بسیاری از متخصصان ناتوانی‌های رشدی را به عنوان اختلالات جسمی، عاطفی یا فکری توصیف می‌کنند که قبل از تولد یا در اوایل کودکی شروع می‌شود. با این حال این یک تعریف پیچیده است زیرا اصطلاحات ناتوانی رشدی، ناتوانی عصبی رشدی، تاخیر رشدی و ناتوانی یادگیری از نظر معنی بسیار نزدیک هستند و اغلب با هم همپوشانی دارند. هنگام تعامل با تمرین‌کننده‌ای که چالش‌های فرزندتان را ارزیابی می‌کند مهم است که به یاد داشته باشید که تمرین‌کنندگان مختلف ممکن است از اصطلاحات مختلفی برای توصیف یک چیز استفاده کنند. در حالی که ناتوانی‌های رشدی اغلب مادام العمر هستند، تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند تفاوت فوق‌العاده‌ای در زندگی کودک ایجاد کند. برخی از مسائلی که معمولاً به عنوان ناتوانی‌های رشدی شناخته می‌شوند عبارتند از ناتوانی‌های ذهنی (IQ پایین)، اوتیسم و فلج مغزی.
ناتوانی‌های ذهنی چیست؟
ناتوانی‌های ذهنی (ID) به توانایی فرد در یادگیری و انجام وظایف زندگی روزمره در سطح مورد انتظار مربوط می‌شود. به عبارت دیگر یک فرد دارای ناتوانی ذهنی به طور غیر معمولی از هوش پایینی برخوردار است که توسط تست‌های IQ، مشاهدات رفتاری و سایر روش‌های تشخیصی اندازه‌گیری می‌شود. به طور کلی فردی دارای ناتوانی ذهنی در نظر گرفته می‌شود که نمره IQ او 70 یا کمتر باشد. زمانی که فردی دارای ناتوانی ذهنی می‌باشد ممکن است مهارت‌های کلی او تا حد زیادی کاهش یابد. ناتوانی‌های ذهنی می‌توانند به خودی خود وجود داشته باشند اما ممکن است بخشی از یک تشخیص گسترده‌تر نیز باشند. برای مثال افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است ناتوانی ذهنی نیز داشته باشند یا نداشته باشند.
ناتوانی‌های ذهنی چگونه شناخته می‌شوند؟
افراد دارای ناتوانی ذهنی معمولاً کندتر از همسالان خود یاد می‌گیرند. ممکن است یادگیری خواندن، نوشتن، لباس پوشیدن و حتی تغذیه آن‌ها بیشتر طول بکشد. افراد دارای ناتوانی ذهنی خفیف ممکن است یاد بگیرند که همه این کار‌ها را در طول زمان و با حمایت مناسب انجام دهند. کودکان خردسال دارای ناتوانی ذهنی عموماً در ارتباط کلامی، قوانین اجتماعی، مهارت‌های فیزیکی مانند خزیدن یا راه رفتن و مهارت‌های زندگی روزمره مانند غذا دادن یا لباس پوشیدن مشکل دارند.
ناتوانی‌های ذهنی چگونه درمان می‌شوند؟
علل زیادی برای ناتوانی ذهنی وجود دارد از مسائل ژنتیکی مانند سندرم داون گرفته تا آسیب مغزی. همچنین توجه به این نکته مهم است که ناتوانی ذهنی ممکن است بر توانایی‌های دیگر تاثیری نداشته باشد. بسیاری از افراد دارای ناتوانی ذهنی نیز خوانندگان، هنرمندان و ورزشکاران با استعدادی هستند.
فلج مغزی چیست؟
فلج مغزی یک اختلال نسبتاً شایع است که حرکت و حفظ تعادل را سخت‌تر می‌کند. افراد مبتلا به CP ممکن است ماهیچه‌های سفت (اسپاستیسیته)، حرکات غیرقابل کنترل (دیسکینزی) و یا تعادل و هماهنگی ضعیف (آتاکسی) داشته باشند. آن‌ها همچنین ممکن است ترکیبی از این مسائل را داشته باشند. برخی از افراد مبتلا به سی پی در یک طرف بدن مشکل دارند اما در طرف دیگر این مشکل وجود ندارد. مانند سایر ناتوانی‌های رشدی CP می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
فلج مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص اشکال خفیف‌تر فلج مغزی ممکن است دشوار باشد زیرا علائم می‌توانند کاملاً ظریف باشند. علائم زیر برخی از علائم هستند که باید مراقب آن‌ها باشید:
- نوزادی که در آغوش شما احساس سفت یا شل شدن می‌کند
- مشکل در یادگیری غلت زدن یا رساندن دست‌ها به دهان
- توانایی رسیدن و گرفتن با یک دست اما نه با دست دیگر
- ثابت ماندن یا در حرکات ناجور به نظر می‌رسد
اوتیسم چیست؟
اوتیسم که گاهی اوقات اختلال طیف اوتیسم (ASD) نامیده می‌شود یک ناتوانی مادام العمر است که قبل از سه سالگی شروع می‌شود. افراد مبتلا به اوتیسم بسیار متفاوت از یکدیگر هستند و ممکن است طیف وسیعی از چالش‌ها را با ارتباطات اجتماعی، اختلال عملکرد حسی و برخی وظایف روزانه تجربه کنند. در برخی موارد اوتیسم می‌تواند دوست‌یابی، مدیریت تنظیمات ساختار یافته مانند کلاس‌های درس و کنار آمدن با صدا‌های بلند و نور‌های روشن جهان را دشوار کند. برخی از افراد اوتیستیک بسیار باهوش هستند در حالی که برخی دیگر از نظر ذهنی ناتوان هستند و ممکن است هرگز یاد نگیرند که از گفتار ارتباطی استفاده کنند. اوتیسم را می‌توان با سایر اختلالات اشتباه گرفت به خصوص زمانی که علائم نسبتاً خفیف باشند. به عنوان مثال تاخیر در گفتار می‌تواند در نتیجه بسیاری از مسائل مختلف از جمله کاهش شنوایی رخ دهد. در زیر به برخی از رایج‌ترین علائم اوتیسم که باید مراقب آن‌ها باشید اشاره شده است:
- پرهیز مداوم از تماس چشمی
- به نظر می‌رسد که افراد اطراف خود را نادیده می‌گیرند یا از آن‌ها بی‌اطلاع هستند
- نمایش الگو‌های حرکتی غیر عادی مانند تکان دادن انگشت، تکان دادن، قدم زدن و غیره
- داشتن الگو‌های گفتاری یا صوتی تاخیری یا غیرمعمول (یا اصلاً زبان گفتاری)
- عدم شرکت در بازی
اوتیسم چگونه درمان می‌شود؟
اوتیسم ناشی از تفاوت‌های ژنتیکی بوده که ممکن است ارثی باشد یا نباشد. اوتیسم همچنین ممکن است توسط برخی از عوامل محیطی از جمله قرار گرفتن در معرض خاص قبل از تولد ایجاد شود. مهم است بدانید که اوتیسم توسط تزریق واکسن ایجاد نمی‌شود. طیف وسیعی از درمان‌ها برای اوتیسم وجود دارد که شامل درمان‌های رفتاری و رشدی و دارو‌ها می‌شود. در بسیاری از موارد درمان فشرده اولیه می‌تواند تفاوت مثبتی برای کودکان مبتلا به اوتیسم ایجاد کند. توجه به این نکته ضروری است که اوتیسم یک اختلال مادام العمر است. حتی افرادی که علائم بسیار خفیف دارند ممکن است در مواجهه با خواسته‌های اجتماعی پیچیده با غلبه حسی دچار مشکل شوند.
نتیجه‌گیری:
هرچه زودتر بتوانید ناتوانی‌های رشدی را تشخیص دهید و به آن‌ها رسیدگی کنید نتایج محتمل‌تری هم برای فرزندتان و هم برای کل خانواده‌تان خواهد داشت. اگر در مورد علائم نگرانی دارید حتماً به پزشک اطفال مراجعه کنید و به دنبال درمان باشید.
منبع:
