چرا نوزاد بعد از تزریق واکسن دچار اسهال میشه؟
از لحاظ علمی اسهال نوزاد بعد از واکسن جزو عوارض رایج واکسن نوزادان نیست. اما به هر حال واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل بیماری‌زای واکسن به طور قطعی قابل پیش‌بینی نیست. تنها برخی از نوزادان بعد از واکسن دچار مشکلات گوارشی می‌شن. اما اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن دو ماهگی یا اسهال نوزاد چهار ماهه بعد از واکسن برای والدین نگران کنندس.
هرچند اسهال نوزاد به اندازه تب پس از واکسن شدید نیست ولی یک درصد از نوزادان درگیر می شن. واکسن زدن از هنگام تولد آغاز شده تا واکسن هجده ماهگی ادامه داره و دارای عوارضی مثلِ تب، اسهال، سفت شدن جای واکسن و دردهای بعد از واکسنه.
علل اسهال نوزاد بعد از واکسن
علت اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن به طور دقیق قابل تشخیص نیست. چونکه از نظر علمی دلیلی برای اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن وجود نداره. اما به طور کلی دو دیدگاه در این زمینه مطرح شده:
واکنش بدن نوزاد نسبت به واکسن
دیدگاه اول اینه که علت اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن واکنش سیستم ایمنی بدن نوزاده. سیستم ایمنی بدن انسان به طور طبیعی در برابر ورود مواد تهاجمی و آسیب‌زا واکنش نشون می‌ده. مواد تشکیل دهنده واکسن نیز به عنوان یک عامل تهاجمی شناسایی میشه و مقابله سیستم ایمنی باهاش آغاز میشه. این مبارزه معمولاً با علائمی چون تب بروز پیدا می‌کنه. اما در برخی افراد ممکنه در قالب مشکلات گوارشی مانند اسهال نیز نمایان بشه. به همین دلیل معمولاً اسهال نوزاد بعد از واکسن خفیف بوده و با گذر زمان بهتر میشه.
هم‌زمانی تصادفی و بی‌ارتباط با واکسن
دیدگاه دوم اینه که اساساً اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن ارتباطی با واکسن نداره و صرفاً یک هم‌زمانی تصادفیه. با در نظر گرفتن شرایط واکسیناسیون کودکان احتمال این اتفاق کم نیست. چون هنگام حضور کودک در درمانگاه یا مطب احتمال مواجهه نوزاد با ویروس‌های مختلف بسیار زیاده. ناآرومی و بیقراری کودک نیز سبب میشه والدین نسبت به تماس با اشیاء مختلف حساسیت کمتری داشته باشن. در این شرایط احتمال ورود ویروس یا باکتری به بدن کودک کم نیست. بنابراین ممکنه هم‌زمان با تزریق واکسن کوچک دچار یک بیماری ویروسی نیز بشه. در این موارد معمولاً اسهال نوزاد شدیدتر و طولانی‌تره و مداخله پزشک ممکنه ضرورت پیدا کنه.
اسهال شدن نوزاد بعد از کدوم واکسن رخ می‌ده؟
همانطور که گفتیم اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن جزو عوارض رایج واکسن نیست. به عنوان مثال اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن دو ماهگی بسیار نادره و به احتمال زیاد علت اون تزریق واکسن نیست. از نظر علمی ارتباط مشخصی میان انواع واکسن و اسهال نوزاد وجود نداره. اما کم نیستن مواردی که نوزادان پس از مصرف واکسن خوراکی فلج اطفال یا تزریق واکسن ۱۸ ماهگی دچار اسهال شدن. باید بگیم که در صورت بروز اسهال شدید بعد از واکسن خوراکی ممکنه تکرار دوز واکسن در عرض یک ماه لازم باشه .به جز این در برخی واکسن‌های خاص که برای نوزادان خاصی تجویز می‌شن چنین عوارضی محتمل هست . برخی از این واکسن‌ها عبارتن از:
واکسن مننژیت یا واکسن مننگوکوکی نوع B
این واکسن به خاطر نداشتن طحال، ضعف سیستم ایمنی و یا سفر و زندگی در برخی مناطق خاص برای برخی نوزادان تجویز میشه. یکی از عوارض احتمالی تزریق این واکسن اسهال نوزاد هست.
واکسن خوراکی روتاویروس
روتاویروس مهمترین عامل ایجاد اسهال در کودکان زیر پنج سال است. واکسن خوراکی روتاویروس در برنامه واکسیناسیون کشوری وجود ندارد. اما برخی افراد به توصیه پزشک این واکسن را برای فرزند خود دریافت می‌کنند. بدیهی است مصرف این واکسن سبب ایجاد اسهال خفیف در نوزاد می‌شود. گفته می‌شود مصرف این واکسن از ابتلای مکرر کودکان به اسهال جلوگیری می‌کند.
اسهال بعد از واکسن تا کی ادامه دارد؟
اسهال شدن نوزاد بعد از واکسن حداکثر 2 تا 3 روز بعد برطرف میشه. در صورت بروز نشانه‌های کم آبی یا طولانی شدن اسهال باید به فکر دیگر دلایل اسهال نوزاد بود. پس هرچهسریعتر به پزشک مراجعه کنین.
مراحل کم‌آبی بدن کودک ناشی از اسهال
- مرحله خفیف
علائم اسهال نوزاد بعد از واکسن در این گروه جای می‌گیرن. کودک کمی تشنه و ناآرامه. حال عمومی خوبی داره. لب‌ها و مخاط خشک نیستن. نوزادان هم خوب شیر می‌خورن و بی‌حال نیستن.
- مرحله متوسط
کاهش اشک، کم شدن خفیف ادرار، فرورفتگی خفیف ملاج کودک اتفاق می‌افته، کودک بی‌قراره و لب‌ها کمی خشک هستن.
- مرحله شدید
کودک بی‌حال و خواب‌آلوده. لب‌ها و مخاطات کاملا خشکن. اگر پوست قفسه سینه کودک را بین دو انگشت (مانند نیشگون) بگیرین، پوست در همان حالت باقی می‌مونه و با تاخیر بیش از 3 ثانیه به شکل اول باز می‌گرده. در این مرحله کودک قادر به خوردن مایعات نیست و باید به سرعت تحت درمان با سرم قرار بگیره .در غیر این صورت خطر مرگ کودک را تهید می‌کنه.
درمان اسهال نوزادان
برای درمان اسهال نوزادان هیچ داروی خاصی وجود نداره. کافیه به تغذیه کودک مبتلا به اسهال به درستی توجه کنین و مراقب علائم هشداردهنده باشین. اسهال نوزادان معمولاً با گذر زمان و خروج عامل بیماری‌زا از بدن درمان میشه. نکته مهم این است که تغذیه کودک در زمان ابتلا به اسهال اهمیت زیادی داره. در ابتدا لازمه که مادر روال عادی تغذیه کودک را دنبال کنه. در صورت تشدید اسهال باید نوشیدنی و غذاهای مناسب برای اسهال را در حجم کم و دفعات زیاد به کودک بده. اگر بدن کودک نسبت به شیر و هیچ نوع غذا و خوراکی واکنش خوبی نداشت لازمه که حتماً محلول او آر اس مصرف بشه. در غیر اینصورت تزریق سرم برای کودک ضروریه.
