامل گروه های کوچک تر و آرام تر محیط های آرام و آشنا هستند. اگر کتاب فروشی یکی از مکان های مورد علاقه کودک است، بهتر است همراه او در جلسات آنجا شرکت کنید و یا دوستش را برای گشت و گذار در کتاب فروشی دعوت کنید.

راهی وجود ندارد که متوجه شوید آیا کودک خجالتی شما همینطور باقی خواهد ماند یا نه اما تعداد بیشماری از افراد که در کودکی کم رو بودند در بزرگسالی به این ویژگی غلبه کردند. در واقع بسیاری از محققین باور دارند با رشد کودک، تاثیر تجربه بر ژنتیک غالب خواهد بود. در نهایت اینکه تنها بخش بسیار کمی از شخصیت بزرگسالی که در حدود 10 درصد است، ذاتی و مادرزادی است. بنابراین سعی کنید به جای نگرانی برای کودک، او را بپذیرید و مورد حمایت قرار دهید تا به کودک کمک کنید با جهان اطرافش مواجه شود. به او کمک کنید با خودش راحت باشد و خودش را همانطور که هست بپذیرد و به یاد داشته باشید اعتماد به نفسی که به کودک می دهید به موفقیت های آینده او بسیار کمک خواهد کرد.