لوله فالوپ چیست؟
لوله های فالوپ قسمتی از سیستم تناسلی زنان است که در دو طرف رحم قرار دارند ، انتهای این لوله ها از سمت تخمدان باز می باشد و نقش بسزایی در باروری دارند. در واقع برای باروری وجود لوله های فالوپ سالم امری ضروری است چرا که این لوله ها های عضلانی هستند که با ساختارهای مو مانند پوشیده شده و نقش این ساختارها کمک به حرکت تخمک آزاد شده از تخمدان ها است . در صورتی که در زمان آزاد شدن تخمک ، اسپرم نیز از طریق واژن وارد رحم یا لوله های فالوپ شود و با تخمک آزاد شده ترکیب شود ، لقاح انجام می شود و پس از لانه گزینی جنین ، باروری اتفاق می افتد. هر لوله فالوپ به ساختارهای انگشت مانندی ختم می شود که فیمبریا نام دارند. هر ماه در طی تخمک گذاری، که تقریباً در اواسط چرخه قاعدگی رخ می دهد، فیمبریا تخمک را گرفته و به سمت لوله رحم هدایت می کند. لوله های فالوپ نقش مهمی در باروری دارند زیرا بیشتر تخمک ها در لوله رحم بارور می شوند.
اگر بخشی از لوله فالوپ در اثر عوامل مختلف مانند عمل جراحی یا عفونت های لگنی آسیب دیده و یا توسط بافت زخم مسدود شده باشد، مسیر عبور اسپرم ها برای رسیدن به تخمک و همچنین مسیر برگشت تخم بارور شده به رحم، مسدود می شود و میزان باروری کاهش می یابد.
اگر انسداد لوله های رحمی یک طرفه باشد احتمال بارداری وجود دارد ولی بارداری با تاخیر صورت می گیرد. این در حالی است که بارداری در انسداد دو طرفه احتمال باروری بسیار کمتر است. بر اساس تحقیقات انجام شده در زمینه نقش لوله های فالوپ در باروری ، ۲۵ الی ۳۰ درصد ناباروری ناشی از مسدود بودن لوله های فالوپ در زنان است. در صورتی که بیمار در اثر مسدود بودن لوله های فالوپ نابارور باشد ، پزشک متخصص ناباروری از روش های کمک باروری مانند IVF استفاده می کند.
علائم انسداد لوله رحمی
انسداد لوله رحمی معمولاً علائمی ایجاد نمی کند و بسیاری از زنان نمی دانند که لوله هایشان مسدود شده است تا زمانی که برای بارداری اقدام می کنند و دچار مشکل می شوند. در بعضی موارد، اسداد لوله رحمی می توانند باعث ایجاد درد خفیف و منظم در لگن یا شکم شود. این درد ممکن است به طور مرتب اتفاق بیفتد مانند درد های زمان پریود، یا ثابت باشد. این مساله معمولاً در نوعی از انسداد لوله رحمی به نام هیدروسالپنکس اتفاق می افتد. هیدروسالپنکس شرایطی است که در آن لوله فالوپ مسدود شده، با مایعات پر شده و متورم می شود.
همچنین هر عاملی که باعث انسداد لوله رحمی شده باشد، می تواند علائم خاص خود را ایجاد کند. به عنوان مثال آندومتریوز اغلب باعث ایجاد پریود های بسیار دردناک و سنگین و دردهای لگنی می شود؛ این مورد می تواند خطر انسداد لوله های رحمی را افزایش دهد.
گاهی اوقات، وجود انسداد در لوله فالوپ می تواند باعث گیر افتادن یک تخمک بارور شده شود و در نتیجه منجر به بارداری خارج رحم گردد. بارداری خارج رحم ممکن است همیشه باعث ایجاد علائم نشود و معمولاً هنگام سونوگرافی تشخیص داده می شود. با این وجود، برخی از خانم‌ها ممکن است علائمی، مانند درد معده و درد در یک طرف بدن یا خونریزی واژن را تجربه کنند. در صورت مشکوک بودن به بارداری خارج رحم، باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود.
