فرش دستبافت علاوه بر اینکه نقش مهمی در زیباتر کردن مکان و دکوراسیون ایفا می‌کند ارزش هنری و مالی بسیاری نیز دارد و به همین دلیل خرید فرش دستبافت از اهمیت بالایی برخوردار است. برای خرید در فرش دستبافت, بسیار اهمیت دارد تا با این محصول به شکل کامل آشنا بود و از نکات مهم آن آگاهی داشت.
فرش دستبافت چیست؟
فرش دستبافت به زیراندازی گفته می‌شود که سه ویژگی زیر را دارد:
- قالی دستبافت دارای تار و پود است.
- فرش دستبافت پر یا نخ خاب دارد که جنس آن به طور معمول از کرک، پشم و یا ابریشم طبیعی است.
- پرز قالی دستبافت به دور تارهای آن گره می‌خورد که به هر یک از این گره‌های قالی به اصطلاح فرش‌بافی، ریشه می‌گویند.
جدای از موارد گفته شده باید در نظر داشت که ابعاد فرش دستبافت به طور معمول چندان دقیق نیست و دارای چند سانتی‌متر اختلاف است. رنگ فرش دستبافت در جهت خواب فرش تیره‌تر دیده می‌شود و تقارن رنگ دارد. فرش دستبافت همچنین در تابستان سرد و در زمستان گرم است و به همین دلیل مانع از ایجاد حرارت نامتعادل به بدن می‌شود.
انواع فرش دستبافت
پیش از خرید فرش دستبافت باید با انواع این فرش آشنا بود:
فرش دستبافت تمام پشم
تمامی اجزای این فرش، شامل تار، پود و پرز، از پشم هستند. بافت فرش به دلیل ضخامت نخ پشمی، نسبت به دیگر فرش‌های دستباف درشت است. این نوع فرش دارای دوام و مقاومت بالایی است و به دلیل استفاده از پشم، قیمتی مقرون به صرفه‌تری نسبت به سایر فرش‌های دستباف دارد.
فرش دستبافت تمام ابریشم
تمام تار و پود و پرز این فرش از جنس ابریشم بافته شده‌اند. به دلیل نازکی و ظرافت نخ ابریشم، این فرش‌ها بسیار ظریف و هنرمندانه هستند. قیمت فرش ابریشم بسیار بالاست و ارزش بالایی دارد.
فرش چله ابریشم
چله و تار و پود این فرش از جنس ابریشم است، اما نخ خاب یا پرزهای آن ممکن است از جنس پشم یا پنبه باشد.
فرش کف ابریشم
تار و پود فرش کف ابریشم از جنس پشم اما نخ خاب آن از ابریشم است. این نوع فرش همچنان ارزش هنری بالایی دارد؛ اما از نظر قیمتی معمولاً ارزان‌تر از فرش‌های تمام ابریشمی است.
انواع فرش دستبافت از نظر اندازه
در هنگام خرید فرش دستبافت باید به اندازه آن نیز توجه داشت. فرش دستبافت با توجه به ابعادش به نام‌های زیر در بازار موجود است:
قالی
به فرش‌هایی که در اندازه‌های ۳×۲ متر،۵/۳×۵/۲ متر،۴×۳ متر،۴×۶ متر بافته می‌شوند قالی می‌گویند. قالی خود به چهار دسته کوچک، متوسط، بزرگ و بسیار بزرگ تقسیم می‌شود.
قالیچه
قالیچه به فرشی گفته می‌شود که مساحت آن از ۴ مترمربع کمتر است. به طور معمول قالیچه ابعاد ۲۰/۲×۴۰/۱ و ۵/۲×۵/۱ متر دارد. قالیچه‌ای را که ابعاد آن ۲۰/۲×۴۰/۱ است سجاده‌ای یا دو ذرعی می‌نامند و قالیچه‌ای با ابعاد ۵/۲×۵/۱ پرده‌ای نام دارد.
فرش کلگی
فرش دستبافی که عرض آن از قالی کمتر است و طول آن کمتر از ۴ متر است فرش کلگی نام دارد. کلگی در اندازه های ۳×۵/۱ متر،۳×۷/۱ متر و ۷/۳×۲ متر بافته می‌شود.
کناره
کنار فرشی است که از آن برای مفرش کردن راه‌پله و راهروها استفاده می‌شود و به طور معمول پهنای آن از ۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۱۰ تا ۳ متر متفاوت است.
ذرع و نیم و ذرع چارک
به فرشی که ابعاد آن 1.5×1.04 و 1.60×1.10 متر است ذرع و نیم گفته می‌شود. اگر ابعاد فرش ۳۰/۱×۸۰/۰ متر باشد به آن زرع و چارک می‌گویند.
پشتی
قالیچه‌ای که مساحت آن کمتر از یک مترمربع است پشتی نام دارد. اندازه پشتی به طور معمول ۹۰×۶۰ سانتی‌متر است.
پادری
به قالیچه‌های کوچکی که به اندازه پاگرد در بافته می‌شوند پادری می‌گویند.
انواع فرش دستبافت از نظر شیوه بافت
فرش دستباف از نظر شیوه بافت و نحوه قرار گرفتن تار و پود به سه نوع زیر تقسیم می‌شود:
- فرش تمام لول: در این فرش قوس گره در پشت فرش ۹۰ درجه است و شیارهای پشت فرش عمق دارد. در فرش تمام لول بین تارها فاصله‌ای وجود ندارد و بافت آن محکم است.
- فرش لول: در این بافت فاصله بین تارها به اندازه یک قطر نخ است. بافت تخت یک پوده است و به شکل حصیری بافته می‌شود. به این صورت که در هر رج، چله زیرورو می‌شود و تارها یکی در میان از پشت قالی قابل دیدن هستند.
- فرش نیم لول: در این فرش قوس گره در پشت فرش ۴۵ درجه است.
نکات مهم در هنگام خرید فرش دستبافت
برای خرید فرش دستبافت باید حتماً نکات زیر را در نظر داشته باشید:
بررسی فرش از لحاظ تقارن
بسیار مهم است که فرش تقارن داشته باشد. برای بررسی این نکته فرش را از وسط تا کنید و روی هم قرار دهید. با این کار می‌توانید تقارن طرح را نسبت به خط وسط فرش به درستی تشخیص دهید. استفاده از یک متر پارچه‌ای نیز برای این کار پیشنهاد می‌شود. اگر اختلافی بیش از ۳ سانتی‌متر در تقارن طرح دیده شد بهتر است از خرید آن فرش خودداری کرد.
ثبات رنگ فرش
رنگ فرش دستبافت باید در تمام بخش‌های آن یکنواخت باشد. جدای یکنواختی رنگ، ثبات آن نیز بسیار اهمیت دارد. برای تشخیص ثبات، یک دستمال نمدار را برداشته و بر روی گوشه‌ای از فرش بکشید. اگر فرش به دستمال رنگ داد از ثبات رنگی برخوردار نیست.
بررسی سلامت فرش
بهتر است پشت فرش را پیش از خرید فرش دستبافت به خوبی بررسی کنید تا مطمئن شوید دچار پوسیدگی و رفو شدگی نیست. انعطاف‌پذیری فرش نیز بسیار اهمیت دارد. برای بررسی آن فرش را تا بزنید اگر احساس می‌کنید بیش از حد سفت و خشک است و مانند کاغذ یا کارتن تا می‌خورد به احتمال بسیار زیاد با یک فرش پوسیده روبرو هستید.
بررسی تراکم و یکنواختی فرش دستباف
تراکم، پود، یکنواختی طرح و تعداد گره در این بررسی باید در نظر گرفته شود. برای شمارش دقیق گره‌ها یک قاب ۷ سانتی‌متری از فرش را انتخاب کنید تعداد گره‌ها در طول و عرض را بشمارید و بعد در ابعاد فرش ضرب کنید. به این ترتیب می‌توانید تعداد گره‌های موجود در واحد سطح فرش را به دست آورید.
با رعایت نکات گفته شده است که می‌توانید یک فرش دستبافت با کیفیت را خریداری نمایید و به این ترتیب علاوه بر استفاده از زیبایی فرش دستباف از ارزش هنری این محصول در طی سالیان سال بهره‌مند شوید. امروزه خرید فرش دستباف از فروشگاه‌های بسیاری امکان‌پذیر است. شما می‌توانید فرش دستباف مورد نظر خود را از فروشگاه اینترنتی جریان گالری خریداری کنید و از کیفیت و قیمت آن اطمینان کامل داشته باشید.
