بارداری یکی از هیجان انگیزترین دوران زندگی یک زن است. البته برای مادر بسیار مهم است که از خطرات و عوارض احتمالی که ممکن است در بارداری چند قلو رخ دهد آگاه باشد. طبق تحقیقات شایع‌ترین عوارض حاملگی دوقلو زایمان زودرس (تا 50 درصد موارد) و اختلالات فشار خون است که سه تا پنج برابر بیشتر از بارداری‌های مجرد است. حاملگی چند قلو به دلایل مختلفی رخ می‌دهد اما برخی از شایع‌ترین آن‌ها موارد زیر است:
- سن بالای مادر
- داشتن بیش از 2 بارداری قبلی
- مصرف دارو‌های محرک تخمک‌گذاری عمدتاً کلومیفن سیترات و گنادوتروپین ها
- لقاح با تکنیک‌های لقاح آزمایشگاهی
بارداری چندقلویی چند نوع دارد؟
دو تخمی:
این موضوع در مورد دوقلو‌های برادر یا "غیر همسان" است. این به این دلیل رخ می‌دهد که دو تخمک مختلف توسط دو اسپرم مختلف و اما همزمان بارور شده‌اند. بنابراین خواهر و برادر در کیسه‌های آمنیوتیک جداگانه رشد می‌کنند و هر کدام جفت خاص خود را دارند. در این صورت ممکن است دوقلوها همجنس باشند یا نباشند.
مونوزیگوتیک:
این دوقلوها هم از نظر فیزیکی و هم از نظر ژنتیکی یکسان هستند. این پدیده با تقسیم تخمک از قبل بارور شده به دو یا چند سلول یکسان رخ می‌دهد. بسته به نوع تقسیم دوقلوها ممکن است فقط کیسه آمنیوتیک یا جفت را به اشتراک بگذارند.
بارداری چند قلو چه عوارضی دارد؟
در همه حاملگی‌ها ممکن است مشکلاتی برای سلامتی وجود داشته باشد اما در مورد حاملگی‌های چند قلو این خطر حتی بیشتر است. موارد زیر عوارضی است که مادران در حاملگی‌های چند جنینی اغلب با آن مواجه می‌شوند.
درد و یبوست:
رحم بزرگ می‌شود و ممکن است باعث شب ادراری (افزایش تکرر ادرار شبانه)، یبوست و درد پشت و شکم به ویژه در ناحیه کمر شود.
مشکل در راه رفتن:
تنگی نفس یا افزایش خستگی ممکن است در حین ورزش رخ دهد زیرا فشار داخل شکم افزایش می‌یابد و دیافراگم بالا می‌رود. این باعث ایجاد تنفس‌های کم عمق می‌شود و اکسیژن‌رسانی به ریه‌ها را محدود می‌کند.
افسردگی پس از زایمان:
افسردگی پس از زایمان 25 درصد از زنان پس از زایمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند عواقب منفی هم برای نوزاد و هم برای زوج داشته باشد. این وضعیتی است که به محض تشخیص باید با درمان کنترل شود.
بارداری چندقلو چه عوارضی برای نوزادان دارد؟
نارس بودن:
نوزادانی که در هفته 37 یا زودتر به دنیا می‌آیند نارس محسوب می‌شوند. این کودکان معمولاً دارای وزن کم هنگام تولد و عوارض خاص مرتبط با نابالغی هستند مانند اختلالات گوارشی، حرکتی و ریوی و غیره.
نقایص ژنتیکی:
به عنوان بخشی از پیگیری در حاملگی‌های دوقلو دستورالعمل NICE غربالگری برای سندرم داون، سندرم ادواردز و سندرم پاتاو را توصیه می‌کند.
سندرم دوقلو ناپدید شدن:
این پدیده‌ای است که در آن یک یا چند دوقلو در دوران بارداری ناپدید می‌شوند. معمولاً در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. جنینی که زنده می‌ماند عموماً پیش آگهی خوبی دارد اما در برخی موارد ممکن است محدودیت رشد رحم، زایمان زودرس، فلج مغزی یا سایر ناهنجاری‌های ژنتیکی داشته باشد.
سندرم انتقال خون جنین به جنین:
دوقلو‌هایی که جفت مشترک دارند نیز ممکن است رگ‌های خونی مشترک داشته باشند که شرایطی را ایجاد می‌کند که در آن یکی از دوقلوها مواد مغذی بیشتر و بهتری نسبت به دیگری دریافت می‌کند.
افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک (پلی هیدرآمنیوس):
افزایش مایع آمنیوتیک می‌تواند باعث انقباضات زودرس شود یا باعث پارگی زودرس غشاء و زایمان زودرس شود. همچنین با وضعیت نامناسب جنین، افتادگی بند ناف و آتونی رحم پس از تولد همراه است.
پیچیدن بند ناف:
از آنجایی که فضای محدودی برای رشد نوزادان وجود دارد احتمال اینکه بند ناف دور گردن یکی از بچه‌های کوچک بپیچد بیشتر است. مشکل این است که ممکن است در دوران بارداری یا در زمان زایمان سفت شود و منجر به هیپوکسی پری ناتال شود.
نتیجه‌گیری:
باید در نظر داشته باشیم که اگرچه خطر ابتلا به عوارض در بارداری چند قلو افزایش می‌یابد اما درمان‌هایی برای بهبود وضعیت سلامت مادر و نوزادش وجود دارد. بنابراین مهم‌ترین و توصیه شده‌ترین کار نظارت مستمر بارداری با متخصص زنان و زایمان است.
منبع:
