قدرت من، قدرت لجبازی

نی‌نی سایت: ناهید بیدگلیان-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی: از مهمترین مشکلات والدین در همه دنیا بچه‌های لجباز است. گاهی این لجباری به حدی می‌رسد که شما نیز قادر به کنترل رفتار خود نیستید. نگران نباشید؛ با روشی ساده می‌توانید کودک لجبازتان را آرام کنید و جلوی جیغ و گریه و داد و بی‌دادهای گوش خراش‌شان را بگیرید! اما فکر می‌کنید چرا بچه‌هایتان لجبازی می‌کنند؟

1. لجبازی برای رسیدن به استقلال

فرض کنید می‌خواهید دندان‌های کودک‌تان را مسواک کنید، اما او مقاومت می‌کند و دهانش را باز نمی‌کند! به آرایشگاه می‌روید تا موهایش را کوتاه کنید، اما لجبازی می‌کند و روی صندلی نمی‌نشیند و مدام گریه می‌کند! معمولا کودکان 3 تا 5 ساله کمی ناسازگارند؛ مخصوصا وقتی که پدر و مادرشان به طور جدی کاری از آنها می‌خواهند. اما چرا بچه‌هایمان با ما لجبازی می‌کنند؟بچه‌ها می‌خواهند استقلال‌ داشته باشند. بنابراین در بیشتر موارد حرف زدن با آنها بی‌فایده است. از طرفی برای اینکه کودک دست از لجبازی‌اش با شما بردارد نباید فریاد بزنید و او را تهدید و تنبیه کنید، با کمی خلاقیت و حوصله می‌توانید حواس‌شان را به کار مورد نظرتان جلب کنید. مثلا اگر از مسواک زدن امتناع می‌کند، بخندانیم‌اش تا دهانش را باز کند و با شوخی و خنده برایش مسواک بزنیم یا اگر نمی‌خواهد روی صندلی آرایشگاه بنشیند برای سرگرم شدنش خاطرات دوران کودکی خودمان و کوتاه کردن موهایمان را تعریف کنیم؛ حتی اگر داستان‌مان ساختگی باشد. می‌توانیم به او بگوییم با مرتب شدن موهایش شبیه شخصیت کارتونی مورد علاقه‌اش می‌شود.

2. از رازها کمک بگیرید

بدون شک بچه‌ها درباره همه چیز کنجکاو هستند به ویژه اگر قرار باشد راز مهمی را برای آنها برملا کنید. پس هنگامی که کودک لجبازی می‌کند می‌توانید آرام به او بگویید که می‌خواهید رازی برایش تعریف کنید. به این ترتیب حواسش از لجبازی کردن پرت می‌شود و خواسته شما مثلا پوشیدن فلان لباس را عملی می‌کند. این راز هر چیزی می‌تواند باشد؛ از پنهان کردن تکه‌ای شکلات خوشمزه داخل کشوی لباسش گرفته تا پیدا شدن مداد رنگی مورد علاقه‌اش که چند روز پیش گم شده بود. فقط در این زمینه باید خلاق باشید و از هر نوع دروغ گفتن به شدت بپرهیزید، چرا که در غیر این صورت کودک در موارد مشابه بعدی به شما اعتماد نمی‌کند. از طرفی این کار نباید چیزی شبیه به باج دادن باشد و کودک فکر کند که با هر بار لجبازی به خواسته‌اش می‌رسد. پس هنگام لجبازی کردن فرزندتان باید روش‌های متفاوتی به کار گیرید.

3. اصل مهمی به نام قدرت انتخاب

اگر کودک شما حمام رفتن را دوست ندارد و سر این موضوع با شما لجبازی می‌کند، کافی است او را با خودتان به فروشگاه ببرید و از خودش بخواهید از بین شامپوهای مناسب یکی را انتخاب کند و بعد از انتخاب از او تعریف و تمجید کنید که خوش‌بوترین و بهترین شامپو را انتخاب کرده است. به این ترتیب کودک به استفاده از شامپو ترغیب می‌شود و مشکلی با حمام رفتن نخواهد داشت.

4. با لجبازی بچه‌های بد غذا چه‌ کنیم؟

بسیاری از والدین به‌ویژه مادرها سعی می‌کنند هنگام غذا دادن به کودک حواسش را پرت کنند،با او بازی کنند یا اینکه با تهدید مجبورش کنند غذا بخورد. این یکی از روش‌های نادرست تربیتی است چون کودک به مرور زمان از غذا خوردن زده می‌شود و بنای ناسازگاری می‌گذارد. بهترین توصیه این است که تعداد وعده‌های غذایی زیاد و حجم آن کم باشد. اگر کودک بی‌اشتها باشد و غذای زیادی به او بدهیم از خوردن کناره‌گیری می‌کند. همچنین باید به فرزندتان اجازه دهید خودش غذا بخورد و نگران کثیف شدن لباس او نباشید، چون این کار برایش لذت‌بخش است و معمولا به غذایی نه نمی‌گوید. حتی قرار دادن کودک (بعد از سن 3 سالگی) در جمع کودکان دیگر در بهتر غذا خوردن او موثر است. همچنین به مرور زمان کودک باید متوجه شود که نمی‌تواند به هر قیمتی که خواست بازی کند و سپس غذا بخورد بلکه غذا خوردن زمان مشخصی دارد. حتی کودک نباید حس کند مادرش بابت غذا نخوردنش نگران می‌شود. چون در این حالت دست به انتخاب می‌زند  و هر چیزی را نمی‌خورد. در بسیاری مواقع بد غذایی بچه‌ها به دنبال بهانه‌گیری است و فهرست غذاهایی که نمی‌خورند به تدریج زیاد می‌شود. در واقع کودک بهانه‌گیر سعی دارد از غذا به عنوان ابزاری برای تسلط بر والدین استفاده کند. پس اگر فرزندتان علاقه‌اش را به غذایی از دست می‌دهد و از خوردن آن امتناع می‌کند به این موضوع توجهی نکنید. اجازه دهید آنچه دوست دارد بخورد و آنچه را نمی‌خواهد نخورد و پس از اتمام زمان غذا خوردن، ظرف غذایش را بدون هیچ اشاره‌ای بردارید. وقتی هم کودک به خوبی غذا می‌خورد از او تعریف کنید. از طرفی تا حد امکان،برای اعضای خانواده یک نوع غذا بپزید و هیچ وقت چند نوع خوراکی را به کودک پیشنهاد ندهید تا از میان آنها یکی را انتخاب کند چون این کار برای‌تان درد سرساز شده و ممکن است کودک‌تان بد غذا شود. اگر هم فرزندتان غذایش را نمی‌خورد، او را تا اتمام غذا سر سفره یا میز ننشانید و با او سازش کنید. مثلا بگویید «اگر فقط5 قاشق دیگر بخوری می‌توانی از سر میز بلند شوی!»  فراموش نکنید نگرانی بیش از حد فقط اعصاب‌تان را به هم می‌ریزد،چون فرزند‌تان با یک وعده غذا نخوردن از گرسنگی نمی‌میرد و سوءتغذیه نمی‌گیرد! پس باقیمانده غذایش را نخورید یا به او جایزه‌ای مثل شکلات و بیسکویت ندهید، چون باید بداند که اگر غذایش را نخورد چیز دیگری به جای غذا به او داده نخواهد شد.