نی‌نی سایت: پیش از این در مطلبی با عنوان «کودک را از چند سالگی تنبیه و تشویق کنیم؟» درباره سن قانون‌پذیری کودکان و شروع تنبیه و تشویق صحبت کردیم. این مطلب علاوه بر اینکه مورد توجه خانم‌های نی‌نی سایتی قرار گرفت تقاضاهایی را نیز به دنبال داشت که بیش از پیش به این دست مطالب بپردازیم. با توجه به اینکه تربیت صحیح کودک از مهم‌ترین مسوولیت‌های والدین است، نیاز آنها به اطلاعات مفید در مورد این بحث برای ما بسیار قابل توجه و احترام است.
در مطلب قبل گفتیم که با شروع تربیت‌پذیری کودکان باید تحت چه شرایطی تنبیه و تشویق را اعمال کرد تا اثربخش باشد. اکنون می‌خواهیم 5 نکته مهم را در مورد تشویق‌برشمریم.
ندا شیخی، کارشناس‌ارشد روانشناسی، در مورد انواع تشویق می‌گوید: تشویق می‌تواند به صورت جایزه، انجام یک فعالیت دلخواه و لذت‌بخش، یا تایید و تحسین کلامی باشد، که باعث شود رفتار خوب تکرار شود یا تداوم پیدا کند. نکات شایان توجهی درباره پاداش و تشویق وجود دارد که باعث می‌شود تاثیر آن بیشتر و بادوام‌تر شود که به 5 مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
1. درصورتی که از تشویق برای یاد دادن رفتار یا مهارتی استفاده می‌کنید، در مراحل اولیه یادگیری لازم است که پاداش به صورت مداوم و بلادرنگ ارائه شود. یعنی اگر شما به تازگی می‌خواهید به فرزند خود یاد بدهید که اتاق خود را مرتب کند بابت هر بخشی از کار مثل مرتب کردن تختخواب، جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها، تا زدن لباس‌ها و... در همان لحظه یک پاداش کوچک به فرزند خود بدهید.
2. تشویق نباید همواره به یک شکل انجام شود (مثلا فقط خرید اسباب‌بازی). هم‌چنین باید بین عمل انجام شده و پاداش تناسب وجود داشته باشد. به عنوان مثال نباید برای انجام وظیفه کودک یک پاداش بزرگ یا با دامنه زمانی طولانی به او بدهیم. این کار باعث پرتوقعی و بی‌انگیزگی کودک در مقابل پاداش‌های کوچک می‌شود.
3. می‌توان به صورت قراردادی عمل کرد. مثلا می‌توان به این شکل با کودک قرار گذاشت: «هر بار اسباب‌بازی‌هاتو بعد از بازی جمع کنی، یه بر چسب ستاره جایزه می‌گیری. و هروقت ستاره‌ها به 10 تا برسه یه چیزی که دوست داری رو برات می‌گیرم.» این روش باعث می‌شود که کودک هم به طور واضح از توقع والدین آگاه شود و هم میزان پاداش برای او کاملا مشخص باشد.
4. صداقت و صحت عمل کودک در اجرای وظیفه باید مورد توجه قرار گیرد. یعنی نباید به کارهایی که کودک فقط برای گرفتن پاداش و به صورت ناقص انجام داده یا به خاطر پاداش گرفتن به دروغگویی متوسل شده بی‌توجه بود.
5. برای تقویت رفتار تا جایی که ممکن است باید از تقویت مثبت بهره گرفت و نه تقویت منفی. به عنوان مثال بهتر است به کودک بگوییم : «اگر تکلیفت را به موقع انجام بدهی، می‌توانی با دوستت بازی کنی.» نه اینکه بگوییم: «اگر تکلیفت را بنویسی سرت داد نمی‌زنم یا تنبیه‌ات نمی‌کنم!»
نظرات شما
جدیدترین پرامتیازترین