چرا کودکان کتک می زنند؟
اینکه فرزندتون شما رو کتک بزنه بسیار ناراحت کننده و ناامیدکننده است. برخی از والدین از این کار فرزندشون شرمنده و ناامید می شن و بسیاری از اونا نگران این مسئله هستن که یک پدر و مادر شکست خورده باشن. اما این کاریه که اکثر کودکان هرازگاهی انجام می دن و واکنش شما نسبت به این عمل در جلوگیری از رشد و پیشرفت آن بسیار حائز اهمیته.
دلایل زیادی وجود داره که باعث می شه کودکان، والدین خودشون رو کتک بزنن. گاهی اونا این کار رو به دلیل نداشتن مهارت کنترل احساسات و بیان آنها به شیوه ای که به لحاظ اجتماعی، قابل قبول تر باشه؛ انجام می‌دن.
ممکنه کودک، فاقد مهارت کنترل زبان و انگیزه ناگهانی برای مقابله با احساساتش باشه. اونا معمولا بدون اینکه به عواقب کارشون فکر کنن برای برآورده شدن نیاز شون کتک می زنن.
بعضی از کودکان در سنین خردسالی دست بزن دارن و گاهی برای تعامل یا بروز احساسات، دیگران را کتک می‌زنن. این رفتار می‌تونه دلایل مختلفی داشته باشه که از عوامل زیستی و محیطی گرفته تا ویژگی‌های رشد روانی و اجتماعی آنها متفاوته. در ادامه، با توجه به جدیدترین مطالعات و مقالات علمی، علل اصلی این رفتار و راهکارهایی برای مدیریت آن را بررسی خواهیم کرد.
۱. عدم توانایی بیان احساسات
بسیاری از کودکان خردسال به دلیل محدودیت‌های زبانی قادر نیستن احساسات یا خواسته‌های خودشون رو به درستی بیان کنن. این ناتوانی ممکنه منجر به استفاده از رفتارهای فیزیکی مانند کتک زدن به‌عنوان راهی برای جلب توجه یا اعلام نیازها و خواسته‌ها بشه. دکتر دیوید اسکوبنیک، پژوهشگر حوزه روانشناسی کودک، در مقاله‌ای اشاره می‌کنه که ناتوانی در بیان احساسات یا کنترل اونا می‌تونه یکی از دلایل اصلی بروز رفتارهای خشونت‌آمیز در کودکان باشه.
۲. مشاهده رفتارهای مشابه در محیط
کودکان تمایل دارن از رفتارهای دیگران، به‌ویژه والدین و افرادی که با اونا زندگی می‌کنن، الگو بگیرن. اگر کودک شاهد رفتارهای خشونت‌آمیز در محیط خانواده یا بین دوستان خود باشه، احتمال بیشتری داره که از این رفتارها تقلید کنه. بر اساس یک تحقیق از مجله "روانشناسی کودک و خانواده"، کودکان با احتمال بیشتری از رفتارهای خشونت‌آمیز تقلید می‌کنن، حتی اگر خودشون هدف این رفتارها نباشن. در اینجا، رفتار والدین و مراقبان تأثیر زیادی بر رفتارهای اجتماعی کودکان داره.
۳. عوامل زیستی و ژنتیکی
تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از ویژگی‌های رفتاری، مانند تمایل به بروز خشم یا کاهش تحمل در مواجهه با ناامیدی، ممکن است به دلایل زیستی و ژنتیکی ایجاد شوند. این ویژگی‌ها می‌توانند کودکان را به رفتارهای پرخاشگرانه‌تر وادار کنند. دکتر ماریا جانسون، متخصص رفتارشناسی کودک، بر این باور است که برخی از کودکان به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی و بیوشیمیایی در مغز، بیشتر از سایرین تمایل به بروز خشم و خشونت دارند.
۴. نیاز به جلب توجه
برخی از کودکان به‌ویژه اونایی که احساس می‌کنن به اندازه کافی توجه دریافت نمی‌کنن، از رفتارهای نامناسبی مثل کتک زدن دیگران برای جلب توجه استفاده می‌کنن. این رفتار گاهی به این دلیل رخ می‌ده که کودک می‌خواد از دیگران تایید بگیره یا به دلیل کمبود توجه، سعی در بروز احساسات خود داره.
۵. ناکامی و احساس ناتوانی
کودکان اغلب در موقعیت‌هایی که قادر به انجام کاری نیستن یا محدودیت‌هایی بر اونا اعمال می‌شه، احساس ناکامی و خشم می‌کنن. این احساسات ناتوانی می‌تونه موجب بروز رفتارهای پرخاشگرانه‌ای مثل کتک زدن بشه. در واقع، کودکان ممکنه با بروز خشونت سعی کنن تا ناکامی خود را به نحوی تخلیه کنن.
راهکارهایی برای مدیریت رفتار کودکان دست بزن
۱. آموزش مهارت‌های کنترل خشم و بیان احساسات
به کودک آموزش بدید که خشم خود را به شیوه‌های مناسب‌تری بیان کنه. می‌تونید به او روش‌های ساده‌ای مثل تنفس عمیق یا شمارش اعداد آموزش بدید تا در مواقع خشم از اونا استفاده کنه. آموزش مهارت‌های زبانی برای بیان احساسات نیز به کودک کمک می‌کنه تا نیازها و احساسات خود را به جای کتک زدن، به صورت کلامی بیان کنه.
۲. ایجاد محیط امن و غیر خشونت‌آمیز
کودکان در محیط‌هایی که از رفتارهای خشونت‌آمیز دور باشن، رفتارهای مناسب‌تری خواهند داشت. تلاش کنین تا کودک در محیطی پر از محبت و حمایت رشد کنه و از مشاهده رفتارهای خشونت‌آمیز دوری کنه. ایجاد چنین محیطی به کودک نشون می‌ده که نیازی به استفاده از خشونت برای حل مشکلات یا بیان خواسته‌ها وجود نداره.
۳. تشویق به رفتارهای مثبت
با تشویق کودک به رفتارهای مثبت، او را به استفاده از روش‌های مناسب‌تری برای برقراری ارتباط تشویق کنین. استفاده از سیستم پاداش و تشویق می‌تونه به کودک کمک کنه تا به جای رفتارهای خشونت‌آمیز، از روش‌های دیگری برای جلب توجه یا بیان احساسات خود استفاده کنه.
۴. الگو بودن در رفتار
به‌عنوان والدین، سعی کنین خودتون نیز الگوی مناسبی برای کودک باشین. در موقعیت‌های مختلف، با رفتارهای مثبت و بدون خشونت به کودک نشون بدید که چگونه می‌تونه احساسات خود را کنترل کنه.
۵. مراجعه به متخصص
اگر رفتارهای خشونت‌آمیز کودک به‌طور مداوم ادامه داره و به نظر می‌رسه که راهکارهای دیگر نتیجه‌بخش نبودن، بهتره به یک متخصص روانشناس کودک مراجعه کنین. گاهی رفتارهای پرخاشگرانه ممکنه نشانه مشکلات عمیق‌تری باشن که نیاز به بررسی حرفه‌ای دارن.
نتیجه‌گیری
کتک زدن و رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان ممکنه به دلایل مختلفی همچون ناتوانی در بیان احساسات، الگوگیری از محیط، عوامل زیستی و نیاز به توجه رخ بده. از این رو، درک علل این رفتار و ارائه راهکارهای مناسب به کودکان کمک می‌کنه تا در آینده به بزرگسالانی آرام و توانمند تبدیل بشن. ایجاد محیطی امن و حمایت‌کننده در کنار آموزش مهارت‌های کنترل خشم و بیان احساسات می‌تونه نقش مهمی در کاهش این رفتارها داشته باشه و به والدین و مراقبان نیز این اطمینان را بده که با حمایت صحیح می‌تونن به کودکان در مدیریت بهتر احساسات خود کمک کنن.
