چرا در دوران بارداری افسردگی پیش می آید؟افسردگی بعد از زایمان به چه دلیل ایجاد می شود؟ چطور می توان از برزو این افسردگی ها پیشگیری کرد؟
تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد دست کم از هر ده زن حامله یک نفر از دوره های افسردگی رنج می برد. سالها متخصصین به اشتباه معتقد بودند که هورمون های حاملگی از زنان در برابر افسردگی محافظت می‌کنند و تنها پس از تولد نوزاد به خاطر اینکه میزان این هورمون ها کاهش می یابد، در برابر بیماری ها آسیب پذیرتر می‌شوند. آنها اکنون معتقد هستند که بالا رفتن سریع سطح هورمون ها در آغاز حاملگی می‌تواند شیمی مغز را به هم زده و به افسردگی منتهی شود. اگر در دوران بارداری هستند و می خواهید از افسردگی بارداری و افسردگی بعد از زایمان دور بمانید در مورد این مشکلات بارداری بیشتر بدانید و روش های کاهش علائم را یاد بگیرید.
آیا افسردگی یا اضطراب در دوران حاملگی طبیعی است؟
تغییرات هورمونی می تواند با بروز اضطراب بیش از حد در دوران بارداری در ارتباط باشد. اضطراب شرایط دیگری است که می توان و باید در دوران حاملگی به درمان آن پرداخت. افسردگی و اضطراب ممکن است تشخیص داده نشوند چون زنان غالباً احساسات خود را انکار کرده و آنها را به حساب بدخلقی موقتی می‌گذارند که اغلب به همراه بارداری یا حاملگی پیش می‌آید. بنابراین در گفتن این گونه احساسات به پزشک یا ماما احساس شرمندگی نکنید. سلامت روانی شما به اندازه سلامت جسمی‌تان اهمیت دارد و در حقیقت می‌تواند سلامت جسمی‌تان را تحت تأثیر قرار دهد. به طور مثال، تحقیقات نشان می‌دهند که افسردگی و اضطراب می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. همچنین این شرایط می‌تواند توانایی شما را در مراقبت از خود و نوزاد در حال رشدتان مختل کند.
عوامل ایجاد افسردگی بارداری
برخی از عوامل تهدید کننده افسردگی در دوران بارداری را بهتر بشناسید:
تاریخچه خانوادگی یا شخصی افسردگی یا اضطراب
اگر در گذشته با افسردگی یا اضطراب بیش از حد دست به گریبان بوده اید (یااگر افسردگی در خانواده شما وجود داشته است)، در دوران حاملگی احتمال بیشتری دارد که به افسردگی دچار شوید. حتی اگر هیچ وقت دوره هایی از افسردگی کامل را تجربه نکرده ایداما در شرایط نا معلوم یا استرس زا به مضطرب یا افسرده شدن تمایل داشته اید، ممکن است اکنون بیشتر در معرض افسردگی قرار داشته باشید.
مشکلات رابطه ای
اگر درگیرِ رابطه ای هستید که دچار مشکل شده است و به عنوان یک زوج نمی‌توانید با صحبت کردن مسائل را حل کنید به مشاور مراجعه کنید. این فکر که با ورود نوزادتان همه چیز حل می‌شود، کاملاً اشتباه است. این تازه وارد فشاری را که به رابطه شما وارد می‌شود بیشتر خواهد کرد. بنابراین همین حالا برای بهبود رابطه خود نزد مشاور بروید و آن را به زمان دیگری موکول نکنید؛ به ویژه اگر قربانی سوء استفاده جنسی نیز هستید.
درمان ناباروری
اگر برای حامله شدن مشکل داشته اید، احتمالاً فشار روانی زیادی را متحمل شده اید. همچنین اگر شیوه های باروری متعددی را تجربه کرده اید، ممکن است هنوز هم با تأثیرات جانبی روانی ماه ها یا حتی سال ها تحت درمان بودن و انتظار اضطراب آور دست به گریبان باشید.
سابقه داشتن حاملگی ناموفق
اگر در گذشته سقط جنین کرده یا نوزادی را از دست داده اید، جای تعجب نیست که نگران سلامت این حاملگی باشید. همچنین اگر از دست دادن جنین به تازگی رخ داده یا در سال گذشته چندین بار سقط جنین کرده اید، ممکن است وقت کافی برای بهبودی کامل عاطفی و جسمی را نداشته‌اید. همین طوراگر تحت درمان باروری هستید دربرابر افسردگی یا اضطراب بیشتر آسیب پذیر می‌شوید.
مشکلات مربوط به حاملگی
یک حاملگی پیچیده یا با ریسک بالا می‌تواند هزینه عاطفی زیادی را در بر داشته باشد به ویژه اگر مجبور هستید هفته ها در رختخواب استراحت کرده یا آزمایش های متعدد ژنتیک را تحمل کنید (زنانی که بارداری دوقلو را تجربه می کنند در این دسته قرار می‌گیرند). تحمل کردن فشار ناشی از روش های دشوار همراه با نگرانی از سلامت نوزاد، معمولاً کار دشواری است. همچنین اگر قادر به کار کردن نباشید یا نتوانید چیزهای دیگری را که به انجامشان عادت کرده ایدانجام دهید، حفظ تعادل عاطفی برایتان سخت تر می‌شود. با پزشکتان در مورد سلامت روانی خود صحبت کنید. در پیش گرفتن گام‌های مناسب نیز می‌تواند خطر بروز مشکلات پس از تولد نوزاد را برای شما کاهش دهد و کمکتان می‌کند تا بهتر بتوانید از نوزادی که برای به دنیا آوردنش آن همه زحمت کشیده اید، لذت ببرید.
پیشامدهای استرس زای زندگی
نگرانی های مالی؟ نقل مکان؟ تصمیم در مورد تغییر شغل؟ پس از سال ها کار کردن، برنامه ریزی نمودن برای ماندن در خانه؟ هر کدام از این نگرانی ها یا تغییرات زندگی به علاوه جدایی، مرگ یک دوست نزدیک یا یکی از اعضای خانواده و یا از دست دادن شغل، می‌تواند برای شما استرسی جدی در پی داشته باشد.
سابقه سوء استفاده جنسی
زنانی که مورد سوء استفاده روانی، جنسی، جسمی یا کلامی قرار گرفته اند، ممکن است اعتمادبه نفس پایینی داشته باشند و احساس درماندگی یا تنهایی بکنند که همه اینها خطر ابتلا به افسردگی را بالا می برد. حاملگی می‌تواند خاطرات دردناک مربوط به سوء استفاده جنسی در گذشته را درحالی که آماده مادر شدن می‌شوید زنده کند. همچنین از دست دادن کنترل بر روی بدن در حال تغییرتان ممکن است همان درماندگی را که وقتی مورد سوء استفاده قرار گرفتید، درشماایجاد کند.
دیگر عوامل خطر بروز افسردگی بارداری
اگر سن کمی دارید، تنها هستید یا حاملگی تان نا خواسته است، در آن صورت خطر ابتلا به افسردگی برایتان بیشتر خواهد بود.
علائم افسردگی بارداری چیست؟
برخی از علائم از قبیل خستگی یا خواب آشفته، در میان زنان سالم در دوران حاملگی رایج است اما وقتی که این علائم با احساس غم و اندوه و درماندگی آمیخته شود یا در عملکرد شما اختلال ایجاد کنند، دست کم می توان تا حدی افسردگی را مقصر دانست.
اگر احساس می کنید قادر به انجام مسئولیت های روزانه خود نیستید یا فکر آسیب زدن به خود به سراغتان می‌آید، بلافاصله با پزشک یا مامای خود جهت ارجاع به مشاور تماس بگیرید. دیدن درمانگر یا روان پزشک به به معنای ضعیف بودن نیست. برعکس، نشان دهنده این است که می‌خواهید اقدامات لازم را برای حفظ سلامت و امنیت خود و نوزادتان انجام دهید. اگر سه یا تعداد بیشتری از علائم زیر را به مدت بیش از دو هفته تجربه کردید، با پزشک خود در مورد این که آیا باید به روان درمانگر مراجع کنید یا خیر، صحبت کنید:
• داشتن این حس که دیگر هیچ چیزی لذت بخش یا سرگرم کننده نیست.
• احساس گرفته بودن، غمگینی یا "تهی بودن" هر روز و در بیشتر مواقع.
• مشکل تمرکز کردن.
• برانگیختگی یا آشفتگی بیش از حد و یا گریه کردن فراوان.
• اختلال در خواب یا دائماً در خواب بودن.
• خستگی بسیار زیاد یا بی پایان.
• میل به خوردن به طور مداوم یا اصلاً به خوردن تمایل نداشتن.
• احساس گناه بی دلیل یا احساسات مربوط به بی ارزش بودن یا درماندگی.
نهایتاً، نوسانات روحی که در آن دوره هایی از افسردگی با دوره هایی از شادی بی حد و حصر و غیر طبیعی (شامل فعالیت زیاد، نیاز کمتر به خوابیدن یا خوردن، افکار سریع و گذرنده، رفتار اجتماعی نامتناسب یا قضاوت ضعیف) جایگزین می‌شود، علائمی از یک اختلال به نام اختلال دو قطبی هستند که به درمان فوری نیاز دارند. اگر این علائم در شما دیده می شود با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم اضطراب چه هستند؟
اگر احساس می‌کنید بر آشفته یا عصبی هستید و یا اینکه علایم زیر را دارید، با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید:
• حملات اضطرابی
• این حملات بدون هیچ گونه هشداری آغاز می شوند و افزایش ضربان قلب، گیجی یا ضعف، عرق کردن کف دست، تنگی نفس و این احساس که دارید سکته قلبی می کنید یا بیهوش می‌شوید را شامل می‌شوند.
• نگرانی مداوم در مورد سلامتی خود یا نوزادتان یا داشتن مکرر این احساس که چیز وحشتناکی در شرف رخ دادن است.
افسردگی و اضطراب حاملگی چگونه درمان می شوند؟
هم روان درمانی و هم داروهای ضد افسردگی را می توان برای درمان این شرایط در دوران حاملگی مورد استفاده قرار داد. از پزشک یا مامای خود بخواهید که شما را به روان شناس یا روان پزشک ارجاع دهد یا می‌توانید از شرکت بیمه خود فهرستی از مراکزی را که خدمات روانی ارائه می‌دهند، تهیه کنید. سعی نکنید خود را با انواع مواد گیاهی یا دیگر داروها درمان کنید. سالم بودن این داروها در طی دوران حاملگی مشخص نیست و همچنین جایگزینی مؤثری برای کمک تخصصی نیستند.
چگونه می توانم از بروز افسردگی و اضطراب در دوران حاملگی جلوگیری کنم؟
افسردگی و اضطراب در نتیجه تغییرات بیو شیمیایی حادث می‌شوند بنابراین در صورتی که در معرضشان قرار بگیرید، ممکن است نتوانید به طور کامل از آنها دوری کنید اما مراقبت نمودن از خود به لحاظ عاطفی می‌تواند به شما کمک کند تا علائم آن را خفیف تر کرده و روحیه خود را خوب نگه دارید.
به خود سخت نگیرید
در برابر این طرز فکر که قبل از این که نوزاد به دنیا بیاید تا می توانید باید کارهای لازم را انجام دهید، مقاومت کنید. ممکن است فکر کنید که قبل از رفتن به مرخصی زایمان، لازم است اتاق شیرخوار را آماده کنید، خانه را تمیز کنید یا تا آنجا که می توانید کار کنید اما در حقیقت چنین نیست. خود را بر تمامی این کارها ارجح بدانید. وقتی کودکتان به دنیا بیاید دیگر وقت چندانی برای رسیدن به خود ندارید. کتابی بخوانید، صبحانه را در رختخواب صرف کنید یا به یک پیاده روی طولانی و لذت بخش بروید. کاری را انجام دهید که موجب می شود احساس خوبی داشته باشید. مراقبت کردن از خود بخشی ضروری برای مراقبت کردن از نوزادتان محسوب می شود.
پیوند خود با همسرتان را حفظ کنید
اطمینان حاصل کنید که وقت کافی را برای بودن با همسرتان و تغذیه این رابطه اختصاص میدهید. اگر امکان دارد همین الان به مسافرت بروید. هر کاری می‌توانید برای مستحکم‌تر کردن رابطه خود انجام دهید تا هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، بتوانید بر آن تکیه کنید.
- در مورد مسائل موجود صحبت کنید
ترس ها و نگرانی های خود در خصوص آینده را با همسر، دوستان و خانواده تان مطرح کنید.
استرس خود را کنترل کنید
اجازه ندهید یأس و نا امیدی بر زندگی تان چیره شود. راه هایی را برای مراقبت نمودن از خود بیابید. به خود استراحت بدهید، زیاد بخوابید، ورزش کنید و به خوبی تغذیه کنید. اگر اضطراب به درون تان راه یافت، سعی کنید به کلاس های یوگای مخصوص زنان حامله بروید یا مدیتیشن انجام دهید
پیشگیری از بروز افسردگی بعد از زایمان
حدود نیمی از زنانی که از افسردگی در دوران حاملگی رنج می‌برند، افسردگی پس از زایمان را نیز تجربه خواهند کرد اما در صورتی که این افسردگی در دوران حاملگی درمان شود، احتمال تداوم آن به پس از زایمان به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. دراینجا به چند مورد دیگر که می‌تواند سودمند باشداشاره می‌کنیم:
- هم اکنون عادت مراقبت از خود را فرا بگیرید تا به صورت بخشی از کارهای روزمره تان در آید. روش‌هایی را اتخاذ کنید تا بتوانید هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، زمانی را برای استراحت پیدا کنید.
- با همسرتان در مورد نحوه تقسیم وظایف خانگی، مراقبت از یکدیگر و همچنین رسیدگی به نوزاد صحبت کنید.
- حال، شبکه ای حمایتی را درست کنید (شبکه ای تشکیل شده از دوستان، اعضای خانواده، همسرتان و پزشک یا درمانگر) تا قبل از این که نوزاد به دنیا بیاید از بابت کمک دیگران آسوده خاطر باشید.
- کسانی را پیدا کنید که در انجام کارهای آشپزی، نظافت یا مراقبت از نوزاد یاری‌تان دهند تا فرصت دوش گرفتن، استراحت کردن یا قدم زدن را داشته باشند.
