برخلاف باور عموم برخی کودکان برای آموختن اینکه چگونه از طبیعت مراقبت کنند، ساخته شدهاند. ذهن آنها در سنین پایین در آمادهترین شرایط خود قرار دارد و اشتیاق آنها به محیط زیست بسیار دور از حد انتظار است.بیشتر کودکان سه تا چهار ساله توجه زیادی به محیط اطراف خود میکنند چون همه آنها کنجکاوی ذاتی برای یادگیری دارند.پس برای اینکه کودکانی حامی و
دوستدار محیط زیست تربیت کنید راهکارهای زیر را از سنین کم با بچهها تمرین کنید.
بچههای شاداب دیروز؛ بچههای افسرده امروز
فرزندان امروز درست مانند بسیاری از همسالان خود نسبت به گذشته زمان کمتری را بیرون از خانه در هوای تازه میگذرانند.کارشناسان میگویند این تغییر رفتار و سبک زندگی امروز باعث تاسف است، زیرا ارتباط با طبیعت فواید بسیاری برای آنها دارد. ساعتها بیرون از منزل بودن بچهها باعث میشود تا ورزش کنند، حواس چندگانهشان برانگیخته و رشد شناختی آنها تقویت شود و در نهایت احساس آرامش کنند. بچهها حتی اگر چند دقیقه در روز در تماس با طبیعت قرار گیرند، استرس آنها به طرز چشمگیری کاهش مییابد. اگر میدانستید که تنها با 20 دقیقه پیادهروی در پارک و طبیعت تا چه اندازه از شدت علائم اختلال بیش فعالی کاسته میشود در تربیت خود تجدید نظر خواهید کرد. آموزش کودکان به دوست شدن با طبیعت و درک آن به صورت بازیهای کودکانه و سرگرم کننده از فرزندان شما یک حامی محیط زیست میسازد. در اینجا چالشی پیش روی شماست تا اولا شوق و ذوق فرزندتان برای شناخت و ارتباط با محیط زیست را حفظ کنید و ثانیا علاقه آنها را به گونهای افزایش دهید که بچهها به آنچه در محیط پیرامون خود اتفاق میافتد اهمیت دهند.
- قدم اول : آنها را برای بازی به حیاط ببرید
تا زمانی که بچهها تنها برای رفتن به کلاسهای ورزشی مشخص در محیطهای سرپوشیده و سنگفرش شده اجازه خروج از محیط خانه را دارند تجربه محیط بیرون و پیرامون در نظر آنها پرخطر است و یک ریسک بزرگ محسوب میشود. برای ما بزرگترها که روزهای تابستان و زمستان پرماجرایی را در دامن طبیعت و حیاطهای بزرگ پشت سرگذاشتهایم این میزان محدودیت غیرقابل تصور است. بنابراین به عنوان اولین قدم باید مقداری از بازی و تفریح بچهها را به بیرون از خانه و حداقل به حیاط منتقل کنید.اجازه دهید فرزندانتان درست مثل شما خاک را لمس کنند. برای آشنایی بچهها با طبیعت حتما نیازی به رفتن پای تپههای بلند و جنگل نوردی نیست فقط اجازه دهید بچهها در حیاط خلوت خودتان با خاک،برگ،درختان و دیگر اجزای طبیعت آشنا شود. برای شروع هم یک ذره بین به دست بچهها بدهید تا منظرهای متفاوت از اشکال را ببینند و همه چیز را کاوش کنند. چند سنگ ریز گرد، یک شاخه کوچک،یک درخت بزرگ به او نشان دهید ترس مواجهه با طبیعت را در او کم کنید.
- قدم دوم : اجازه دهید زیر باران خوشحالی کند
همه ما خوب میدانیم که بچهها عاشق کوبیدن پاهای خود در چالههای کوچک آب و
آب بازی هستند. پس خرافات و حرف و حدیثهای کهنه را رها کنید که میگویند باران و خیس شدن باعث سرماخوردگی میشود ویروسها در هوای خشک با سرعت بیشتری منتشر میشوند و بچهها را مریض میکنند پس در روزهای بارانی به آنها اجازه دهید دقایقی زیر باران جست و خیز کنند.اگر از پیش بینیها مطمئن هستید که رعد و برقی در کار نیست چکمهای بلند به پای او بپوشانید و برای کمی تفریح کودک را زیر باران بفرستید. حوله و لباس خشک برای او آماده کنید تا بعد از شادی او در طبیعت بر تن کند. سپس از بچهها بپرسید که چه چیزی توجه آنها را جلب کرد؟ سکوت پرندگان! یا شکل و شمایل متفاوت ابرها که در باران جور دیگری است ؟ اگر چتر به دست در خیابان همراه بچهها در حال قدم زدن هستید چتر را ببندید و بگذارید بچهها تغییر آب و هوا را حس کنند. پاهایشان را در گل فرو ببرند و دنبال کرم خاکی بگردند. نگران نباشید هیچکدام از این سرگرمیها در طبیعت سلامت فرزند شما را تهدید نخواهد کرد. نظاره گر کنجاوی آنها باشید و به سوالهای او با حوصله پاسخ بدهید.
همراه بچهها طبیعت گردی کنید
یک مسیر آسان و مناسب برای گردشی یک روزه همراه بچهها انتخاب کنید و با شروع پیاده روی با اطمینان از امن بودن محیط و مهیا بودن شرایط اجازه پرسه زدن و آهسته دویدن به آنها بدهید. بگذارید دستی به روی گلها بکشد و دنبال پروانهها بدود. یک دوربین دیجیتالی با قابلیت چاپ عکسهای فوری به دست آنها بدهید تا بچههای بزرگتر (بالای 5 سال) به جزئیات بیشتر توجه کنند و با تمرکز عکسهایی زیبا از طبیعت ثبت کنند. این یک تجربه متفاوت و با کیفیت برای کودکان است پس در این گردش هدفمند به همه سؤالات آنها صریح و صادقانه پاسخ دهید. در مورد آب، درختان و حتی زبالههای موجود در مسیرتان نکاتی را به کودکان بگویید تا کم کم نسبت به محیط زیست آگاهی بیشتری پیدا کند. اینجا فرصت خوبی است تا از اهمیت منابعی مانند آب،خاک و جنگلها به زبانی کودکانه با آنها صحبت کنید و به بچهها بگویید که تمام طبیعت به اندازه داراییهای شخصی ما اهمیت دارند و باید از آنها مراقب شود.
بچهها را به باغهای گیاهشناسی و جانورشناسی ببرید
بچهها برای اینکه درک درست و مفهومی قابل باور از طبیعت و جانداران به دست بیاورند به نمایشی زنده و قابل لمس نیاز دارند.پس از نمایشگاههای گل و گیاه محور و باغهایی که انواع گونههای جانوری به ویژه گونههای در خطر انقراض در دسترس هستند غافل نشوید. این فرصت لمس کردن و برقراری ارتباط با طبیعت و موجودات زنده کودکان را به مشارکت تشویق میکند.به این صورت احساس آنها به طبیعت دو چندان میشود.به آنها اجازه دهید با گیاهان،جانوران و محیط پیرامون خود را در محیطهایی این چنین معتبر دوست شوند و جوابهایی علمی و دقیق برای سوالهای ذهنی خود پیدا کنند.
با هم نهال و گل بکارید
باغبانی به همراه کودکان یکی دیگر از راهکارهای مفید است.بچهها عاشق گل و گیاههایی هستند که به دست خودشان کاشته شده است هر کدام از کودکانتان را در این کار به نوعی شرکت دهید.بچههای کم سن و سالتر را برای کندن و حفر زمین و بزرگترها را برای کاشت به کار بگیرید.شاید با نداشتن باغ یا حتی باغچهای کوچک از این روش صرف نظر کنید اما همین کار را در یک گلدان کوچک هم قابل اجراست.میتوانید بذر سبزی بکارید تا بچهها به مرور شاهد رشد آنها باشند. کودکان وقتی میبینید سبزیجاتی که در باغ کاشتهاند بر روی میز یا سفره شام هست به خودشان افتخار خواهند کرد. با گوجههای گیلاسی بکارید و پرورش دهید و به آنها یاد بدهید که مراقبشان باشند و با شاخه، ریشه و برگهای آنها با مهربانی رفتار کنند.
رفتارهای خودتان را تغییر دهید
بچهها عاشق رفتن به خرید همراه پدر و مادرهایشان هستند پس این بهترین فرصت است که باید و نبایدهای مفیدی را به آنها بیاموزید. برای مثال برای رفتن به خرید کیسههای پارچهای همراه داشته باشید تا مجبور نشوید موادغذایی و سایر اقلام را در کیسههای پلاستیکی به خانه ببرید و به آنها توضیح دهید که این پلاستیکهای تجزیه ناپذیر چه اندازه برای طبیعت آسیب رسان است در صورت امکان و دسترسی در مقابل دید آنها میوه و سبزیجات ارگانیک خریداری کنید و علت را به آنها بگویید که چون بسیاری از میوهها و سبزیجات با کودهای شیمیایی رشد میکنند، سموم آنها برای سلامتی مضر است.هنگام انتخاب پاک کننده و شویندهها به دنبال نمادی باشید که نشان میدهد آنها "سبز" و یا برای محیط زیست بیخطر هستند. اگر نیاز به مصرف و خرید
کیسههای پلاستیکی یا ظروف یکبار مصرف دارید نوع قابل بازیافتی آن را انتخاب کنید و ویژگیهای آنها را برای بچهها بازگو کنید.این تغییر عادتها به مرور در ذهن بچهها نهادینه خواهد شد.