کنترلگری در رابطه چیست؟
کنترل توی رابطه یعنی یکی از طرفین بخواد رفتار، احساسات یا تصمیم‌های طرف مقابلش رو به شکل غیرمنطقی تحت تأثیر قرار بده یا محدود کنه. البته یه مقدار تأثیرپذیری توی هر رابطه‌ای طبیعیه، ولی وقتی این موضوع به یه الگوی همیشگی تبدیل بشه و باعث بشه یه نفر احساس کنه آزادی و اختیارش داره از بین می‌ره، اون‌وقته که رابطه ناسالم می‌شه.چطور بفهمیم یه نفر کنترل‌گره؟
کنترلگری توی رابطه می‌تونه به شکل‌های مختلفی خودش رو نشون بده:دور کردن از خانواده و دوستا: یه آدم کنترل‌گر سعی می‌کنه طرفش رو از دوستا، خانواده یا همکاراش جدا کنه تا اون وابسته‌تر بشه و نتونه از بقیه کمک بگیره.
بازی با احساسات و دست‌کاری عاطفی: یه روش رایج، گَسلایتینگه؛ یعنی کاری می‌کنن که طرف مقابل به خودش و درک خودش از واقعیت شک کنه، این کار به‌شدت اعتمادبه‌نفس فرد رو پایین میاره.
چک کردن و تحت نظر گرفتن طرف مقابل: گرفتن رمز گوشی، چک کردن پیام‌ها و شبکه‌های اجتماعی یا حتی استفاده از نرم‌افزارهای ردیابی برای کنترل طرف مقابل، یه نوع از سوءاستفاده عاطفیه که تحت عنوان «کنترل با فناوری» هم شناخته می‌شه.
حسادت و مالکیت بیش از حد: بعضیا حسادت رو نشونه عشق می‌دونن، ولی حسادت بیمارگونه و کنترل رفتار طرف مقابل به بهانه عشق، یکی از نشونه‌های رابطه ناسالمه.
کنترل مالی: یه نفر کنترل‌گر ممکنه پول طرف مقابلش رو کنترل کنه، بهش پول توجیبی بده یا اجازه نده خودش پول دربیاره تا اون‌و وابسته نگه داره.
محبت زیاد و غیرعادی در اول رابطه: چیزی که بهش «بمباران عشق» (Love Bombing) می‌گن، یعنی یه نفر اوایل رابطه، زیادی مهربون و عاشق‌پیشه نشون بده، ولی بعدش کم‌کم محبتش رو قطع کنه و ازش به‌عنوان یه ابزار برای کنترل استفاده کنه.
رابطه با یه آدم کنترل‌گر چه آسیب‌هایی داره؟
آسیب‌های روحی و روانی
افسردگی و اضطراب: توی اینجور رابطه‌ها، فرد مدام دچار اضطراب، ترس یا حتی افسردگی می‌شه، چون همیشه باید حواسش باشه که نکنه کاری کنه که طرف مقابلش ناراحت بشه.وابستگی بیمارگونه (پیوندِ تروما): توی بعضی رابطه‌های کنترل‌گر، طرف مقابل یه چرخه از آزار و محبت رو تکرار می‌کنه. این باعث می‌شه فرد قربانی حتی وقتی می‌دونه این رابطه براش بده، نتونه ازش بیرون بیاد.
کاهش اعتمادبه‌نفس: وقتی کسی مدام مورد انتقاد و کنترل قرار می‌گیره، کم‌کم باور می‌کنه که بی‌ارزشه و بهتر از این رابطه گیرش نمیاد.
آسیب‌های جسمی
استرس مزمن: استرس زیاد سیستم ایمنی بدن رو ضعیف می‌کنه و می‌تونه باعث مشکلاتی مثل فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی بشه.مشکلات خواب: آدم‌هایی که توی یه رابطه کنترل‌گر گیر افتادن، معمولاً خواب خوبی ندارن، چون مدام توی استرس و نگرانی هستن.
عواقب اجتماعی
تنهایی و انزوا: وقتی یکی توی یه رابطه کنترل‌گره، کم‌کم دوستا و خانواده‌ش رو از دست می‌ده، چون طرف مقابلش نمی‌ذاره با کسی در ارتباط باشه.کاهش مهارت‌های اجتماعی: کم‌کم قربانی ممکنه حتی توی برخوردهای اجتماعی هم اعتمادبه‌نفسش رو از دست بده و احساس کنه دیگه نمی‌تونه با بقیه خوب ارتباط برقرار کنه.
کنترلگری توی رابطه از نظر قانونی چه وضعیتی داره؟
توی بعضی کشورها، قوانینی تصویب شده که کنترل بیش از حد و محدود کردن طرف مقابل جرم محسوب می‌شه. مثلاً:ممنوعیت کنترل اجباری: بعضی کشورها قوانینی وضع کردن که طبق اون، رفتارهایی مثل محدود کردن آزادی فرد، قطع کردن راه‌های ارتباطی، یا کنترل امور مالی جرم محسوب می‌شه.
کمپین‌های آگاهی‌بخشی: این کمپین‌ها به مردم آموزش می‌دن که چطور نشونه‌های یه رابطه ناسالم رو بشناسن و در برابرش واکنش نشون بدن.
چطور می‌شه از یه رابطه کنترل‌گر خلاص شد؟
آگاهی پیدا کنین: اولین قدم اینه که بفهمین توی یه رابطه کنترل‌گر گیر افتادین. اگه حس می‌کنین آزادی و اختیارتون رو از دست دادین، پس احتمالاً این رابطه سالم نیست.به بقیه بگین: با دوستای نزدیک یا خانواده‌تون صحبت کنین. حتی اگه طرف مقابلتون دوست نداشته باشه که شما از این موضوع با کسی حرف بزنین، این یه نشونه خطره!
کمک تخصصی بگیرین: مشاوره روان‌شناسی می‌تونه کمک کنه که بفهمین چطور باید از این رابطه بیرون بیاین.
حد و مرز مشخص کنین: برای خودتون قوانین و حد و مرزهایی تعیین کنین و بهشون پایبند بمونین. مثلاً، نذارین کسی به زور به پیام‌هاتون دسترسی داشته باشه یا رفت‌وآمدتون رو کنترل کنه.
اگه لازمه، از نظر قانونی اقدام کنین: توی بعضی شرایط، ممکنه لازم باشه از قوانین حمایتی استفاده کنین، مثل گرفتن حکم عدم‌تعرض.
