ورزش کوهنوردی و فواید آن (نکات ضروری + نقشه راه)

ورزش کوهنوردی یکی فعالیت های محبوب بوده  که علاوه بر جنبه ورزشی از جنبه تفریحی هم برخوردار است. فواید ورزش کوهنوردی می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. کوهنوردی اقسام مختلفی دارد و کوهنورد می‌تواند آن را بر اساس توانایی و علاقه خود انتخاب کند. در ادامه این مطلب به بررسی شاخه‌های ورزش کوهنوردی، فواید کوهنوردی بر زندگی و اصول مهمی که در انجام این فعالیت می‌بایست به آن توجه شود می‌پردازیم.

ورزش کوهنوردی چیست و چه شاخه‌هایی دارد؟

عبور از مسیرهای سخت و فنی کوهستان با استفاده از ابزار مخصوص ورزش کوهنوردی است. این ورزش دامنه گسترده‌ای دارد و علاقمندان به آن می‌توانند آن را به صورت ساده یا بسیار تخصصی انجام دهند. مهم‌ترین شاخه‌های این ورزش مهیج عبارت‌اند از:

• کوه پیمایی ساده 

یکی از رایج‌ترین شاخه‌های کوهنوردی در بین مردم کوهپیمایی است. در کوهپیمایی افراد به صورت پیمایشی و پیاده‌روی مسیرهای کم‌شیب و کوتاه کوهستان را می‌پیمایند. هدف اصلی بسیاری از کسانی که ورزش کوهپیمایی را دنبال می‌کنند لذت بردن از زیبایی‌های کوهستان و طبیعت است. کوهپیمایی سلامت جسم و روح را  برای ورزشکاران این شاخه به همراه دارد.

• صخره نوردی

اگر به دنبال کوهنوردی ماجراجویانه هستید، صخره‌نوردی همان چیزی است که خواسته شما را برآورده می‌کند. در صخره‌نوردی ورزشکار صعود به صخره‌های طبیعی و مصنوعی را تجربه می‌کند. افرادی که این شاخه از کوهنوردی را انتخاب می‌کنند عموماً از قدرت بدنی و مهارت‌های فنی بالایی برخوردار هستند. تجهیزات مناسب و تخصصی از دیگر الزامات ورزش صخره‌نوردی است.

• یخ نوردی

شاخه یخ‌نوردی شباهت بسیار زیادی به سنگنوردی دارد. در این حیطه از ورزش کوهنوردی، ورزشکار صعود به آبشارها و صخره‌های یخی، دیوارهای پوشیده از یخ و یخچال‌های طبیعی را دنبال می‌کند. داشتن تجربه و مهارت در استفاده از ابزارهای تخصصی این شاخه مانند کرامتون، تبر و کلنگ برای یخ‌نوردان ضروری است.

• دره نوردی

پیمودن دره‌های عمیقی که حالت طبیعی و دست نخورده خود را حفظ کرده‌اند، شاخه‌ای از کوهنوردی بوده که به دره نوردی معروف است. این ورزش محبوب و پرطرفدار شامل پرش از آبشار، پیاده‌روی، صعود ورزشی و شنا در حوض‌های کوچک می‌شود.

برای انجام  ورزش دره‌نوردی نیازمند تجهیزات ایمنی  مختلفی مانند کلاه ایمنی، کفش‌های مخصوص، طناب‌های استاتیک و وت سوت هستید. به خاطر داشته باشید در پیمودن دره‌های کوهستان موانع طبیعی بسیار زیادی وجود دارد که همراه داشتن این ابزار به منظور حفظ ایمنی کوهنورد را الزامی می‌کند.

• کوهنوردی سبک

کوهنوردانی که با حمل بار سبک‌تر و سرعت بیشتری موفق به صعود قله‌های کوهستان می‌شوند، ورزش کوهنوردی سبک را برای پیمودن کوهستان انتخاب کرده‌اند. این سبک از کوهنوردی گزینه ایده‌آلی برای صعود به کوه‌های متوسط است. هدف اصلی کوهنوردان این شاخه کاهش زمان صعود، افزایش ایمنی و انعطاف پذیری می‌باشد. 

چرا باید کوهنوردی را به عنوان ورزش در روتین زندگی قرار بدیم؟

قرار دادن ورزش کوهنوردی به عنوان یکی از مهم‌ترین روتین‌های زندگی در سلامت جسم و کاهش استرس و اضطراب نقش قابل توجهی دارد. انجام شدن این ورزش ماجراجویانه در دل طبیعت، موجی از شادی و لذت را برای شما به همراه دارد.

فواید ورزش کوهنوردی

اگر از نزدیکان شما افرادی هستند که ورزش کوهنوردی را به عنوان یک روتین دنبال می‌کنند، احتمالاً شاهد تاثیرات این ورزش در زندگی این افراد بوده‌اید. مهم‌ترین فواید کوهنوردی بر زندگی عبارت‌اند از:

• دست یافتن به احساس آرامش، شادابی، آسودگی خاطر و امید به زندگی 
• آموختن و تقویت مهارت حفظ تعادل
• تقویت عضلات درگیر در کوهنوردی مانند بازوها، پشت پاها و میان تنه
• موثر در کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام
• افزایش تراکم استخوان‌ها و جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان
• قوی‌تر و سالم‌تر شدن قلب و عروق
• تقویت روحیه فعالیت تیمی و افزایش استقامت

مواردی که در بالا ذکر شد تنها بخشی از فواید ورزش کوهنوردی و شاخه‌های مختلف آن هستند.

مهم ترین اصل ها برای ورزش کوهنوردی

انجام ورزش کوهنوردی مانند هر ورزش دیگری دارای یک سری اصول و ارزش است که با رعایت آن‌ها می‌توان تجربه لذت بخش‌تری کسب کرد. در ادامه به مهم‌ترین اصول این ورزش اشاره می‌کنیم.

• برنامه ریزی

در ورزش کوهنوردی برنامه‌ ریزی یکی از اصول مهم است که مواردی مانند آگاهی از شرایط محیطی، آموزش مهارت‌ها، انتخاب تجهیزات کاربردی و تخصصی به منظور افزایش راحتی، ایمنی و آشنایی از شرایط جوی منطقه جهت تصمیم‌گیری‌های دقیق را شامل می‌شود. در یک برنامه‌ریزی اصولی مسیرهای کوهنوردی متناسب با سطح آمادگی جسمانی و تجربه کوهنوردان انتخاب می‌شوند. 

• مقصد هدف برای کوهنوردی

مقصدی که به عنوان هدف کوهنوردی برای کوهنوردان در نظر گرفته می‌شود، می‌بایست با توجه مهارت‌های فردی، آمادگی جسمانی و تجربه انتخاب شود. موقعیت جغرافیایی و شرایط جوی منطقه از دیگر مواردی است که در انتخاب مقصد باید به آن توجه شود. لازم به ذکر است در عین انتخاب مقصد چالش برانگیز برای کوهنوردی، ایمنی را هم باید در نظر گرفت.

• آمادگی جسمانی و روحی

تقویت عضلانی، تمرینات استقامتی و تمرینات هوازی به منظور سازگاری با شرایط جوی کوهستان از فعالیت هستند که برای آمادگی جسمانی کوهنورد ضرورت دارند. جهت آمادگی روحی بهتر تصمیم گیری در شرایط دشوار، توانایی کنترل استرس و اضطراب و تقویت روحیه مثبت در فعالیت‌های چالش برانگیز را تمرین کنید. آمادگی جسمانی و روحی  نقش زیادی در موفقیت آمیز بودن هنگام مواجه شدن با خطرات ناگهانی را دارد.

• تجهیزات کوهنوردی 

در تمامی شاخه‌های ورزش کوهنوردی استفاده از تجهیزات مخصوص مانند لباس‌های چند لایه به منظور حفظ خشکی و گرما، کفش‌های مناسب کوهنوردی، کیسه خواب، کوله پشتی‌های با کیفیت و سبک و دیگر ابزار مورد نیاز را باید جدی بگیرید. این تجهیزات ضروری به شما کمک می‌کند تا صعودی ایمن و راحت‌تر داشته باشید. تهیه این تجهیزات برای انجام فعالیت‌هایی که در فضای باز صورت می‌گیرند، اهمیت زیادی دارد.

• گرم کردن

قبل از شروع فعالیت کوهنوردی گرم کردن را فراموش نکنید. گرم کردن ضربان قلب را به صورت تدریجی افزایش می‌دهد که این امر موجب گرم شدن عضلات و خون می‌شود. کشش‌ها و نرمش‌های پویا به کوهنورد این امکان را می‌دهد تا دامنه حرکتی مفاصل را افزایش دهد. تمرینات و حرکات سبکی که کوهنورد در حین گرم کردن انجام می‌دهد، بدن را برای کوهنوردی در شرایط سخت کوهستان آماده می‌کند.

• تغذیه

تغذیه مناسب در ورزش کوهنوردی را جدی بگیرید. مصرف کربوهیدرات‌ها قبل از شروع کوهنوردی و در حین آن به منظور تامین انرژی الزامی است. همچنین استفاده از چربی‌ها و پروتئین‌ها در کوهنوردی‌های طولانی مدت می‌تواند منبع انرژی مناسبی محسوب شود و به ترمیم عضلات کمک کند. برای جلوگیری از تشنگی و کم آبی بدن نوشیدن مایعات و آب کافی امری حیاتی است. 

• شرایط اضطراری

در صورتی که در حین کوهنوردی با شرایط اضطراری مواجه شدید، قبل از هرکاری می‌بایست وضعیت قربانی و سطح هوشیاری را بررسی کنید و در صورت نیاز اقدامات پزشکی اولیه را انجام دهید. حفظ حرارت بدن با استفاده از لباس‌های گرم و پتو به جلوگیری از هیپوترمی کمک می‌کند. مهم‌ترین اقداماتی که در این شرایط می‌توانید انجام دهید پشتیبانی روانی به قربانی و تنها نگذاشتن او تا رسیدن کمک‌های امدادی است.

• حفظ طبیعت و همکاری با سایر کوهنوردان 

ارتباط مستقیم کوهنورد با طبیعت او را ملزم می‌کند تا از طبیعت مراقبت کند و زباله‌ای را در آن رها نکند. جهت حفظ پوشش گیاهی و احترام به حیات‌وحش و گیاهان، بهتر است حرکت خود را از مسیرهای مشخص شده ادامه دهید. توقف در شیب‌ها ممکن است سبب مسدود شدن مسیر صعود سایر کوهنوردان شود؛ جهت حل این مشکل بهتر است ارتباط لازم را با سایز کوهنوردان برقرار کنید. 

جمع‌بندی

کوهنوردی، فراتر از یک ورزش، یک سبک زندگی است که به ما امکان می‌دهد تا با طبیعت ارتباط برقرار کنیم و از فواید جسمانی و روحی آن بهره‌مند شویم. این فعالیت، که در شاخه‌های مختلفی از کوهپیمایی ساده تا صخره‌نوردی و یخ‌نوردی ارائه می‌شود، به ما این فرصت را میدهد تا مهارت‌هایی چون تعادل، استقامت و تمرکز را تقویت کنیم. همچنین، ورزش کوهنوردی به ما کمک می‌کند تا با چالش‌های جسمانی و ذهنی روبرو شویم و از آن‌ها عبور کنیم، در حالی که از زیبایی‌های بی‌پایان طبیعت لذت میبریم.