کلاب فوت (پاچنبری)؛ علائم، تشخیص و درمان
کلاب فوت (Club-Foot) یا همون پاچنبری یک مشکل مادرزادی است که در اون، پای نوزاد زمان تولد به سمت داخل و پایین خم شده. شاید در ابتدا نگران‌کننده به نظر بیاد، ولی اگه به‌موقع درمان بشه، معمولاً هیچ مشکلی توی راه رفتن و زندگی عادی کودک ایجاد نمی‌کنه.اگه باردار هستی و توی سونوگرافی بهت گفتن که جنین کلاب فوت داره، یا اگه بعد از زایمان متوجه این موضوع شدی، نگران نباش! این مشکل به کمک روش استاندارد درمانی، قابل اصلاحه. توی این مقاله قراره به طور کامل در مورد کلاب فوت جنین، علت‌ها، روش‌های تشخیص، درمان و تأثیرش در زندگی کودک صحبت کنیم.
کلاب فوت جنین چیه؟
کلاب فوت یا پاچنبری یک ناهنجاری مادرزادی به حساب میاد که توی اون، پای نوزاد به جای اینکه صاف و رو به جلو باشه، به سمت داخل و پایین برمی‌گرده. این مشکل می‌تونه یک پا یا هر دو پا رو درگیر کنه. جالبه بدونی که این وضعیت هیچ دردی برای نوزاد ایجاد نمی‌کنه اما اگه درمان نشه، ممکنه در آینده راه رفتن رو براش سخت کنه.در موارد خفیف، پا فقط کمی به داخل چرخیده، ولی توی موارد شدیدتر، کف پا کاملاً رو به بالا قرار می‌گیره. در حدود ۵۰ درصد موارد، هر دو پا درگیر می‌شن.
دلایل ابتلا به کلاب فوت
واقعیت اینه که هنوز علت دقیق کلاب فوت مشخص نیست اما دانشمندان معتقدن که چند عامل ممکنه در ایجاد این مشکل نقش داشته باشن:ژنتیک و وراثت: اگه توی خانواده‌ی شما یا همسرت سابقه‌ی کلاب فوت وجود داشته باشه، احتمال اینکه نوزادت هم این مشکل رو داشته باشه، بیشتره.
عوامل محیطی: مصرف سیگار، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص یا کمبود مایع آمنیوتیک در دوران بارداری هم می‌تونن تأثیرگذار باشن.
مشکلات عصبی یا عضلانی: بعضی از بیماری‌های عصبی نادر یا رشد غیرطبیعی عضلات و تاندون‌ها هم ممکنه باعث این مشکل بشن.
روش های تشخیص کلاب فوت
پاچنبری رو میشه در بارداری یا بعد از زایمان به راحتی با کمک سونوگرافی و یا معاینه فیزیکی تشخیص داد:۱. تشخیص در دوران بارداری
اگه بارداری، معمولاً توی سونوگرافی آنومالی که بین هفته ۱۸ تا ۲۱ انجام میشه، پزشک می‌تونه احتمال وجود کلاب فوت رو تشخیص بده. البته همیشه ۱۰۰٪ قطعی نیست و بعد از تولد باید بررسی بشه.۲. تشخیص بعد از تولد
بعد از به دنیا اومدن نوزاد، پزشک ظاهر پاهای نوزاد رو بررسی می‌کنه و اگه پاچنبری دیده بشه، میشه با معاینات فیزیکی و گاهی تصویربرداری‌های تکمیلی، شدت مشکل رو مشخص کرد.گاهی به خاطر وضعیت جنین داخل رحم، پاهای نوزاد در یک حالت غیرطبیعی قرار می‌گیره، اما خود به خود تا ۳ ماهگی اصلاح میشه. این مورد رو نباید با کلاب فوت واقعی اشتباه گرفت.
روش های درمان کلاب فوت
درمان هر چی زودتر شروع بشه، نتیجه‌ی بهتری داره. بهترین زمان برای شروع درمان بین ۱ تا ۲ هفتگی نوزاد هست.۱. روش پونستی (Ponseti Method) – استاندارد جهانی
روش پونستی رایج‌ترین و موفق‌ترین روش درمان کلاب فوت است. این روش شامل مراحل زیره:پزشک پای نوزاد رو آروم به سمت وضعیت طبیعی هدایت می‌کنه و بعد یک گچ مخصوص روی پا می‌ذاره.
این روند هر هفته تکرار میشه و با هر بار گچ‌گیری، پا بیشتر به وضعیت طبیعی برمی‌گرده.
معمولاً ۵ تا ۸ هفته این روند ادامه داره.
بعد از آخرین گچ‌گیری، نوزاد یک عمل جراحی کوچک برای اصلاح تاندون آشیل نیاز داره که تحت بی‌حسی موضعی انجام میشه.
۲. استفاده از کفش و بریس مخصوص
بعد از برداشتن گچ، برای جلوگیری از برگشت پاچنبری، نوزاد باید یک نوع کفش مخصوص با میله‌ی اتصال‌دهنده بپوشه:۳ ماه اول باید ۲۴ ساعته استفاده بشه.
بعد از اون، تا ۴ یا ۵ سالگی فقط زمان خواب شبانه استفاده میشه.اگه این مرحله دقیقاً طبق دستور پزشک انجام نشه، احتمال برگشت کلاب فوت وجود داره.
پیش آگهی و نتایج درمان کلاب فوت
اگه درمان به‌درستی انجام بشه:- کودک می‌تونه به طور طبیعی راه بره و فعالیت‌های روزمره رو بدون مشکل انجام بده.
- بعد از درمان، کودک می‌تونه کفش معمولی بپوشه و به فعالیت‌های ورزشی بپردازه.
- در بعضی از موارد، پا و ساق یک طرف کمی کوچک‌تر از پای دیگه باقی می‌مونه، اما روی زندگی عادی تأثیر زیادی نداره.
اما اگه درمان درست انجام نشه، ممکنه مشکلات حرکتی و دردهای مزمن در آینده ایجاد بشه.
احتمال عود کلاب فوت
بله، گاهی اوقات اگه درمان کامل و درست انجام نشه، کلاب فوت ممکنه دوباره برگرده. به همین خاطر استفاده از کفش و بریس تا سن ۴ یا ۵ سالگی خیلی مهمه. در صورتی که کلاب فوت دوباره برگرده، پزشک ممکنه دوباره بعضی از مراحل درمانی رو تکرار کنه.آیا میشه از کلاب فوت پیشگیری کرد؟
چون علت دقیق این مشکل مشخص نیست، راه قطعی برای پیشگیری وجود نداره. اما رعایت نکات زیر در دوران بارداری ممکنه تأثیرگذار باشه:- ترک سیگار و الکل
- تغذیه‌ی سالم و مصرف کافی اسید فولیک
- چکاپ‌های منظم بارداری و انجام سونوگرافی آنومالی
