کلاستاز بارداری
اگه تا حالا بارداری رو تجربه کرده باشین یا یه خانم باردار رو از نزدیک دیده باشین، احتمالا با معضل خارش در بارداری آشنا هستین. بیشتر زن‌های باردار، با بزرگ شدن شکم‌شون دچار احساس خارش می‌شن، البته گاهی این خارش به سایر نقاط بدنی هم کشیده می‌شه.
به طور کلی اکثر خانم‌ها این علامت رو جدی نمی‌گیرن ولی این خارش‌ها گاهی می‌تونه علامت یه بیماری کبدی باشه. بیماری کلاستاز بارداری که با علامت اختصاری(ICP) نمایش داده می‌شه، یه بیماری پر ریسک در بارداریه که می‌تونه باعث مشکل در بارداری، مرده‌زایی و زایمان زودرس بشه. از اونجایی که این بیماری در بارداری می‌تونه آسیب جدی به مادر و نوزاد وارد کنه، می‌شه با تشخیص زود هنگام از عوارض اون جلوگیری کرد. در این مقاله، قصد داریم که توضیح بدیم که کلاستاز دقیقا چیه؟ شامل چه علائمی می‌شه و چه درمان‌هایی براش وجود داره؟ با ما همراه باشید تا با این بیماری بیشتر آشنا بشین.
به طور کلی، بیماری کلاستاز بارداری یه بیماری کبدیه که معمولا توی سه ماه آخر بارداری خودش رو نشون می‌ده. با این حال، این مسئله قطعی نیست و ممکنه بیماری توی ماه‌های اولیه‌ی بارداری هم ایجاد بشه. شاید بپرسین اصلا کلاستاز چیه و چطور اتفاق می‌افته؟ کلاستاز به وضعیتی گفته می‌شه که در اون، ترشح و عملکرد مایع صفرا دچار اختلالاتی می‌شه. کبد در حالت طبیعی برای راحت‌تر شدن عمل هضم، مایعی به نام صفرا رو تولید می‌کنه و اون رو به روده می‌فرسته. در بیماری کلاستاز، این صفرا در کبد باقی می‌مونه و تجمع پیدا می‌کنه. باقی موندن این اسیدهای صفراوی در کبد، باعث اختلال و آسیب جدی به کبد مادر می‌شه و روی جنین اثرهای منفی می‌ذاره.
علائم کلاستاز بارداری
حالا که با این بیماری کبدی آشنا شدیم، وقتش رسیده که علائم این بیماری رو بیشتر بشناسیم. به طور کلی اصلی‌ترین علامت این بیماری خارشه. این خارش معمولا در اثر مسائلی مثل جوش‌های پوستی یا گزیدگی نیست. در بیشتر موارد خارش در نواحی شکم و دست و پاها هست اما می‌تونه سایر مناطق بدن رو هم در بر بگیره. در درجه‌ی دوم، ممکنه مادر باردار دچار علائمی مثل تیره شدن ادرار، تغییر رنگ مدفوع هم بشه. علائم نادر دیگهای هم وجود داره که زیاد شایع محسوب نمی‌شن، مثلا زرد شدن پوست و سفید شدن رنگ چشم‌ها. این علائم بیشتر شبیه علائم بیماری یرقانه اما ممکنه گاهی نشانه‌ی کلاستاز باشه.
آیا کلاستاز بارداری ارثیه؟
طبق تحقیقات، کلاستاز بارداری در زن‌هایی که سابقه‌ی ارثی این بیماری رو دارن، زیادتر اتفاق می‌افته. با این حال، به این معنا نیست که اگر زنی سابقه‌ی ارثی این بیماری رو نداشته باشه از اون در امانه. به علاوه آمارها نشون می‌دن که این بیماری، در زنان باردار کشورهای جنوب آسیا بیشتر دیده می‌شه. به طوری که از هر هفتاد یا هشتاد بارداری، یک مورد به بیماری کلاستاز دچار خواهند شد.
بیماری کلاستاز بارداری چگونه تشخیص داده می‌شه؟
زمانی که مادری با علائمی مشکوک به کلاستاز بارداری، مثل خارش به پزشک مراجعه می‌کنه، در قدم به بررسی علل خارش یا سایر علائم می‌پردازن. در قدم بعدی پیشینه‌ی خانوادگی و ارثی زن باردار رو بررسی می‌کنن. در صورتی که احتمال این بیماری وجود داشت، از مادر آزمایش خون می‌گیرن. در این آزمایش سطح اسید صفراوی خون اندازه‌گیری می‌شه و در ادامه به انجام آزمایش‌های بررسی عملکرد کبد می‌پردازن. این آزمایش‌ها، ثابت می‌کنن که آیا مادر باردار به کلاستاز دچار شده یا نه؟
آیا باید با بروز هرگونه احساس خارش به پزشک مراجعه کنیم؟
یکی از سوالات رایج زن‌های باردار، اینه که آیا هر خارشی نشانه‌ی کلاستاز بارداری هست؟ در جواب باید بگیم که اگر خارش پوست به دلیل خاصی مثل حساسیت به یک ماده‌ی غذایی، گزیدگی و جای جوش نباشه، باید اون رو جدی تلقی کنیم. مراجعه به پزشک در این شرایط می‌تونه خیال مادر رو راحت کنه.
درمان کلاستاز
با تایید شدن ابتلای زن به کلاستاز بارداری، مداخلات درمانی شروع می‌شه. در قدم اول پزشک مربوطه هر هفته به چک کردن میزان اسید صفراوی و وضعیت کبد می‌پردازه. هرچند ممکنه که به مرور زمان با توجه به وضعیت، این چک‌آپ و آزمایش‌ها بیشتر یا کمتر بشه. در قدم بعدی پزشک با تجویز یک سری داروها مثل Ursodeoxycholic Acid به کنترل میزان اسید صفراوی می‌پردازه. این دارو همچنین می‌تونه باعث بهبود عملکرد کبد هم بشه.
در قدم بعدی، داروهایی که برای این بیماری کبدی تجویز می‌شن، بیشتر داروهای ضد خارش هستن. داروهایی مثل هیستامین‌ها که می‌تونن با ایجاد حالت خواب‌آلودگی به بهبود کیفیت خواب زن باردار کمک کنن. به علاوه کرم‌های بی‌ضرری مثل کرم آبی با منتول وجود دارن که باعث بهبود خارش می‌شن.
در ادامه یک سری راهکارهای غیردارویی هم برای رهایی از خارش کلاستاز بارداریارائه می‌دن. برای مثال، توصیه می‌شه که این زن‌ها حتما از لباس‌های نخی و عاری از پلاستیک استفاده کنن. به علاوه، گفته می‌شه که بهتره این زن‌ها برای حمام از صابون و مواد شوینده‌ی غیرمعطر استفاده کنن تا پوست اونها تحریک نشه و به خارش نیفته.
سخن پایانی
در آخر باید بگیم که کلاستاز بارداری یه بیماری فراگیر نیست. با این وجود، لازمه که هرگونه علائم مشکوکی رو به عنوان زنگ خطر جدی بگیریم.
منبع:
https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/complications/itching-and-intrahepatic-cholestasis/
