سونوگرافی ایمن است!
سونوگرافی امواجی دارد که از جنس صوت است و در تمام سال‌هایی که چه برای بیماران و چه برای خانم‌های باردار استفاده شده خطری برای آنها یا جنین نداشته است. در واقع هرگز گزارشی از آسیب‌های ناشی از این امواج مشاهده نشده است. اما برای برخی کشورها هزینه‌های اقتصادی این کار مهم است. این کشورها هزینه‌هایی را که به سیستم بهداشت و درمان‌شان تحمیل می‌شود محاسبه می‌کنند و نظرشان این است که نیاز و دلیلی برای سونوگرافی های ماهانه در دوران بارداری وجود ندارد.
زمان سونوگرافی در بارداری
دکتر نازنین صفایی درباره اینکه سونوگرافی در چه زمان‌هایی از بارداری لازم و ضروری است به نی نی سایت می‌گوید: به محض اینکه یک خانم متوجه شد تست بارداری‌اش مثبت است باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کند. پزشک متخصص با توجه به آخرین بارداری و تاریخ آخرین عادت ماهانه به این نتیجه می‌رسد که بیمار در کدام هفته از بارداری قرار دارد و آیا در این زمان جنین در سونوگرافی دیده می‌شود یا خیر؟ چراکه اگر خانمی در هفته‌های اول بارداری قرار داشته باشد جنین به حدی کوچک است که احتمالا در سونوگرافی دیده نمی‌شود و انجام این کار به جز اینکه برای آن خانم استرس به همراه داشته باشد حاصل دیگری نخواهد داشت.»سونوگرافی ترنس واژینال عامل سقط جنین نیست
سونوگرافی ترانس واژینال فقط برای تایید بارداری داخل رحمی است. چراکه برخی از بارداری‌ها خارج از رحم است و بیمار نباید این تست را عقب بیندازد. درواقع یک خانم باردار به محض اینکه تست حاملگی‌اش مثبت بود نباید همه چیز را به تعویق بیندازد و مثلا تا چند ماه برای سونوگرافی اقدام نکند چون ممکن است حاملگی خارج از رحم باشد و اگر دیر تشخیص داده شود با تهدید جانی برای مادر همراه است. توصیه دکتر صفایی به خوانندگان نی نی سایت این است به محض اینکه تست بارداری مثبت تشخیص داده شد به پزشک متخصص مراجعه کنند تا زمان اولین سونوگرافی توسط پزشک تشخیص داده شود. ذکر این نکته الزامی است که سونوگرافی ترانس واژینال مطلقا برای مادر یا جنین مشکل ساز نخواهد بود و هیچ نگرانی بابت سقط جنین نخواهد بود. با این نوع سونوگرافی از فاصله‌ای نزدیک می‌توانیم رحم و تخمدان‌ها را مورد برسی قرار دهیم و از بارداری طبیعی اطمینان حاصل کنیم. گاهی پیش می‌آید که خانم‌ها با مراجعه به پزشک ادعا می‌کنند چون سونوگرافی ترانس واژینال انجام دادند منجر به سقط جنین شد در حالی که این مورد فقط همزمان با سونوگرافی بوده. به این معنا که آن خانم باردار قرار بوده سقط جنین کند و این ارتباطی با سونوگرافی ندارد جز تقارن زمانی.سونوگرافی باعث آرامش پزشک و مادر
یکسری ملاک‌ها به پزشک و مادر آرامش می‌دهد و نشان می‌دهد بارداری روندی بدون مشکل دارد. اولین ملاک ضربان قلب است. یعنی اگر در زمانی خاص که انتظار می‌رود قلب جنین در سونوگرافی دیده شود این اتفاق نیفتد نگران کننده خواهد بود. به گفته دکتر نازنین صفایی اگر فرم ساک بارداری غیرطبیعی باشد و اگر لخته خون پشت ساک بارداری دیده شود می‌توان نگران از دست رفتن بارداری شد. دیدن ساک حاملگی با شکل طبیعی و اندازه مناسب و شنیدن ضربان قلب جنین پزشک را امیدوار می‌کند که این بارداری از ابتدا درست پیش می‌رود و احتمال اینکه برای چنین بارداری در ماه‌های بعدی مشکلی پیش بیاید بسیار کم است.هفته پنجم بارداری، سونوگرافی واژینال
در هفته پنجم بارداری باید سونوگرافی واژینال انجام گیرد تا از بارداری طبیعی مادر اطمینان حاصل شود. دکتر صفایی در خصوص اینکه سن ما در انجام تعداد بیشتر یا کمتر سونوگرافی موثر است، به نی نی سایت می‌گوید: سن مادر اهمیتی ندارد و مثلا اینطور نیست که اگر مادری در چهل سالگی باردار شده است باید بیست بار سونوگرافی شود و مادری که در سن بیست سالگی باردار شده دوبار . آنچه برای ما اهمیت دارد سیر عوامل خطری است که در مادر در معاینات دیده می‌شود. برای مثال ممکن است طول دهانه رحم یک مادر کم شود. در چنین مواردی باید چندین بار سونوگرافی به صورت پشت سرهم انجام شود تا بتوان در مورد نوع درمان تصمیم‌گیری کنیم. بنابراین هرچه ریسک‌های خطر یک بارداری بیشتر باشد تعداد سونوگرافی هم بالا می‌رود و ربطی به سن و سال مادر ندارد. تعریف کلی حاملگی پرخطر نیز اینگونه است که بارداری‌های زیر 18 سال و بالای 35 سال بارداری‌های پرخطر محسوب می‌شوند.
سونوگرافی هفته 11 تا 13 بارداری
در کشور ما که در همه شهرها آزمایشگاه‌های مجهز وجود ندارد و همه به آزمایشگاه‌های غربالگری دسترسی ندارند انجام سونوگرافی NT می‌تواند چنین امکانی را به آنها بدهد چراکه تا هشتاد درصد قدرت تشخیص دارد.اگر همه چیز در سونوگرافی هفته پنجم طبیعی بود، سونوگرافی بعدی بین هفته یازدهم تا سیزدهم بارداری به عنوان سونوگرافی غربالگری نوبت اول انجام می‌شود که در آن فاکتوری به اسم NT چک می‌شود. این سونوگرافی بسیار حساس است و نیاز به تجربه سونولوژیست دارد و توصیه می‌شود که مادران حتما سراغ سونولوژیست‌های متبحر و با تجربه بروند. این سونوگرافی دارای اهمیت است و پزشک به عدد ارسالی از طرف مرکز سونوگرافی اطمینان کرده و روند بارداری را بر مبنای آن پیگری می‌کند.
عدد سونوگرافی NT
در سونوگرافی NT عدد بالای سه نیازمند ارزیابی است اما در مطالعات جمعیتی نژاد و جنس نیز در نظر گرفته می‌شود. اگر این عدد بالای سه باشد حتما باید از مایع دور جنین نمونه برداری و آزمایش شود. براساس طول فرقی- دنبالچه‌ای جنین می‌توان صدکهایی تعیین کرد. برای این کار سونولوژیستها نموداری دارند که براساس آن می‌توانند به طبیعی بودن این عدد پی ببرند.
سونوگرافی طول بینی!
سونوگرافی nasal bone یا سونوگرافی NB، سونوگرافی است که با آن می‌توان عدد طول بینی را دانست و بتوان تشخیص داد استخوان تشکیل شده است یانه؟ رویت استخوان بینی در برخی از هفته‌های بارداری ممکن است نگرانی‌های بیمار را برطرف کند. در هفته سیزدهم باید استخوان بینی رویت شود. در سونوگرافی‌ها در کل یک سری ملاک وجود دارد که اگر آنها مشاهده شوند پزشک را به مبتلا بودن جنین به سندرم داون مشکوک می‌کنند. برای مثال وجود روده‌های اکوژنیک یا وجود کانون اکوژنیک در قلب یا تشکیل نشدن استخوان بینی.
سونوگرافی هفته 18 تا 20 بارداری
اگر در سونوگرافی دوم نیز همه چیز طبیعی بود سونوگرافی بعدی به هفته هجدهم تا بیستم موکول می‌شود. در این هفته‌ها سونوگرافی آنومالی یا ژنتیک سونوگرام انجام می‌شود. در این سونوگرافی انتظار می‌رود پزشک جنین را به صورت کلی بررسی کند. دکتر صفایی به نی نی سایت می‌گوید: در این سونوگرافی وضعیت چشم‌ها، بینی، گوش‌ها، لب شکری بودن یا نبودن، فرم سر، قفسه سینه، نمای چهار حفره‌ای قلب، طول دست‌ها، تعداد انگشتان و ... مورد برسی قرار می‌گیرد چون در کشور ما مجوز سقط قبل از هجده هفته‌ای بودن جنین صادر می‌شود و بعد از آن منع شرعی وجود دارد باید همه فاکتورهای سه سونوگرافی سنجیده شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل کنیم.
سونوگرافی بعد از هفته بیستم
جنین تا ماه هفتم تقریبا یک کیلوگرم وزن می‌گیرد و بعد از آن وزن‌گیری بسیار بالا می‌رود و در دو ماه آخر جنین به سه یا چهار کیلوگرم می‌رسد. در هفته‌های بعد از هفته بیستم بارداری بیشتر سونوگرافی برای این انجام می‌گیرد که وزن جنین، دور سر جنین و طول استخوان ران اندازه‌گیری شود و به این ترتیب به ما عددی داده می‌شود که باید با سن جنین مطابقت داشته باشد. اگر این مطابقت‌ها دیده نشود به ما هشدار می‌دهد که یک جای کار اشکال دارد و این سوال پیش می‌آید که آیا جفت کارکرد مناسبی دارد یا نه؟ آیا پای یک بیماری عفونی در میان است؟ و... در این مرحله نیز باید روند خون رسانی به جنین و مایع دور جنین بررسی شود. در چنین مواردی مادر باید بارها مورد سونوگرافی قرار گرفته و روند وزن گرفتن جنین به دقت بررسی شود. برای مثال در مادران دیابتی وزن جنین به شکل غیر طبیعی بالا می‌رود و در مادرانی با مشکل فشار خون، خون رسانی به جنین دچار مشکل می‌شود. اما اگر همه چیز طبیعی باشد یک بار در هفت یا هشت ماهگی و یک بار نیز در نه ماهگی سونوگرافی انجام می‌شود.همچنین در انتهای دوران بارداری برای خانم‌هایی که می‌خواهند زایمان طبیعی داشته باشند سونوگرافی‌های روتین انجام می‌شود تا مطمئن شویم مایع دور جنین کم نشده باشد. اگر قرار باشد صبر کنیم تا دردهای زایمان آغاز شود برای مادر سونوگرافی‌های معمول یا بیوفیزیکال تجویز می‌کند. به‌علاوه مطلب اندازه‌گیری وزن جنین در سونوگرافی دقیق است می‌تواند جواب پرسش‌تان را درباره وزن جنین بدهد.
یعنی کلا حدود ۴ یا ۵ مرتبه سونوگرافی لازمه؟