لخته شدن به عنوان سیستم انعقادی شناخته می شود و عملکرد فوق العاده مهمی در بدن انسان است. وقتی پوست، اندام های داخلی یا عروق ما آسیب می بینند لخته شدن به جلوگیری و ازدست دادن بیش از حد خون در داخل و خارج بدن کمک می کند. اگرچه ممکن است یک فرآیند طبیعی و اساسی باشد اما اگر لخته از جایی که تشکیل شده است جدا شود می تواند خطرناک شود به خصوص اگر در اندامی یا در شریانی قرار بگیرد که برای عبور از آن خیلی باریک باشد. این به طور معمول به عنوان آمبول شناخته می شود. این می تواند جریان خون شریانی را که برای اندام های حیاتی ضروری است و ممکن است منجر به آمبولی ریوی (لخته شدن خون در ریه ها)، سکته مغزی ایسکمیک (لخته در مغز) یا حمله قلبی شود مسدود کند. آنها همچنین می توانند رگها را مسدود کنند مانند ترومبوز، ورید عمقی در پاها (معروف به ترومبوس) ایجاد میشود. بسیاری از موارد می توانند احتمال ایجاد لخته خون را در فرد افزایش دهند. در اینجا پنج مورد آورده شده است:
1- چاقی:
افرادی که چاق هستند در مقایسه با افراد با وزن طبیعی بیش از دو برابر احتمال ایجاد ترومبوس (لخته شدن خون در پا) را دارند. زیرا چاقی باعث التهاب مزمن و کاهش فیبرینولیز (توانایی تجزیه لخته ها) می شود. التهاب مزمن نیز در نتیجه کمبود اکسید نیتریک در بدن اتفاق می افتد. اکسید نیتریک مولکولی است که از اندوتلیوم تخصصی (پوشش رگ خونی) محافظت می کند و از چسبیدن سلول ها به سطح اندوتلیال جلوگیری می کند. حتی در سنین پایین ، افراد چاق دارای میزان قابل توجهی اکسید نیتریک هستند. این مقدار کاهش یافته اکسید نیتریک در افراد چاق است که باعث افزایش آسیب به پوشش رگ های خونی می شود و به نوبه خود خطر تشکیل لخته را افزایش می دهد.
2- سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن، احتمال تشکیل لخته های خون را تا سه برابر افزایش می دهد. همانند چاقی ، سیگار کشیدن میزان اکسید نیتریک بدن را کاهش می دهد و خون را ترغیب می کند تا به هم چسبیده و لخته ایجاد کند. این فرایند تا حدی با افزایش قابل توجهی میزان فیبرینوژن ، یک جزء مهم در لخته شدن ، موجود در خون افراد سیگاری هدایت می شود. مواد شیمیایی موجود در سیگار همچنین باعث می شود پلاکت های خون به هم بچسبند. در کنار هم ، این عوامل باعث ضخیم شدن لخته خون می شوند و پمپاژ خون به دور بدن را برای قلب سخت می کند و به نوبه خود به پوشش داخلی رگها آسیب می رساند.
3- بی تحرکی:
از آنجا که خون به همان میزان جریان ندارد سلول ها و پروتئین های موجود در خون رسوب کرده و به صورت توده ای در می آیند. هنگامی که فرد دوباره شروع به حرکت می کند ، این لخته ها در صورت تجزیه نشدن می توانند در اطراف بدن حرکت کرده و رگ خونی را مسدود کنند. افزایش شاخص توده بدن، سن و استعمال دخانیات خطر ابتلا به DVT در اثر عدم تحرک یا پرواز را افزایش می دهد.
4- ضربه و سرطان:
از هر چهار نفر یک ضربه شدید که باعث آسیب به رگ های خونی می شود، از جمله شکسته شدن استخوان های بزرگ ، یک نفر دچار لخته می شود. در چنین مواردی، تشکیل لخته هم به صدمات رگهای خونی و هم به دلیل استراحت طولانی مدت در بستر که با درمان و بهبودی همراه است ارتباط دارد. به همین ترتیب، افراد مبتلا به سرطان پنج تا هفت برابر بیشتر در معرض لخته شدن خون هستند. دلیل این امر این است که برخی از سرطان ها مقدار فزاینده ای از عوامل انعقادی را تولید می کنند که لخته شدن را تقویت می کند. سرطان همچنین به بافت های سالم آسیب می رساند که باعث تورم و لخته شدن آنها می شود.
5- قرص های پیشگیری از بارداری
مشخص شده است که زنانی که از قرص های ترکیبی ضد بارداری خوراکی حاوی استروژن مصنوعی و پروژسترون استفاده می کنند ، احتمال لخته شدن خون در آنها بسیار کم است. سایر داروهای ضد بارداری خوراکی با افزایش حدود 6-17 رویداد اضافی در هر 10000 زن تحت درمان با داروی مصرفی ، در مقایسه با زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده نمی کنند ، سطح مشابهی را نشان می دهد. مواد تشکیل دهنده داروهای پیشگیری از بارداری سطح چندین فاکتور لخته شده در خون را افزایش می دهد ، که احتمال تشکیل لخته خون در رگها را افزایش می دهد.
آیا لخته شدن خون به کووید19 ارتباطی دارد؟
تحقیقات همچنین نشان می دهد که در بیماران COVID-19 سطح مولکولی که در صورت موجود ،لخته تشکیل می شود به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این به این دلیل است که COVID-19 به سلولهای اندوتلیال پوشاننده رگهای خونی حمله کرده و باعث افزایش لخته در بدن می شود و به عنوان یک بیماری عروقی ظاهر می شود. یک مطالعه همچنین نشان داد که بین 2 تا 9٪ بیماران COVID-19 دچار آمبولی ریوی (لخته شدن خون در ریه ها) می شوند. و بیماران COVID-19 در مقایسه با بقیه افراد بین سه تا شش برابر بیشتر در معرض لخته شدن خون در رگ ها هستند. عوامل دیگر - از جمله استراحت در رختخواب و سن، ممکن است خطر لخته شدن خون در COVID-19 را افزایش دهد.
منبع: theconversation.com
