آموزش رفتارهای مالی مناسب به نوجوانان اهمیت زیادی دارد. آموزش مهارتهایی از این دست باعث میشود مدیریت مالی در بزرگسالی به نحو بهتری انجام شود. سنین نوجوانی بهترین فرصت برای تصحیح عادتهای مالی اشتباه است.
به این نکته باید توجه داشت که نوجوانان همواره رویکردهای والدین درباره پول، مسائل مالی، صرفهجویی و حتی چگونگی صحبت کردن آنها در مورد پول را زیر نظر گرفتهاند. والدین به سادگی میتوانند تجربیات روزمره خود را درباره این مسائل به فرزندان خود تزریق کنند. در این مقاله به پنج نکته کلیدی در مورد این عادتها و رفتارها اشاره میکنیم:
1- رفتار مالی مناسب را برای فرزندان خود مدلسازی کنید
نوجوانان عادتها و رفتارهای مالی را از والدینشان فرا میگیرند. اگر شما و همسرتان از آن دسته افرادی هستید که همیشه جدیدترین لوازم منزل، بهروزترین اتومبیل و بهترین گجتها را خریداری میکنید، به احتمال قوی فرزند شما هم رویکرد «من فلان چیز را میخواهم و میتوانم آن را داشته باشم» را پیش میگیرد. این رویکرد قطعا در آینده منجر به اشتباهات مالی بسیاری میشود.
تمرین کنید برای هزینهها و خریدهایتان برنامهریزی کنید. بیشتر غذای خانگی بخورید. برای خریداری مواد غذایی از تخفیفها استفاده کنید. فرزندان شما به این نکات توجه میکنند و تنها از این طریق است که میتوانند ارزش پول را دریابند.
2- به فرزندان خود آموزش دهید برای به دست آوردن چیزهایی که دوست دارند، صبر کنند
به تاخیر انداختن لذتها و وسایلی که ما را خوشنود میکند، در دنیای امروز که همهچیز به راحتی به دست میآید، مهارتی ضروری است. به فرزندان خود یاد بدهید قرار نیست هر بار از مرکز خرید خارج میشوند، خریدی کرده باشند. اگر تازهترین موبایل، لپتاپ و گجت را میخواهند، به آنها بیاموزید که میتوانند آن را روز تولدشان و یا به مناسبی دیگر هدیه بگیرند. یا حتی میتوانند با انجام برخی از کارهای منزل پسانداز کنند و خودشان آن را بخرند.
از این طریق فرزندان شما میتوانند با پرداخت هزینههای خود، نظم و انضباط مالی را فرا بگیرند. از سوی دیگر تمایل به ولخرجی هم در آنها از بین میرود، چون پولی که با زحمت به دست آوردهاند را به راحتی خرج نمیکنند.
3- پسانداز بلندمدت را به فرزندان خود آموزش دهید
یکی از بهترین روشهای آموزش پسانداز این است که از فرزندان خود بخواهید پول توجیبی و یا هدیه تولدشان را به سه قسمت تقسیم کنند. یکسوم آن را برای پسانداز بلندمدت –مثلا برای هزینههای دانشگاه- در نظر بگیرند. یکسوم دیگر را برای خرید چیزی که به آن نیاز دارند –مثل موبایل، دوچرخه و ...- پسانداز کنند. و یکسوم باقیمانده را خرج کنند.
آنها را با خود به بانک ببرید و برایشان حساب بانکی باز کنید. بگذارید برای این حساب بانکی احساس مسئولیت داشته باشند. هر ماه فیش سود واریزی سپرده بانک را به آنها نشان دهید تا حجم پسانداز برایشان ملموس شود. برنامهریزی برای اهداف بزرگتر را به آنها آموزش دهید.
4- مقایسه قیمتها و کیفیت اجناس را به فرزندان خود آموزش دهید
برای خریدهای منزل فرزندانتان را همراه خود ببرید و مقایسه قیمتها را به آنها آموزش دهید تا با مفهوم ارزش پول آشنا شوند. به عنوان مثال در سوپرمارکت به آنها بگویید چرا یک ماده غذایی میتواند دو قیمت مختلف داشته باشد. یا در مرکز خرید تفاوت قیمت دو تیشرت از دو برند مختلف را برایشان شرح دهید و اجازه دهید برای خریداری تیشرت خودشان تصمیم نهایی را بگیرند.
مقایسه قیمتها در دوران نوجوانی به عادتی سالم در بزرگسالی تبدیل میشود.
5- تصمیمگیری را به فرزندان خود آموزش دهید و بگذارید از این تصمیمها درس بگیرند
گاهی پیش میآید که فرزند شما قصد خریداری محصولی را دارد که شما یقین دارید از آن خرید پشیمان خواهد شد. در هر صورت به آنها اجازه دهید تصمیمگیری کنند و خرید خود را انجام دهند. آنها به خوبی خاطره پشیمانی از خریدی بیفایده با پساندازی که برای آن زحمت کشیدهاند را به خاطر میسپارند. به این ترتیب در آینده تصمیمهایی از این دست نمیگیرند. بهتر است فرزندان شما در دوران نوجوانی چنین تجربیاتی کسب کنند. چرا که در بزرگسالی چنین تجربیاتی تبعات بیشتری دارد و برایشان گران تمام میشود.
نتیجهگیری
پایهریزی محکم در زمینه آموزش رفتارهای مالی مناسب، منجر به ایجاد حس مسئولیتپذیری، آیندهنگری و دانستن ارزش پول میشود. با فرزندان خود در مورد مسائلی از جمله وام، قرض دادن، پسانداز، نرخ بهره، تورم و... صحبت کنید. مسائل مالی و عادتهای خوب در این زمینه، از بهترین آموزشهای قابل ارائه از سوی والدین به فرزندان است.