کودکان با سرعت‌های متفاوتی رشد می‌کنند اما بیشتر آن‌ها از یک جدول زمانی کلی پیروی می‌کنند. اغلب اوقات نوزادان به هر نقطه عطف رشدی (مانند غلت زدن، نشستن، راه رفتن و صحبت کردن) دقیقاً در حدود سن مورد انتظار می‌رسند. اگر به نظر می‌رسد فرزند شما در طی چند هفته از میانگین به نقاط عطف نرسیده است از پزشک خود در مورد آن بپرسید. به خاطر داشته باشید که اگر کودک شما نارس به دنیا آمده باشد ممکن است گاهی اوقات برای رسیدن به مراحل مختلف رشد نسبت به سایر کودکان هم سن خود به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. در ادامه برخی از علائم تاخیر با توجه به سن کودکان آمده است.
2 ماهگی:
- به صدا‌های بلند پاسخ نمی‌دهد
- وقتی چیز‌ها حرکت می‌کنند تماشا نمی‌کند
- وقتی روی شکم هستند نمی‌توانند سرشان را بالا نگه دارند
- به مردم لبخند نمی‌زند
- دست‌ها را سمت دهان می‌برد
4 ماهگی:
- وقتی چیز‌ها حرکت می‌کنند تماشا نمی‌کند
- به مردم لبخند نمی‌زند
- نمی توان سرش را ثابت نگه داشت
- صدا نمی‌دهد
- چیز‌ها را به دهان نمی‌آورد
- وقتی پا‌ها روی سطح سخت قرار می‌گیرند با پا‌ها فشار نمی‌آورد
- در حرکت یک یا هر دو چشم در همه جهات مشکل دارد
6 ماهگی:
- به صدا‌های اطراف خود پاسخ نمی‌دهد
- در هیچ جهتی نمی‌چرخد
- نه می‌خندد و نه جیغ می‌کشد
9 ماهگی:
- در صورت حمایت وزن را روی پا‌ها تحمل نمی‌کند
- با کمک نمی‌نشیند
- غرغر نمی‌کند
- بازی‌هایی را که شامل بازی رفت و برگشتی است انجام نمی‌دهد
- به نام خود پاسخ نمی‌دهد
- به نظر می‌رسد افراد آشنا را نمی‌شناسد
- به جایی که اشاره می‌کنی نگاه نمی‌کند
- اسباب بازی‌ها را از یک دست به دست دیگر منتقل نمی‌کند
12 ماهگی:
- نمی خزد
- تک کلماتی مانند "مامان" یا "بابا" را نمی‌گوید
- از حرکاتی مانند تکان دادن یا تکان دادن سر خود استفاده نمی‌کند
- به چیز‌هایی اشاره نمی‌کند
- چیز‌هایی را که می‌بینند شما پنهان می‌کنید جستجو نمی‌کند
18 ماهگی:
- نمی تواند راه برود
- کلمات جدید نمی‌گویدوقتی صدایش می‌کنید متوجه نمی‌شود یا اهمیتی نمی‌دهد
- مهارت‌هایی را که زمانی داشتند از دست می‌دهد
2 سالگی:
- از عبارات دو کلمه‌ای استفاده نمی‌کند (مانند "شیر بخور")
- نمی داند با وسایل معمولی، مانند برس یا چنگال چه کند
- اعمال و کلمات را کپی نمی‌کند
- دستورالعمل‌های ساده را دنبال نمی‌کند
- پیوسته راه نمی‌رود
- مهارت‌هایی را که زمانی داشتند از دست می‌دهد
3 سالگی:
- با جملات صحبت نمی‌کند
- دستورالعمل‌های ساده را نمی‌فهمد
- وانمود یا ساختگی بازی نمی‌کند
- نمی خواهد با بچه‌های دیگر یا با اسباب بازی‌ها بازی کند
- تماس چشمی برقرار نمی‌کند
- مهارت‌هایی را که زمانی داشتند از دست می‌دهد
4 سالگی:
- هیچ علاقه‌ای به بازی‌های تعاملی یا ساختگی نشان نمی‌دهد