علائم انسداد لوله های فالوپ شامل:
-
نازایی و تاخیر در باروری
-
قاعدگی دردناک
-
دردهای شدید لگنی
-
گاهی درد در زمان نزدیکی
از جمله دلایل بسته بودن لوله های فالوپ می توان به موارد زیر اشاره کرد :
-
آپاندیس ترکیده
-
عفونت لگن
-
مبتلا شدن بیمار به بیماری های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا
-
سابقه اندومتریوز شدید
-
سابقه جراحی های شکمی
-
التهاب لگنی
آیا با وجود انسداد میشه باردار شد؟
انسداد لوله رحمی، یکی از علل شایع ناباروری است. ار آنجایی که لقاح اسپرم و تخمک در لوله فالوپ رخ می دهد، یک لوله رحم مسدود شده می تواند از لقاح آن ها جلوگیری کند. وقوع بارداری با بسته بودن لوله رحم، به عوامل مختلفی مانند میزان انسداد بستگی دارد. اگر هر دو لوله کاملاً مسدود شوند، بارداری بدون درمان، غیرممکن خواهد بود. اگر لوله های فالوپ تا حدی مسدود شده باشند، امکان باردار شدن وجود دارد ولی خطر بارداری خارج رحم افزایش می یابد؛ به این دلیل که حرکت تخم بارور در لوله رحمی نسبتا مسدود دشوارتر است. در این موارد، بسته به اینکه امکان درمان وجود دارد یا خیر، پزشک ممکن است روش لقاح آزمایشگاهی یا ای وی اف (IVF) را توصیه کند.
انسداد فقط یک لوله رحم، احتمالاً روی باروری تأثیری نمی گذارد، زیرا تخمک هنوز می تواند از لوله رحم دیگر عبور کند. داروهای کمک باروری می توانند به افزایش احتمال تخمک گذاری از سمت لوله فالوپ باز کمک کنند.
تشخیص انسداد لوله رحمی:
تشخیص لوله فالوپ مسدود شده ممکن است دشوار باشد. لوله ها می توانند باز و بسته شوند، بنابراین همیشه نمی توان گفت که آنها مسدود شده اند. سه تست مهم برای تشخیص انسداد لوله رحمی وجود دارد که عبارتند از:
• روش اشعه ایکس، معروف به هیستروسالپنگوگرام یا HSG:
در این روش پزشک یک ماده رنگی بی ضرر را به رحم تزریق می کند. این ماده رنگی که با اشعه ایکس قابل مشاهده است، درون لوله های فالوپ جریان می یابد. اگر مایع وارد لوله های فالوپ نشود، احتمال وجود انسداد مطرح می گردد. معمولاً HSG در نیمه اول چرخه قاعدگی انجام می شود. عوارض جانبی این روش نادر است، اما نتایج مثبت کاذب ممکن است وجود داشته باشد.
• سونوهیستروگرافی:
این نوع سونوگرافی بسیار شبیه به HSG است اما در این روش از امواج صوتی برای تهیه تصویر از لوله های فالوپ استفاده می شود.
• لاپاراسکوپی:
اگر روش های فوق به پزشک برای تشخیص قطعی انسداد لوله رحمی کمک نکند، می توان از جراحی لاپاراسکوپی برای ارزیابی بیشتر و دقیق تر استفاده کرد. اگر پزشک در طول عمل متوجه وجود انسداد شود، در صورت امکان می تواند آن را از بین ببرد.
در روش لاپاراسکوپی جراح برش كوچكی روی شکم ایجاد می كند و دوربینی كوچك را وارد می كند تا بتواند تصویر لوله های فالوپ را مشاهده کند. لاپاراسکوپی دقیق ترین روش تشخیص انسداد لوله رحمی است.
