8 نکته تغذیه‌ای برای خانم‌های مبتلا به چاقی و دیابت بارداری

نی نی سایت: این باور غلط در بین بسیاری از مردم وجود دارد که تصور می‌کنند خانم‌های باردار باید هر غذایی خواستند بخورند و هیچ محدودیتی در مقدار غذا خوردن ندارند. در صورتی که میزان چربی مادر در دوران بارداری بسیار مهم است و هم بر سلامتی او و هم نوزادش تأثیر زیادی دارد. به همین بهانه با زهرا محسن‌پور قاضی جهانی، کارشناس مامایی گفتگو کردیم و از او درباره میزان دریافت چربی در دوران بارداری پرسیدیم.
میزان مناسب دریافت چربی
محسن‌پور درباره میزان دریافت چربی مناسب در خانم‌ها می‌گوید: میزان دریافت چربی با توجه به فاکتور‌های وزن، قد، جنس، سن و فعالیت خانم‌ها تعیین می‌شود. به ‌طور کلی یک خانم با اندام متوسط و غیر باردار باید روزانه 2300 کیلو کالری انرژی دریافت کند. این نیاز در دوران بارداری به اندازه 300 کیلو کالری اضافه می‌شود که مقدار زیاد نیست. چون تنها یک فنجان شیر 150 کیلو کالری انرژی دارد پس قرار نیست خانم‌ها جای دو نفر غذا بخورند! از سوی دیگر در بارداری به دلیل وجود تغییرات طبیعی، وجود جنین، جفت، ازدیاد حجم خون و تغییرات دیگر، نیاز به چربی‌ها کمی بیشتر می‌شود و حدود 35 درصد کل کالری روزانه مادر، باید از طریق چربی‌ها تأمین شود.
این میزان چربی هم برای مادر و هم جنین برای ادامه بارداری سالم و حفظ و رشد جنین ضروری است و نبود آن سبب مشکلات جدی برای مادر و جنین و حتی سقط و مرگ جنین می‌شود.
منابع چربی در غذا‌ها و خوراکی‌ها
چربی‌های غیر‌اشباع آن هم از نوع غیر حیوانی، برای مادر مناسب‌تر است. مادر باید تلاش کند به جای کمیت غذا، کیفیت غذا را بالا ببرد تا علاوه بر تأمین اسید‌های چرب ضروری بدن، بتواند بارداری سالمی را سپری کند و جنینش را سالم به دنیا بیاورد. به همین دلیل محسن‌پور می‌گوید: خانم‌های باردار باید چربی‌های حیوانی را کمتر مصرف کنند. همچنین خانم‌ها باید بدانند که ورزش در کاهش کلسترول مضر (LDL) بدن و افزایش کلسترول خوب بدن (HDL) نقش دارد. این دو چربی در خون وجود دارند و هرچه HDL (از نوع خوب) بیشتر باشد، مشکلات قلبی- عروقی، چاقی، سکته و سرطان کمتر دیده می‌شود.
این کارشناس مامایی با بیان اینکه غذا‌های دریایی LDL را کاهش و HDL را افزایش می‌دهند می‌گوید: چربی ماهی از نوع امگا 3 است و LDL را کاهش می‌دهد. مصرف روزانه 90 تا 120 گرم گوشت سفید مانند مرغ برای خانم‌های باردار بسیار مفید است. خانم‌های باردار باید روزانه حدود 2 تا 3 لیوان لبنیات کم‌چرب سفید بخورند و از پنیر کم‌چرب حدود 30 تا 60 گرم مصرف کنند. همچنین استفاده از روغن‌های گیاهی به اندازه 5 تا 7 قاشق ماست‌خوری کافی است.
خوب است خانم‌های باردار بدانند که 2 عدد گردو 1 واحد، 6 عدد بادام 1 واحد و 8 عدد زیتون هم 1 واحد است. پس اگر آنها 2 تا گردو و 6 تا بادام خوردند، تنها کافی است 5 قاشق ماست‌خوری روغن گیاهی سالم مصرف کنند. چون حتی مصرف زیاد این روغن‌ها باعث تولید انرژی زیادی می‌شود که اثرات نامطلوب خود را به صورت چاقی موضعی نشان می‌دهد.

نکاتی برای خانم‌های مبتلا به اضافه وزن بارداری یا دیابتیک
خانم‌هایی که اضافه وزن دارند، معمولا دچار کمبود اسید چرب نمی‌شوند. چون اسید‌های چرب در بسیاری از غذا‌ها، از جمله گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ و حتی در میوه‌ها و سبزی‌ها وجود دارند. بر همین اساس محسن‌پور به نکاتی اشاره می‌کند که خانم‌های باردار مبتلا به چاقی و دیابت باید آنها را رعایت کنند:
1- خانم‌های باردار مبتلا به چاقی باید از سرخ‌کردنی‌ها، شیر، سبزیجات قنادی، فست‌فود‌ها، پنیر پیتزا، چیپس، پفک و چربی حیوانی پرهیز کرده و غذا‌های گیاهی بخورند. آنها باید هر چربی واضحی را از غذای‌شان حذف کنند و سبزی‌هایی را که در پخت غذا استفاده می‌کنند، خیلی مختصر تفت بدهند و سرخ‌نکنند.
2- در خانم‌های باردار مبتلا به دیابت بارداری، باید از افزایش قند خون جلوگیری شود و از آنجایی که قند قابلیت تبدیل به چربی را دارد و برعکس،  ترکیب خطرناک انسولین و چربی سبب چربی بیشتر بدن می‌شود. به همین دلیل خانم‌های دیابتیک حتما علاوه بر کنترل دوران بارداری توسط ماما و پزشک، باید تحت نظر دکتر تغذیه باشند.
3- این خانم‌ها باید وزن‌گیری مناسب داشته باشند.
4- آنها باید حتما وعده‌های غذایی را زیاد و مقدار غذا را کم کنند (5 وعده در روز) و در هیچ‌کدام از وعده‌های غذایی، پر‌خوری نکنند.
5- استفاده از تمامی گروه‌های غذایی به صورت متعادل و متناسب
6- محدود کردن مصرف چربی‌و سرخ‌کردنی‌ها و نمک
7- استفاده از  نان‌های سبوس‌دار به‌ویژه سنگک
8- مصرف میوه‌های فیبر‌دار و حبوبات