قرار است یکی از جذابترین ماجراهای حقوقی و قضایی کانادا را با هم بررسی کنیم. بله ماجرای دادگاه انتاریو علیه پروفسور مشهور روانشناسی جردن پیترسون را قرار است موشکافی کنیم. اما قبل از آن، بهتر است کمی در مورد خود پروفسور پیترسون توضیح دهیم.
جردن پیترسون
شخصیت اصلی این دادگاه، جردن پیترسون، روانشناس بالینی و روشنفکر عمومی است که به دلیل دیدگاههای بحث برانگیز خود در مورد موضوعاتی مثل ضمایر جنسیتی و صحت سیاسی به شهرت بینالمللی دست پیدا کرد. او در طی برنامههایی که اجرا کرد و صحبتهایش در این سالها، حامیان وفادار و منتقدان بسیار سرسختی را در سراسر جهان پیدا کرده است. ما قبلا در مورد این شخصیت برجسته دنیای روانشناسی یعنی دکتر جردن پیترسون صحبت کردهایم و میتوانید بیوگرافی آن را مطالعه کنید. اما مسئله دادگاه، بسیار مهم و جالب توجه است که در ادامه به آن میپردازیم.
دادگاه انتاریو
روزچهارشنبه دادگاه تصمیم خود را منتشر کرد. اما پیترسون میگوید که این آموزش را میگیرد و در اولین فرصت آن را پخش خواهد کرد. دادگاهی در انتاریو در روز چهارشنبه علیه روانشناس و شخصیت رسانهای، جردن پیترسون حکم داد. در واقع در این دادگاه، تمام صحبتها و ادعاهای دکتر پیترسون را بررسی کردهاند و در مورد این ادعاها حکم دادهاند.
در نوامبر گذشته، پیترسون استاد بازنشسته دپارتمان روانشناسی دانشگاه تورنتو که نویسنده و مفسر رسانهای هم هست، توسط کالج روانشناسان انتاریو انتخاب شد تا یک برنامه آموزشی حرفهای در پلتفرمهای عمومی داشته باشد.
بخاطر شکایات متعددی که به هیئت حاکمه روانشناسان انتاریو شد و گفته شد که پیترسون تفاسیر و صحبتهای نامناسبی خطاب به سیاستمداران، یک مدل پلاس سایز و بازیگری به نام الیوت پیج که تراجنسیتی است، انجام داده، باید بابت این ادعاها و صحبتها پاسخگو باشد.
کمیته شکایات کالج (The college's complaints committee) به این نتیجه رسید که اظهارات عمومی و جنجالی او ممکن است به عنوان یک رفتار نادرست و غیرحرفهای باشد و به پیترسون دستور داد تا هزینه یک برنامه کوچینگی در رسانه را بپردازد. اگر دکتر پیترسون به این مسئله توجه نمیکرد، مجوز خود برای کار در حوزه روانشناسی استان خود را از دست میداد.
پیترسون هم با این استدلال که تفسیر سیاسی او در حیطه صلاحیت کالج نیست، درخواست بررسی قضایی کرد. او به خاطر توییتهایی که میزد تنبیه شده است. بعضی از افراد میگویند که این توییتها مصداق بارز آزادی بیان است، بعضی افراد دیگر هم میگویند این اظهار نظرها کاملا بر ضد آزادی بیان هستند.
سه قاضی دادگاه بخش انتاریو به اتفاق آرا درخواست پیترسون را رد کردند و حکم دادند که تصمیم کالج در حیطه وظایف آن برای تنظیم حرفه در جهات منافع عمومی است و بر آزادی بیان او تاثیری نمیگذارد. در بخشی از تصمیمی که توسط قاضی پل شاباس نوشته شده، آمده است: (( این دستور انضباطی نیست و دکتر پیترسون را از اظهار نظر درباره موضوعات بحث برانگیز منع نمیکند؛ این فرمان تاثیر حداقلی بر حق آزادی بیان او دارد.)) در ادامه میتوانید کل تصمیم گرفته شده را بخوانید.
پیترسون گفته بود اظهارات او در مقام روانشناس بالینی بیان نشده است، بلکه در عوض (( نظرات خارج از تخصص)) بوده است و این استدلال را دادگاه رد کرد.
شاباس نوشت: " دکتر پیترسون خود را به عنوان یک روانشناس بالینی در فضای گسترده عمومی میبیند و جایی ادعا میکند که به میلیونها نفر کمک میکند."
اما داستان اصلی این است که پیترسون نمیتواند در هر دو موضع را باهم داشته باشد. او نمیتواند به عنوان یک عضو از پیش تعیین شده و منتخب کالج روانشناسی صحبت کند و تصور کند که هیچ مسئولیتی در برابر خطرات ناشی از صحبتهای خود در بین کسانی که او را به عنوان یک متخصص میشناسند ندارد.
جردن پیترسون میگوید که پیشمان نیست
پیترسون در مصاحبهای با CBC News گفت که این برنامه آموزشی را ضبط خواهد کرد و آن را پخش هم میکند. حتی گفته است که:
" من از مقررات آنها تبعیت میکنم، اما قرار نیست که این کار را مخفیانه انجام دهم. دلیل اینکه مخفیانه هیچ اقدامی نمیکنم هم این است که فکر نمیکنم کار اشتباهی انجام داده باشم."
پیترسون یک توییت در X منتشر کرد و قبل از اینکه این تصمیمش را منتشر کند گفت که برای کالج و هیئت منصفه در ادامه پیگرد قانونی مسئله آرزوی موفقیت دارد. حتی به کنایه هم گفته است که آنها به این آرزوی موفقیت نیاز خواهند داشت. یعنی این مسئله را خود پیترسون غیرقابل حل میدانست.
جردن پیترسون در ژانویه به CBC News گفت که قصد ندارد از مبارزه خود با نهاد نظارتی دست بردارد و کالج را متهم کرد که مانع از سخنرانی او شدهاند و او را به خاطر عقاید سیاسیاش محدود و تنبیه کردهاند.
حتی او در روز دادگاه گفت که پای حرفهای خودش میایستد و برای پستهایش در سوشال مدیا ابراز پشیمانی نکرد. حتی گفت که میزان پشیمانی او صفر است. دکتر پیترسون گفت که باور دارد این پستها کاملا مسئله آزادی بیان را مطرح میکنند و حتی گفت که "مقدس" هستند و بسیار هم روی درستی این حرفها پافشاری کرده است.
او گفت: مسئله اساسی بحث آزادی بیان است. " من دوست دارم فکر کنم و ما تا حد زیادی از طریق صحبت کردن فکر میکنیم. پس من حاضر نیستم زبان را به خاطر فرمان دولت معلق کنم."
او میخواهد مجوز درمان خود را حفظ کند.
دکتر پیترسون گفت که از این به بعد بیماران را معالجه نمیکند و سعی دارد از حرفه و تخصصش در تفسیرهای اجتماعی و سیاسی استفاده خواهد کرد. حتی گفت که دیگر قرار نیست مثل قبل و به طور منظم در U of T سخنرانی کند. اما با تمام این تفاسیر، گفته است که میخواهد مجوز درمان خود را حفظ کند.
او در اوایل سال 2023 گفت که: " من مستحق داشتن این مجوز هستم. من آن را بهدست آوردهام و هیچ کاری برای اینکه تعلیق آن توجیه شود انجام ندادهام و نمیخواهم استخوان را در اختیار کفتارها قرار بدهم.
اما کالج در بیانیهای که بعد از صدور این تصمیم منتشر شد، گفت که متعهد به اجرای وظایف خود است و باید از منافع عمومی با تنظیم عملکرد روانشناسی محافظت کنند.
پرونده دکتر جردن پیترسون توسط مدافعان آزادی بیان و متخصصان سایر حوزهها به دقت زیر نظر گرفته شد. سازمانهای مداخلهگری مثل the Canadian Civil Liberties Association، he College of Physicians and Surgeons of Ontario و گروه حامی LGBTQ+ Egale Canada در بیانیهای که نماینده و مدیر اجرایی شکایتی که بین این سازمانها مشترک است آن را منشتر کرد، گفتهاند که اغلب اوقات زمانی که اعضای این سازمانها قرار است به مراقبتهای بهداشتی دسترسی داشته باشند، درگیر تبعیض و حتی موانع مختلف میشوند. صحبتهای او اینطور بود:
" طبق حکم امروز دادگاه، به عنوان یک نهاد نظارتی حرفهای ، کالج روانشناسان انتاریو وظیفه دارد که گفتار تحقیرآمیز و نامناسب اعضای خود را اصلاح و تنظیم کند. این کار گامی در جهت حصول اطمینان از این است که افراد 2SLGBTQI میتوانند به صورت ایمن و بدون تبعیض، به مراقبتهای بهداشتی دسترسی داشته باشند."
در همین حال، نوآ مندلسو آویو، مدیر اجرایی انجمن آزادیهای مدنی کانادا (CCLA)، در بیانیهاس گفت که CCLA نظرات پیترسون را تایید نمیکند، اما همچنان معتقد است و در دادگاه استدلال میکند که نهادهای نظارتی حرفهای نباید حرفهایی را که مستقیما به آنها مرتبط نیست، کنترل کنند. در واقع باید یک مرز بین اظهار نظرات حرفهای و سلیقهای ایجاد شود. او گفت:
" آزادی بیان حقی است که هیچ فردی صرفا به این دلیل که یک تخصص یا حرفه خاص را دنبال میکند، نباید از آن دست بکشد."
کارولین سیلور، مدیر ارشد حقوقی کالج پزشکان و جراحان انتاریو که به نمایندگی از کالج در این دادگاه حضور داشته است، گفت که کالج از این تصمیم و نظر استقبال میکند.
او در نامه خود گفته است:
" کالج پزشکان و جراحان انتاریو از تصمیم دادگاه که گفته است از اعضای حوزههای بهداشتی انتظار میرود استانداردهای رفتاری بالایی داشته باشند، بسیار استقبال میکند. همین استانداردها ممکن است باعث کاهش آزادی بیان آنها شود اما این محدودیت از نظر کالج هم لازم است."
" از نظر ما، این تصمیم مجددا تایید میکند که وقتی یک متخصص بهداشت تحت نظارت، انتظارات تعیین شده توسط ناظرش، از جمله در مورد سخنرانی و انتشارات عمومی را نقض میکند، ناظر بهترین بهترین موقعیت را برای ارزیابی و رسیدگی به آسیبهای احتمالی به اعتماد عمومی و اعتماد به این حرفه دارد."
نتیجه
بعد از پایان این دادگاه، همه نگران اثرات احتمالی این پرونده در آینده هستند. مرز باریک بین آزادی بیان و چارچوب و استاندارد حرفهای داشتن، به ما یادآوری میکند که هر کدام از اقدامات ما ممکن است تاثیر بزرگی روی جامعه و زندگی افراد دیگر داشته باشد و باید بیشتر از قبل مراقب انتخابها و واکنشهای خودمان باشیم. برگزاری دادگاه برای پروفسور جردن پیترسون، نشان میدهد که اگر جامعه بخواهد، برجستهترین افراد یک حوزه را میتواند زیر سوال ببرد.
ما در مدرسه صفر تا صد بارها بیوگرافی افراد مشهور و موثر در دنیای تجارت و موفقیت امروز مانند پیترسون و جو روگن را بررسی کردهایم. چالشها و تاثیراتی که جامعه روی آنها داشته است را مطرح کرده و درسهای زندگی هر کدام را جداگانه بررسی میکنیم. در مورد پیترسون هم واضح است که مهمترین درس، حفظ همان مرز باریک بین آزادی بیان و استانداردهای یه فرد حرفهای است.