- در مقابل لباس پوشیدن، خوابیدن و استفاده از حمام مقاومت می‌کند
- نمی تواند یک داستان مورد علاقه را بازگو کند
- نامفهوم صحبت می‌کند
- مهارت‌هایی را که زمانی داشتند از دست می‌دهد
5 سالگی:
- طیف وسیعی از احساسات را نشان نمی‌دهد
- رفتار افراطی از خود نشان می‌دهد (به طور غیر معمول ترسناک، پرخاشگر، خجالتی یا غمگین)
- به راحتی حواسش پرت می‌شود
- به مردم پاسخ نمی‌دهد یا فقط به صورت سطحی پاسخ می‌دهد
- انواع بازی‌ها و فعالیت‌ها را انجام نمی‌دهد
- نمی توان نام و نام خانوادگی را بیان کرد
- از جمع یا زمان گذشته به درستی استفاده نمی‌کند
- در مورد فعالیت‌ها یا تجربیات روزانه صحبت نمی‌کند
- نقاشی نمی‌کشد
تأخیر توسعه به چه معناست؟
پزشکان از این اصطلاح زمانی استفاده می‌کنند که کودک به نقاط عطف رشد در محدوده وسیعی از آنچه که طبیعی تلقی می‌شود نرسد. تأخیر ممکن است در یک یا چند زمینه باشد: مهارت‌های حرکتی درشت مانند نشستن و مهارت‌های حرکتی ظریف مانند گرفتن و دستکاری‌اشیا، مهارت‌های ارتباطی و زبانی (هم درک زبان و هم صحبت کردن)، مهارت‌های خودیاری (مانند آموزش توالت و لباس پوشیدن) و مهارت‌های اجتماعی (مانند برقراری ارتباط چشمی و بازی با دیگران).
فرزند چندم دچار این مشکل می‌شود؟
مطالعات مختلف گزارش کرده‌اند که 10 تا 15 درصد از کودکان زیر 3 سال دارای تاخیر رشدی مانند مشکل در یادگیری، برقراری ارتباط، بازی، ، انجام فعالیت‌های بدنی یا مهارت‌های عملی هستند. مداخله زودهنگام می‌تواند تفاوت بزرگی برای بسیاری از کودکان مبتلا به تاخیر در رشد ایجاد کند اما یک مطالعه نشان داد که تنها حدود 3 درصد از کودکان توجه مناسب را به خود جلب می‌کنند. برخی از تاخیر‌ها تا زمانی که کودک به مدرسه می‌روند از بین خواهد رفت در حالی که سایر مشکلات تا بعداً شناسایی نمی‌شوند. حدود 14 درصد از کودکان زیر 17 سال مشکلاتی مانند اختلالات گفتاری و زبانی، ناتوانی ذهنی، ناتوانی‌های یادگیری یا مشکلات عاطفی و رفتاری دارند.
علت تاخیر رشد در چیست؟
گاهی اوقات تاخیر در رشد یک علت پزشکی مانند عوارض زایمان زودرس یا یک بیماری ژنتیکی مانند سندرم داون دارد. تاخیر گفتار و زبان ممکن است ناشی از نقص شنوایی یا مشکل در حنجره، گلو یا حفره بینی یا دهان باشد. مشکلات ارتباطی ممکن است به مشکلی در سیستم عصبی مرکزی مربوط باشد. با این حال در اغلب موارد هیچ دلیل پزشکی خاصی برای توضیح تأخیر رشد یافت نمی‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص مشکلات بینایی و شنوایی که ممکن است بر رشد در سایر زمینه‌ها تأثیر بگذارد دشوار است. معاینه چشم و گوش نیز باید بخشی از هر معاینه برای کودک شما باشد که از اولین ملاقات او به پزشک به عنوان یک نوزاد شروع می‌شود. اگر پزشک کودک شما به مشکلی مشکوک باشد ممکن است آزمایش‌های شنوایی یا بینایی دقیق‌تری را توصیه کند.
منبع:
