آزمایش‌های محققان دانشگاه شیکاگو بلاخره مکانیسم زیرکانه بدن فیل‌ها برای مقابله با تومورها را کشف کردند که بر خلاف تصورشان بود.
بر اساس تئوری خاصی به نام «پارادوکس پِتو»، هر قدر تعداد سلول‌های یک جاندار بیشتر باشد، احتمال رشد تومور در بدنش افزایش می‌یابد. برای مثال، نژاد سگ‌های درشت‌تر در مقایسه با سگ‌های کوچک، با احتمال بیشتری از سرطان روبرو هستند.
اما وقتی محققان گونه‌های مختلف حیوانات را با هم مقایسه کردند، این ایده به کلی از بین رفت: هیچ ارتباطی بین اندازه بدن جاندار یا طول عمر نسبی‌اش با احتمال رشد انواع تومور و سلول‌های سرطانی وجود ندارد.
در واقع تئوری «پارادوکس پِتو»، که به افتخار اپیدمیولوژیست «ریچارد پتو» با این نام شناخته شده، برای دهه‌ها باعث گمراهی دانشمندان بوده است.
واضح است که هر قدر جاندار بزرگتر باشد، می‌توان راه‌های موثرتری برای اطمینان از عدم پیشرفت سرطان و درمان سرطان پیدا کرد و فیل‌ها یک نمونه واضح این موضوع هستند.
در سال 2015 محققان با تخمین میزان مرگ فیل‌ها بر اثر سرطان، متوجه شدند کمتر از 5 درصدشان بر اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهد که این آمار در انسان بین 11 تا 25 درصد است.
درمان سرطان با کمک فیل‌ها!
در این مطالعه همچنین مشخص شد فیل‌ها به خاطر داشتن ژنی به نام TP53 قدرت فوق‌العاده‌ای در برابر سرطان دارند. مثل بسیاری از ژن‌های ضد سرطان، این ژن هم محصولی تولید می‌کند که بعد از شناسایی DNA آسیب‌دیده، دستور ترمیم یا محدود کردن دسترسی به سلول می‌دهد.بیشتر پستانداران 2 نمونه ژن دارند اما این مقدار در فیل‌ها 20 نمونه است و احتمالا به همین خاطر است که می‌توانند سریع و در مراحل اولیه با تهدید سرطان مقابله کرده و به محض اطلاع، علیه آن عمل کنند.
کشف راه‌های پیچیده مثل عملکرد ژن‌های سرکوبگر تومور و درمان سرطان در حیوانات بزرگ که عمری طولانی دارند، اصلا کار ساده‌ای نیست. مطالعه انواع موش‌ها در آزمایش بسیار ساده است اما مطالعه سرطان در مخلوقاتی که زایمان‌شان 2 سال طول می‌کشد و عمری به درازی عمر انسان دارند، نیازمند تفکرات خلاقانه محققان است.
وینسنت لینچ، متخصص ژنتیک به همراه تیمش، برای انجام آزمایش روی نمونه بافت فیل و چند گونه کوچک مثل گاو دریایی (نوعی نهنگ کوچک دریایی) و نوعی خرگوش کوهی، با مواد سرطان‌زا، به DNA آنها صدمه زدند.
لینچ می‌گوید: «سلول‌های فیل بلافاصله مردند؛ بر خلاف سلول‌های گونه‌های دیگر، سلول‌های فیل هیچ مقاومتی در برابر آسیب DNA ندارند و از آنجا که به محض آسیب DNA، سلول‌ها هم می‌میرند، خطر سرطانی شدن سلول‌ها وجود ندارد».
ضمن اینکه فیل‌ها چندین نمونه از ژن دیگری موسوم به LIF6 (فاکتور بازدارنده لوسمی) دارند که عملکردی ندارند اما فیل‌ها خودشان روشی برای به کار انداختن این نمونه‌ها دارند که ظاهرا همکاری نزدیکی با TP53 دارد.
صدمه به ماده ژنتیکی یک سلول، توجه TP53 را به خود جلب کرده اما ظاهرا «ژن LIF6» (که محققان به آن «ژن زامبی» می‌گویند!) هم اسلحه مخفی فیل‌ها برای درمان سرطان است.
دکتر لینچ می‌گوید: «به این ترتیب ژن LIF6 فعال شده و می‌تواند به میتوکندری رفته و باعث تخلیه‌اش و «آپوپتوز» یا مرگ سلول می‌شود.
البته فیل‌ها تنها موجوداتی نیستند که از حقه‌های عجیب ژنتیکی برای دور کردن سرطان استفاده می‌کنند؛ حیوانات کوچک‌تری مثل نوعی موش کور، هم شیوه‌های رازآلود خود را برای مبارزه با سرطان دارند.
طبیعت راه‌های زیادی برای مقابله با خطرات سرطانی شدن سلول‌ها پیدا کرده که از میان همه‌شان، تنها چند روش محدود است که ما هم می‌توانیم از آنها استفاده کنیم و با سرطان مقابله کنیم.
منبع: ScienceAlert
