دروغ به معنی گفتن مطلبی است که با حقیقت و واقعیت مطابقت ندارد. معمولا کودکانی که دروغ می‌گویند امری را تایید می‌کنند که وجود خارجی ندارد. دروغ گویی کودکان با زمینه سازی ها و نقشه کشی و حساب مطرح است و کودک دروغ را برای رسیدن به یک هدف و مقصد طراحی می‌کنند و از آن برای خانواده و دوستان خود استفاده می‌کنند. یکی از نکات مهم تربیتی که والدین باید به آن توجه کنند جلوگیری از دروغ گویی کودکان است که در این گزارش شما را با راه‌هایی برای جلوگیری و درمان دروغ گویی کودکان آشنا می‌کنیم.
دروغ نشانه چیست؟
فدا‌یی متخصص روان پزشکی با اشاره به علل دروغ گویی در کودکان می‌گوید: یکی از نکاتی که والدین باید به آن توجه کنند جلوگیری از دروغ گویی کودکان است. این مسئله در همه خانواده‌ها مطرح است و پدران و مادران از آن بسیار رنج می‌برند. شروع این لغزش در کودکان از همان دوران کودکی است. در روزهای اول کودک به دلیل غریزی دروغ می‌گوید و والدین با خنده و تشویق از او استقبال می‌کنند و همین خنده والدین باعث رشد و پرورش این حالت نابه هنجار در کودک می شود. دروغ چه در کودکان و چه در بزرگسالان نشان دهنده‌ی حالت‌های نا امنی در درون آن‌هاست و همچنین نشان می‌دهد که فرد در وضعی نا مطمئن قرار دارد و شخصیت و موقعیت او در خطر است و تنها از راه دروغ است که می تواند ایمنی خود را حفظ کند. او ممکن است در موار‌دی که احساس ضعف و حقارت کند، و این مشکل او را مورد صدمه و آزار قرار دهد به دروغ پناه ببرد. جنبه خطر آفرینی دروغ بسیار زیاد است که مهم ترین آن تبدیل شخصیت حقیقی و واقعی آن ها به شخصیت ساختگی است. کودکی که دروغ می‌گوید تلاش می‌کند که خود را از جهان واقعی بکشاند. دروغ گویی کودکان، اعتماد والدین را از بین می‌برد و همواره والدین را به این فکر فرو می‌برد که آیا فرزندم دروغ گفته است یا خیر؟ گاهی نیز ممکن است کودکان برای رهایی از سخت گیری‌های والدین به دروغ پناه ببرند.
عوامل و انگیزه‌های دروغ در کودکان
وی ادامه می دهد: کودکی که دروغ می‌گوید از مجازات بعدی‌اش می ترسد. بنابراین هرگز به والد‌‌ینش نخواهد گفت که دروغ گفته است. گاهی کودک اصرار دارد امری را که مرتکب شده است از شما مخفی کند تا از سوال‌هایی که شما به احتمال زیاد دربار‌ه‌ی دروغش از او می‌پرسید رهایی پیدا کند. او برای حفظ شخصیت خود، هم چنان به دفاع و انکار آن می‌پردازد. ممکن است والدین تنبیه‌های سختی را برای کودک خود در‌نظر داشته باشند و کودک نمی‌تواند که آن تکالیف را انجام دهد بنابراین به دروغ پناه می‌برد. اما نکته‌ی بسیار مهم این است که منشا بسیاری از دروغ های فرزند‌تان، حسادت و رقابت بین دوستان و سایر اعضای خانواده‌تان است. او می بیند که برادر یا خواهر کوچکترش با شیرین زبانی نظر والدین را به خود جلب کرده و عشق و علاقه‌ی آنها را نسبت به خود برانگیخته، بنابراین کودک به فکر فرو می‌رود و تصمیم می‌گیرد که با دروغ گفتن و گزافه گویی نظر والدین را به خود معطوف کند گاهی ممکن است که شما به عنوان پدر و مادر در یک جمعی از دوستان یا آشنایان نشسته باشید و سرگرم بحث و گفت‌وگو باشید و کودک خود را فراموش کرده و یا او را به حساب نیاورید. ناگهان می‌بینید که کودکتان با بیان مسئله‌ای که واقعیت ندارد، لب به سخن می‌گشاید و یک مسئله را با زرق و برق بیان می‌کند تا توجه همگان را به سوی خودش معطوف کند. گاهی نیز کودک برای پوشاندن لغزش‌های خود، خودنمایی و غرور، انتقام گیری و بازی‌های کودکانه دروغ‌گویی کند.
بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد دروغ‌های کودکان به این علت است که می‌ترسد مجازات شود و اگر راست بگوید از مکافات امری که به آن مرتکب شده ایمنی ندارد.این از مسائل مهم و از نکات اساسی روان شنا‌سی کودک است که طفل در موارد بسیاری واقعیت و تخیل فرق نمی‌گذارد. مسائل بسیاری در ذهن او وجود دارند و آنها را به صورت تخیل و رویا به تصویر کشیده و بعد همان‌ها را به عنوان یک واقعیت مطرح می‌سازد. این امر در کودکانی که کمتر از پنج سال سن دارند به فراوانی دیده می‌شود و والدین ناآگاه به جای یاد دادن این موضوع که دروغ‌گویی یک امر ناخوشایند است او را به باد مسخره و سرزنش می‌گیرند و کودک را متهم می‌سازند که دروغ گفته است.
درمان دروغ‌گویی کودکان
فدا‌یی معتقد است: باید بدانیم که چرا کودکان دروغ می‌گویند و چه انگیزه و مو‌جباتی او را به دروغ وا داشته است و چه هدفی از این دروغ‌ها دارد. بعد‌از شناخت این عوامل، باید به خودمان و او زمان بدهیم و در نهایت به کودک بفهمانیم که فرق میان خواب و خیال و واقعیت چیست. بهتر است که محیط خانه را از محیطی که در آنجا نیرنگ و دروغ‌گویی رواج دارد، دور کنیم. گاهی کودک شاهد بی‌انصافی‌های والدین است و می‌بیند که والدین به شوخی به هم دروغ می‌گویند و مسئله‌ای را انکار می‌کنند. فرزندان ما باید در خانه احساس امنیت و آرامش کنند و مطمئن باشند که اشتباه‌های بی‌اختیار بخشیده می‌شوند و سرزنش و تنبه برای موار‌دی است که از روی عمد کار اشتباه را انجام داده است.
چه وقت باید نگران باشیم؟
گفتنی است که اگر کودک به‌طور مداوم دروغ بگوید باید به این نکته پی برد که بدون شک یک مشکل اساسی وجود دارد. مهم‌ترین نکته این است که هرگز، تحت هیچ شرایطی فرزند خود را دروغ‌گو ننماید و دروغ‌گویی‌های او را در موار‌دی نادیده بگیرید. والدین باید رفتاری صادقانه داشته باشند، کودکان به راحتی دروغ‌های مصلحت آمیز را تقلید می‌کنند. نگاهی به چوپان دروغ‌گوی خود بیندازید و به این موضوع فکر کنید که در آینده پدر یا مادر می‌شوند. بنابراین در محیط خانه هرگز دروغ نگویید چرا که آنها از شما همه چیز را تقلید می‌کنند.
منبع: باشگاه خبرنگاران
