شرایط دهان و دندان که در اوایل زندگی ایجاد می‌شود یعنی در بدو تولد یا در دوران کودکی و احتمالاً به شدت تحت تأثیر ژنتیک هستند. شرایطی که بعداً ایجاد می‌شوند بیشتر تحت تأثیر رژیم غذایی یا سبک زندگی ما هستند. شکل و ساختار فک بالا یا پایین عمدتاً به ژنتیک فرد بستگی دارد. اگر فک بالا کوچکتر یا بزرگتر باشد در این صورت می‌توانید اوربایت یا آندربایت داشته باشید که منجر به کج شدن دندان‌ها می‌شود.
در مورد شرایطی که در بدو تولد وجود ندارند مانند حفره‌ها و بیماری‌های پریودنتال (به عنوان مثال بیماری لثه که التهاب لثه‌ها و استخوان‌هایی است که دندان‌ها را احاطه کرده‌اند) تا حد زیادی تحت تأثیر سبک زندگی فرد قرار می‌گیرند اگرچه ژنتیک می‌تواند نقش داشته باشد. هیچ ژنی وجود ندارد که مسئول حفره‌ها باشد بلکه حداقل ۱۴ ژن مختلف وجود دارد که تصور می‌شود در توسعه آن‌ها نقش دارند. هر ژن می‌تواند بر تولید بزاق، ساختار مینای دندان، مواد معدنی دندان و موارد دیگر تأثیر بگذارد.
افرادی که مینای بسیار سختی دارند (یعنی پوشش خارجی دندان) می‌توانند در برابر ایجاد حفره مقاوم‌تر باشند. در مورد بیماری پریودنتال هم همینطور است. حداقل ۱۱ ژن وجود دارد که تصور می‌شود در ایجاد بیماری لثه نقش دارند از جمله ژن‌هایی که اینترلوکین‌ها را کنترل می‌کنند یعنی خانواده‌ای از سیتوکین‌ها که در التهاب و ژن‌هایی که در ترمیم بافت نقش دارند.
ژنتیک باعث چه مشکلاتی در دندان‌ها می‌شود؟
حفره‌ها:
به عنوان مثال اگر با مینای فوق‌العاده قوی متولد شده باشید و به طور مرتب دندان‌های خود را مسواک نزنید و تمیز نکنید باز هم می‌توانید حفره ایجاد کنید. دلیل آن این است که حفره‌ها عمدتاً توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شوند که برای مدت طولانی روی دندان‌های ما مانده‌اند. هنگامی که ما شکر می‌خوریم باکتری‌های دهان ما اسیدی تولید می‌کنند که به مینای دندان حمله می‌کند و در نهایت آن را تا زمانی که یک سوراخ (یعنی حفره) ایجاد شود از بین می‌برد. پاک نکردن مرتب این باکتری و همچنین خوردن غذا‌های شیرین بیش از حد اغلب خطر ایجاد حفره را افزایش می‌دهد. غذا‌هایی که دارای اسید بالا هستند نیز می‌توانند مینای دندان را از بین ببرند و شما را برای ایجاد حفره‌ها آماده کنند. آب لیمو، نوشابه و آب میوه‌ها همگی اسیدی هستند مانند آب نبات‌های ترش که حاوی اسید سیتریک هستند. تجمع چسبنده باکتری معروف به پلاک همچنین می‌تواند باعث بیماری لثه شود و لثه‌های قرمز، متورم و حساس ایجاد کنند.
بوی بد دهان:
علل بوی بد دهان نیز در درجه اول به دلیل عادات سبک زندگی از جمله سیگار کشیدن است. همچنین می‌تواند توسط حفره ایجاد شود. بهداشت نامناسب دندان، وجود بیماری لثه و تجمع باکتری روی زبان ممکن است عامل حدود ۸۵ درصد موارد بوی بد دهان باشد.
دندان قروچه:
دندان قروچه که اغلب هنگام خواب رخ می‌دهد می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد و همچنین باعث لق شدن و دردناک شدن دندان‌ها و همچنین شکستگی در دندان‌ها شود. استرس و اضطراب بیشتر باعث دندان قروچه می‌شود و در افرادی که الکل و سیگار می‌کشند دو برابر بیشتر از سایر افراد است.
سرطان دهان:
سرطان دهان که بعد از کودکی ظاهر می‌شود نیز اغلب ناشی از عوامل سبک زندگی است. سیگار، الکل و عفونت‌های ویروسی مانند ویروس پاپیلومای انسانی همگی می‌توانند با سرطان دهان مرتبط باشند.
چگونه مشکلات ژنتیکی دندان‌ها را درمان کنیم؟
آب فراوان بنوشید:
غذا‌های اسیدی می‌توانند مینای دندان شما را از بین ببرند بنابراین هر زمان که مرکباتی مانند پرتقال یا لیمو می‌خورید کمی آب بنوشید. این باعث کاهش سطح pH در دهان می‌شود که به خنثی شدن اسید‌ها کمک می‌کند. در مورد نوشیدنی‌های پر قند و اسیدی مانند نوشابه‌های گازدار و لیموناد‌ها سعی کنید تا حد امکان از مصرف آن‌ها اجتناب کنید یا با آب بیشتری رقیق کنید.
کلسیم بیشتری مصرف کنید:
به طور کلی آنچه برای بدن شما مفید است برای دندان‌های شما نیز مفید است. به ویژه غذا‌هایی که سرشار از کلسیم هستند می‌توانند به دندان‌های شما کمک زیادی کنند. کلسیم برای تشکیل مینای دندان مهم است و به محافظت در برابر حفره‌ها کمک می‌کند. محصولات لبنی مانند شیر، بادام و سبزیجات سبز برگ انتخاب خوبی هستند.
دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید:
دندان‌های خود را دو بار در روز و هر بار دو دقیقه مسواک بزنید. در حالی که بسیاری از مردم یک بار در صبح و یک بار در شب مسواک می‌زنند اما برخی از افراد از مسواک زدن شبانه خود صرف نظر می‌کنند. اگر قبل از رفتن به رختخواب مواد غذایی باقی‌مانده در دندانهایتان وجود داشته باشد باکتری‌های تولیدکننده اسید در دهان شما تمام شب مینای دندان را خراب می‌کنند.
به طور منظم به دندان پزشکی مراجعه کنید:
در حالت‌ایده‌آل شما می‌خواهید قبل از بروز هر گونه مشکل دندانی به دندانپزشک مراجعه کنید. از این گذشته تا زمانی که یک حفره یا لثه ایجاد شود آسیب‌هایی به دندان‌ها وارد شده است. با مراجعه به دندانپزشک در فواصل زمانی منظم می‌توانید از مشکلات سلامت دهان و دندان قبل از شروع آن‌ها جلوگیری کنید. اگر پلاک روی دندان‌ها ایجاد شود در نهایت می‌تواند به جرم دندان تبدیل شود. زمانی که تارتار روی لثه‌ها جمع می‌شود می‌تواند باعث التهاب لثه شود. برای معاینه از بین بردن پلاک و بررسی سلامت لثه‌ها شش ماه یکبار به کلینیک دندان‌پزشکی مراجعه کنید. این از مشکلات بزرگتر یا یک بیماری مضر جلوگیری می‌کند.
منبع:
