فراگیر شدن ویروس کرونا، زندگی خانوادگی را در سراسر دنیا مختل کرده است. تعطیلی مدارس، دورکاری، فاصله‌گیری اجتماعی از جمله مواردی است که همه افراد به خصوص والدین باید آن را رعایت نمایند. دراین جا بر آن هستیم که با همکاری برنامه «فرزندپروری و سلامت پایدار» مجموعه‌ای از نکات آسان را به والدین و مراقبین ارائه دهیم تا به آنها در مدیریت این وضعیت جدید و موقتی کمک کند.
در اینجا می‌توانید به نکات مراقبتی مربوط به والدین دسترسی داشته باشید:
۱. صحبت درباره ویروس کرونا
۲. وقت دونفره
۳. محیط مثبت ایجاد کنید
۴. برنامه‌ریزی کنید
۵. یادگیری ازطریق بازی
۶. ایمن نگهداشتن کودکان در فضای مجازی
۷. هماهنگی خانواده در منزل
۸. آرام باشید و استرس ناشی از کرونا را مدیریت کنید
۹. رفتار بد
۱۰. وقتی عصبانی هستید
۱۱. بودجه خانواده در هنگام استرس مالی
۱۲. نکاتی برای والدینی که در زمان همه گیری کرونا در خانه ها و محله های شلوغ زندگی می‌کنند
۱۳. نکاتی برای والدینی که فرزندان دارای معلولیت دارند
۱۴. نکاتی برای والدینی که فرزند نوجوان دارند
۱۵. نکاتی برای والدین نوزادان
۱. صحبت کردن درباره ویروس کرونا
برای صحبت کردن با کودک اشتیاق نشان دهید. کودکان از قبل چیزهایی شنیده‌اند. سکوت و پنهان‌کاری از کودکان ما محافظت نمی‌کند. صداقت و رو راستی بیشتر می‌تواند به کودکان کمک کند. به میزان درک کودکان توجه کنید. شما آنها را بهتر می‌شناسید.
پذیرا باشید و گوش دهید
به کودک اجازه دهید آزادانه صحبت کند. از او سوالات باز بپرسید و میزان اطلاعات قبلی او را بسنجید.
صادق باشید
به سوالات کودکان صادقانه جواب دهید. به سن کودک توجه کنید و میزان توانایی او را در درک مطالب در نظر داشته باشید.
از کودک حمایت کنید
ممکن است کودک شما ترسیده باشد و یا احساس سردرگمی داشته باشد. به او فرصت دهید احساسات خود را بیان کند و اطمینان دهید که در کنارش هستید.
ندانستن جواب برخی سوال‌ها امری طبیعی است
کاملا طبیعی است که بگویید: «جواب این سوال را نمی‌دانیم، اما داریم روی آن کار می‌کنیم؛ یا نمی‌دانیم اما درباره آن فکر می‌کنیم.» از این فضا به عنوان فرصتی برای یادگیری مطلب جدید همراه با کودکتان استفاده کنید.
قهرمان‌ها نه قلدرها و زورگوها
توضیح دهید که ویروس کرونا با ظاهر یک فرد، محلی که از آن آمده و یا زبانی که به آن صحبت می‌کند هیچ ارتباطی ندارد. به کودکتان بگویید که ما باید با افراد بیمار و افرادی که از آنها مراقبت می‌کنند، مهربان باشیم. از افرادی تعریف کنید که برای متوقف کردن شیوع ویروس کرونا در تلاش هستند و از بیماران مراقبت می‌کنند.
اطلاعات زیادی در اطراف ما وجود دارد
بعضی از آنها ممکن است حقیقت نداشته باشند. از وب سایت‌های موثق مانند وب‌سایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وب‌سایت یونیسف و سازمان بهداشت جهانی استفاده کنید.
و در پایان
بررسی کنید آیا کودک شما حالش خوب است. به او یادآوری کنید که شما بخوبی از او مراقبت می کند و او می تواند هرزمان که بخواهد با شما صحبت کند. سپس با هم یک بازی شاد و هیجان انگیز انجام دهید!
۲. وقت دو نفره
نمی‌توانید سر کار بروید؟ مدارس تعطیل است؟ نگرانی مالی دارید؟ طبیعی است که استرس داشته باشید و احساس ناتوانی کنید.
تعطیلی مدارس فرصتی مناسبی است تا با کودکان و نوجوانان رابطه بهتری برقرار کنیم. برای کودکان خود بطور اختصاصی وقت بگذارید. این کار باعث می‌شود کودکان احساس عشق و امنیت داشته باشند و به آنها نشان می‌دهد که مهم هستند.
زمانی را برای سپری کردن با هر یک از کودکان خود اختصاص دهید
این زمان می‌تواند حدود 20 دقیقه باشد. در حقیقت مدت این زمان به خودمان بستگی دارد. می‌تواند هر روز در یک زمان معین باشد تا کودک و یا نوجوان چشم به راه آن باشند.
از کودک خود بپرسید چه کاری دوست دارد در این زمان انجام بدهد
انتخاب کردن باعث ایجاد اعتماد به نفس در کودکان می گردد. اگر فرزند شما می خواهد کاری انجام بدهد که با محدودیت‌های طرح فاصله‌گذاری اجتماعی متناسب نیست، می‌توانید از این فرصت استفاده کنید و با او درباره این موضوع صحبت کنید.
ایده‌هایی برای نوزادان و کودکان نوپا
- حرکات صورت و صداهای آنها را تقلید کنید.
- آواز بخوانید و با قاشق‌ها و ظرف ها موسیقی بزنید.
- فنجان‌ها یا آجرهای اسباب‌بازی را روی هم بچینید.
- داستان بگویید، کتاب بخوانید یا عکس نگاه کنید.
ایده‌هایی برای کودکان
- کتاب بخوانید یا عکس نگاه کنید.
- در بیرون یا اطراف خانه پیاده روی کنید.
- همراه با موسیقی برقصید یا آواز بخوانید.
- کارهای روزمره را با هم انجام دهید، تمیز کاری و آشپزی را به یک بازی هیجان‌انگیز تبدیل کنید.
- به او درانجام تکالیف مدرسه کمک کنید.
ایده‌هایی برای نوجوانان
- با نوجوانان درباره چیزهایی که دوست دارند مانند ورزش ، موسیقی، افراد معروف و دوستان‌شان صحبت کنید.
- در اطراف یا خارج از منزل پیاده‌روی کنید.
- همراه با موسیقی مورد علاقه او ورزش کنید.
- به حرف‌های‌شان گوش دهید و با علاقه به آنها توجه کنید و با هم خوش بگذرانید.
۳. محیط مثبت ایجاد کنید
حفظ خونسردی و اینجاد محیط مثبت درمواقعی که برخی رفتارهای کودکان یا نوجوانان ما را خشمگین می‌سازند، کار دشواری است. اغلب با گفتن «این کار را نکن» موضوع را خاتمه می‌دهیم. اما اگر با کودکان تعامل مثبت داشته باشیم و کارهای خوب آنها را تحسین کنیم، احتمال انجام آنچه تقاضا می کنیم بسیار بیشتر است.
رفتاری را که از کودک انتظار انجام آن را دارید، بیان کنید
زمانی که می‌خواهید به کودک خود بگویید چه کاری را انجام بدهد، از کلمات مثبت استفاده کنید، مانند: «لطفا لباس‌هایت را جمع کن» (به جای آنکه بگویید: «همه جا را به هم نریز»).
همه چیز در نحوه انتقال پیام است
فریاد کشیدن بر سر کودک تنها باعث ایجاد استرس و عصبانیت بیشتر در شما و کودک می‌گردد. با صدا زدن اسم کودک، توجه او را به خودتان جلب کنید و سپس با لحن آرام صحبت کنید.
رفتارهای خوب کودکتان را تحسین کنید
زمانی که کودک یا نوجوان رفتار مثبتی انجام داده، او را تحسین کنید. ممکن است چیزی بروز ندهد، اما خواهید دید که همان کار خوب را دوباره تکرار خواهد کرد. این کار به وی اطمینان خاطر خواهد داد که شما به او توجه دارید و اهمیت میدهید.
واقع بین باشید
آیا کودک شما قادر است کاری را که از او می‌خواهید انجام بدهد؟ تمام روز ساکت ماندن در منزل برای کودک، کار مشکلی است اما شاید بتواند برای 15 دقیقه که شما با تلفن صحبت می‌کنید، سکوت را رعایت کند.
به نوجوان خود کمک کنید ارتباطات خود را حفظ کند
نوجوانان نیاز دارند با دوستان خود در ارتباط باقی بمانند. به او کمک کنید با استفاده از رسانه‌های اجتماعی و یا سایر راه‌های ایمن با دوستان خود ارتباط برقرار کند. می‌توانید این کار را با هم انجام بدهید!
۴. برنامه‌ریزی کنید
ویروس کرونا روال عادی زندگی کاری، خانوادگی و تحصیلی ما را مختل کرده است. این وضعیت برای کودکان، نوجوانان و خود شما سخت است. ایجاد یک برنامه کاری روزانه جدید می‌تواند به این مشکل کمک کند.
برنامه روزانه منعطف اما منظم ایجاد کنید
- برای خود و کودکان‌تان برنامه ای ترتیب دهید که در آن هم زمانی برای فعالیت¬های برنامه¬ریزی شده و هم زمانی برای اوقات فراغت وجود داشته باشد. این کار می‌تواند به کودکان کمک کند ضمن احساس امنیت بیشتر، رفتار بهتری نیز داشته باشند.
- کودکان یا نوجوانان می‌توانند در تنظیم برنامه روزانه مانند برنامه درسی مشارکت کنند. در صورتی که کودکان در تنظیم این برنامه‌ها مشارکت داشته باشند، بهتر آنها را دنبال خواهند کرد.
- ورزش روزانه را در برنامه کودکان جای دهید. این کار به کنترل استرس و تخلیه انرژی کودکان در خانه کمک می‌کند.
حفظ فاصله ایمن را به کودک خود آموزش دهید
- در صورت امکان و با حفظ فاصله ایمن، کودکان را برای گردش بیرون ببرید.
- می‌توانید نامه‌هایی بنویسید و یا تصاویری ترسیم کنید و به اشتراک بگذارید. آنها را در بیرون از خانه آویزان کنید تا دیگران هم ببینند!
- می‌توانید با صحبت کردن درباره روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری، به کودک اطمینان خاطر بدهید.
- به پیشنهادهای آنها گوش دهید و آنها را جدی بگیرید.
- شستن دست‌ها و رعایت مسائل بهداشتی را به تفریح تبدیل کنید
- برای زمان شستن دست‌ها یک آهنگ 20 ثانیه‌ای تهیه کنید. حرکات موزون را با آن همراه کنید!
- به کودکان امتیاز بدهید و برای شستن منظم دست‌ها آنها را تحسین کنید.
- یک بازی طراحی کنید و به کسی که کمتر از بقیه صورت خود را لمس کرد، جایزه بدهید.
شما الگوی رفتاری کودک خود هستید
- اگر شما فاصله‌گذاری ایمن و بهداشت شخصی را رعایت کنید و با دیگران به خصوص با افراد بیمار و یا آسیب‌پذیر با مهربانی رفتار کنید، کودکان و نوجوانان نیز همین رفتار را از شما الگو خواهند گرفت.
- در پایان هر روز زمانی را برای فکر کردن درباره آن روز اختصاص دهید. با کودک درمورد کار مثبت یا جالبی که انجام داده است، صحبت کنید. خود را برای آنچه امروز به خوبی انجام دادید، تحسین کنید. شما عالی هستید!
۵. یادگیری ازطریق بازی
میلیون‌ها کودک با بسته شدن مدارس و انزوا در خانه‌هایشان روبرو هستند. این نکته درباره یادگیری از طریق بازی است؛ چیزی که می‌تواند برای همه سنین سرگرم‌کننده باشد.
انواع بازی
- انواع مختلف بازی وجود دارد که هم می¬توانند جنبه سرگرمی و هم آموزشی داشته باشند.
- زبان، اعداد، اشیاء، بازیهای موزیکال و نمایشی به کودکان فرصت می‌دهد تا توانایی‌های خود را به شیوه‌ای امن و سرگرم‌کننده کشف کرده و نشان دهند.
بازیهای حرکتی
- حرکات موزون: با آهنگ‌های موردعلاقه کودکان خود ورزش طراحی کنید. یک نفر یک حرکت ورزشی انجام دهد و بقیه از روی او تقلید کنند. همه به نوبت یک بار رهبری این کار را به عهده بگیرند.
- مسابقه ورزشی: مثلاً چه کسی بیشتر از بقیه می‌تواند به جلو خم شده و دستش را به انگشت‌های پایش برساند، یا حرکت پروانه یا زانو بلند درجا بزند.
- آینه بازی: با تقلید حرکات صورت، بدن و صدا ادای همدیگر را دربیاورید. یک نفر می‌تواند سرگروه شود و بعد نوبت بچرخد. بدون سرگروه هم امتحان کنید!
- استپ ورزش: آهنگ بگذارید یا یک نفر آواز بخواند و بقیه ورزش کنند. با قطع کردن موزیک، همه باید بی‌حرکت در جای خود بمانند. آخرین فردی که هنوز بازی را نباخته، داور دور بعدی بازی خواهد شد.
- رقص حیوانات: مثل بازی بالا، با این تفاوت که وقتی موزیک قطع می‌شود، باید نام یک حیوان را ببرید، و همه ادای آن حیوان را دربیاورند.
داستان‌سرایی و قصه‌گویی
- برای بچه‌ها داستانی از زمان کودکی خود تعریف کنید.
- از بچه‌ها بخواهید برای شما داستان تعریف کنند.
- با همدیگر یک داستان بسازید که با «یکی بود یکی نبود ...» شروع شود و هرکسی یک جمله جدید به داستان اضافه کند.
- داستان یا فیلم مورد علاقه بچه‌ها را بازی کنید؛ بچه‌های بزرگتر حتی می‌توانند مثل کارگردان‌ها هدایت بچه‌های کوچکتر را به عهده بگیرند و در عین حال مسئولیت‌پذیری را یاد بگیرند.
تغییر دادن کاربرد وسایل خانه
- وسایل خانه مثل جارو، دسته تی یا دستمال‌های گردگیری می‌توانند ابزارهای بامزه‌ای برای بازی باشند.
- یکی از این وسایل را در وسط اتاق بگذارید تا بچه‌ها فکر کنند شبیه چه چیزی می‌تواند باشد، و وقتی هریک از بچه‌ها ایده‌ای درمورد استفاده از آن وسیله داشت، به وسط بیاید و با نمایش ایده‌اش را به بقیه نشان بدهد.
- مثلاً یک جارو دستی می‌تواند اسب یا میکروفن یا حتی یک ساز باشد!
بازی حافظه
- اولین نفر می‌گوید: «وقتی که قرنطینه کرونا تمام شود، من می‌خواهم .... (مثلاً به پارک بروم)».
- دومین نفر به جمله نفر اول چیزی اضافه می‌کند و می‌گوید: «وقتی که قرنطینه کرونا تمام شود، من می‌خواهم به پارک بروم و .... («مثلاً به دیدن بهترین دوستم می‌روم».)
- هرکسی یک جمله به گفته‌های قبلی اضافه می‌کند و سعی می‌کند به تمام کارهای جالبی که بعد از اتمام قرنطینه کرونا قابل انجام است فکر می‌کند.
آواز خواندن
- آواز خواندن برای کودکان خردسال به رشد زبانی آنها کمک می‌کند.
- آهنگی بگذارید یا بخوانید و اولین کسی که آهنگ را درست حدس بزند، رهبر دوره بعدی می‌شود.
- یک آهنگ درمورد شستن دست‌ها یا فاصله اجتماعی درست کنید. حرکات ورزشی هم به آن اضافه کنید!
۶. ایمن نگهداشتن کودکان در فضای مجازی
کودکان و نوجوانان در حال حاضر اوقات بیشتری را در فضای مجازی می‌گذرانند. ارتباطات مجازی به آنها در کاهش اثرات کرونا کمک می‌کند و آنها را تشویق می‌کند تا به ادامه زندگی خود ادامه دهند. ولی از طرف دیگر خطرات مربوط به خود را نیز دارد.
خطرات فضای مجازی
- افراد بالغ کودکان را ازطریق رسانه¬های اجتماعی، بازیهای آنلاین و سیستم‌های پیام‌رسان مورد اهداف جنسی خود قرار می‌دهند.
- مطالب نامناسب و مضر از قبیل خشونت، زن‌ستیزی، بیگانه‌ستیزی، تحریک به خودکشی و خودآزاری، اطلاعات نادرست و غیره.
- نوجوانان اطلاعات شخصی و عکس‌ها و ویدیوهای خصوصی خود را به اشتراک می‌گذارند.
- قلدری و آزار مجازی از طرف همسن‌وسالان و غریبه‌ها.
راهکارهای فن‌آورانه برای حفاظت از کودکان در فضای مجازی
- از تنظیمات «کنترل والدین بر اینترنت» استفاده کنید.
- گزینه Safe Search را روی مرورگر خود روشن کنید.
- تنظیمات حریم خصوصی شدیدی روی اپلیکیشن¬ها و بازی¬های آنلاین بگذارید.
- دوربین (وب‌کم) را درصورت عدم استفاده بپوشانید.
- عادت‌های آنلاین سالم ایجاد کنید.
عادات آنلاین ایمن و سلامت ایجاد کنید
- کودک یا نوجوان خود را در تصمیم‌گیری و توافق‌های خانوادگی درمورد تکنولوژی و استفاده ایمن از دستگاه‌ها دخیل کنید.
- زمانهای بدون استفاده از اینترنت و تجهیزات کامپیوتری در خانه ایجاد کنید (زمان غذا خوردن، خوابیدن و بازی کردن، انجام تکالیف مدرسه).
- به فرزندان‌تان کمک کنید یاد بگیرند اطلاعات شخصی خود را در اختیار کسی نگذارند و خصوصی نگهدارند، به‌خصوص درمورد غریبه‌ها؛ بعضی افراد آنطور که وانمود می‌کنند نیستند.
- به فرزندان‌تان یادآوری کنید آنچه به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند، به‌صورت آنلاین در دسترس باقی خواهد ماند (پیام‌ها، عکس‌ها و ویدیوها).
با کودک یا نوجوان خود در فضای مجازی وقت بگذرانید
- در وبسایت‌ها، رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها با هم بگردید.
- با نوجوان خود صحبت کنید تا بداند چگونه محتوای نامناسب را گزارش کند (نکته زیر را ببینید).
فرزندان خود را در فضای ارتباطاتی آزاد ایمن نگه دارید
- به فرزندان خود بگویید اگر چیزی در فضای مجازی تجربه کردند که باعث شد احساس ناراحتی، آزار یا ترس کنند، می‌توانند در این خصوص با شما صحبت کنند و شما عصبانی نخواهید شد و تنبیه‌شان نخواهید کرد.
- نسبت به علائم پریشانی در فرزندان خود هوشیار باشید. به حالات روحی فرزندتان توجه کنید که آیا هنگام فعالیت در فضای مجازی گوشه‌گیر، ناراحت، پنهان‌کار یا دچار وسواس می‌باشد یا خیر.
- با حمایت مثبت و تشویق، روابط همراه با اعتماد و ارتباط آزاد و راحت ایجاد کنید.
- توجه داشته باشید که هر کودکی منحصر به فرد است و ممکن است شیوه‌های مختلفی برای ارتباط برقرار کردن به کار بگیرد. برای یافتن پاسخ مناسب به نیازهای فرزند خود زمان بگذارید. به‌عنوان مثال، کودکان دارای اختلالات یادگیری نیاز به دریافت اطلاعات به شیوه‌ای ساده دارند.
۷. هماهنگی خانوده در منزل
وقتی ما روابط صلح‌آمیز و دوستانه را الگو قرار می‌دهیم، کودکان ما نیز احساس امنیت و محبوبیت بیشتری می‌کنند. زبان مثبت، گوش دادن فعال و همدلی می‌توانند محیط خانوادگی فضای شاد و آرامی در این اوقات پر استرس ایجاد کنند.
ما برای فرزندان خود الگو هستیم
- نحوه صحبت کردن و رفتار در جلوی دیگران تاثیر بزرگی بر رفتار فرزندان ما نیز خواهد داشت.
- سعی کنید با همه افراد خانواده، کوچک یا بزرگسال با مهربانی صحبت کنید.
- ارتباط بد بین بزرگسالان در خانه می‌تواند اثرات منفی بر فرزندان ما داشته باشد.
- هرچه با کودکان خود بیشتر روابط محبت‌آمیز و دوستانه داشته باشیم، احساس امنیت و دوست داشته شدن بیشتری خواهند داشت.
با الفاظ مثبت با فرزندان خود صحبت کنید. باور کنید اثربخش است!
- به دیگران بگویید می‌خواهم این کار را انجام بدهید به جای این که بگویید نمی خواهم این کار را بکنی؛ مثلا به جای این که بگویید «اینقدر سروصدا نکن»، بگویید «لطفا آرامتر صحبت کن.»
- تعریف و تمجید باعث می شود که دیگران احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند و احساس کنند که مورد تقدیر قرار گرفته‌اند. جملات ساده‌ای مثل «ممنون برای این که کمک کردی و شام را جمع کردی» یا «ممنونم برای این که مراقب بچه بودی» می‌توانند تاثیر خیلی زیادی داشته باشند.
کارهای دسته‌جمعی و خانوادگی انجام دهید
- به هریک از افراد خانواده اجازه دهید هر روز یک فعالیت خانوادگی انتخاب کند.
- روش‌هایی برای گذراندن وقت با شریک زندگی و سایر افراد بزرگسال در خانه‌تان نیز پیدا کنید.
شنونده فعال و همدل باشید
- وقتی دیگران با شما صحبت می‌کنند، به دقت گوش کنید.
- روراست باشید و به بقیه نشان دهید که آنچه می گویند را می‌شنوید و درک می‌کنید.
- حتی می‌توانید قبل از پاسخ دادن، خلاصه ای از آنچه شنیده‌اید بیان کنید، مثلا بگویید: «خب، داشتی می‌گفتی که ....»
بار را با هم تقسیم کنید
- مراقبت از کودکان و سایر اعضای خانواده کاری دشوار است، ولی با تقسیم مسئولیت‌ها ، بسیار آسان‌تر خواهد شد.
- سعی کنید کارهای خانه، مسئولیت نگهداری از فرزندان و سایر وظایف این چنینی را به صورت مساوی بین اعضای خانواده تقسیم کنید.
- برای سایر افراد بزرگسال منزل، برنامه زمانبندی درست کنید که چه زمان‌هایی کار کنند و چه زمان‌هایی استراحت کنند.
- وقتی احساس خستگی یا استرس می‌کنید، از بقیه کمک بخواهید تا بتوانید استراحت کنید.
آیا احساس استرس یا عصبانیت می‌کنید؟
- 10 ثانیه مکث کنید. 5 بار به آرامی دم و بازدم کنید. سپس سعی کنید آرامتر واکنش نشان دهید. میلیون‌ها پدر و مادر تایید کرده‌اند که این روش خیلی موثر بوده و به آنها کمک کرده است!
- وقتی احساس می‌کنید که تنش و بحث بالا گرفته است، محیط را ترک کنید، به اتاق دیگری بروید یا حتی اگر می‌توانید از خانه بیرون بروید.
۸. آرام باشید و استرس ناشی از کرونا را مدیریت کنید
الان زمان پراسترسی است از خودتان مراقبت کنید، تا بتوانید از فرزندان‌تان خوب محافظت کنید.
شما تنها نیستید
میلیون‌ها نفر در دنیا با ترس‌های مشابه ما مواجه هستند. کسی را پیدا کنید که بتوانید درباره احساسات خود با او صحبت کنید. از رسانه‌های اجتماعی که در شما ایجاد ترس و اضطراب می‌کنند دوری کنید.
استراحتی کوتاه به خود بدهید
همه ما گاهی اوقات نیاز به استراحت داریم. وقتی فرزندان‌تان خواب هستند، کاری سرگرم‌کننده یا آرامش‌بخش برای خودتان انجام دهید. فهرستی از فعالیت‌های سالمی که دوست دارید انجام دهید تهیه کنید. شما مستحق آن هستید.
به صحبت‌های کودکان گوش دهید
همیشه برای گوش دادن به صحبت‌های فرزندان خود وقت بگذارید. آنها برای حمایت و قوت قلب به شما پناه می‌آورند. وقتی درمورد احساسات‌شان با شما صحبت می‌کنند، گوش کنید. احساس آنها را بپذیرید و به آنها آرامش دهید.
با خودتان خلوت کنید
هرگاه احساس نگرانی یا استرس داشتید، این تمرین آرامش‌بخش یک دقیقه‌ای را انجام دهید:
گام اول: آرام گرفتن و تنظیم وضعیت
- در موقعیتی راحت بنشینید، پاهای خود را روی زمین دراز کرده و دست‌ها را روی پای‌تان قرار دهید.
- اگر راحت‌تر هستید، چشم‌های خود را ببندید.
گام دوم: افکار، احساسات، بدن
- از خود بپرسید «من الان به چه فکر می‌کنم؟»
- به افکار خود توجه کنید. توجه کنید که افکارتان منفی یا مثبت هستند.
- توجه کنید که از لحاظ احساسی چطور هستید. آیا خوشحالید یا خیر.
- توجه کنید که بدن‌تان چه احساسی دارد. آیا در جایی احساس درد یا گرفتگی می کنید.
گام سوم: بر تنفس خود تمرکز کنید
- همانطور که دم و بازدم می کنید، به صدای تنفس خود گوش دهید.
- می‌توانید یکی از دستهای خود را روی شکم گذاشته و حرکات شکم را هنگام هر دم و بازدم احساس کنید.
- می‌توانید به خود بگویید «همه چیز خوب است. من خوبم.»
- سپس مدتی به صدای تنفس خود گوش کنید.
گام چهارم: بازگشت
- توجه کنید که همه بدن‌تان چه احساسی دارد.
- به صداهای محیط گوش کنید.
گام پنجم: تفکر
- فکر کنید «آیا حالا اصلا احساس متفاوتی دارم؟»
- وقتی آماده بودید، چشمهای‌تان را باز کنید.
تمرین فوق همچنین می‌تواند برای اوقاتی که فرزندتان شما را ناراحت کرده یا کار اشتباهی انجام داده، مفید باشد. حتی چند دقیقه تنفس یا توجه به احساسات می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد. شما حتی می‌توانید این تمرین را با فرزند خود نیز انجام دهید.
۹. رفتار بد
همه کودکان گاهی بدرفتاری می‌کنند. طبیعی است وقتی که خسته، گرسنه و ترسیده هستند یا وقتی تلاش زیادی برای این که مستقل باشند می‌کنند، بدرفتاری کنند. و وقتی مدت طولانی در خانه با هم مانده‌ایم، رفتارهای آنها ممکن است ما را تا مرز جنون ببرد.
منحرف کردن حواس
- از لحظه‌ای که متوجه بدرفتاری شدید، سعی کنید توجه فرزند خود را از کار بد به کار خوب هدایت کنید.
- قبل از شروع، تمامش کنید! وقتی کودک شروع به بی‌قراری می‌کند، سعی کنید حواسش را با چیزی جالب و سرگرم‌کننده پرت کنید، مثلاً بگویید «بیا با هم برویم بیرون».
کمی تأمل کنید و با خود خلوت کنید
احساس می کنید باید جیغ و داد کنید؟ به خودتان مکثی 10 ثانیه‌ای بدهید. به‌آرامی پنج نفس عمیق بکشید، دم ... بازدم ... سپس سعی کنید با حالتی آرامتر واکنش نشان دهید. میلیون‌ها پدر و مادر تایید کرده‌اند که این روش خیلی موثر بوده و به آنها کمک کرده است.
با تنبیه پیامدهای رفتار بد را گوشزد کنید
تنبیه به عنوان پیامد رفتارهای بد به فرزندان‌مان می‌آموزد که درقبال که انجام می‌دهند مسئول باشند. همچنین باعث ایجاد نظم و انظباطی که قابل کنترل است می‌شوند، و بسیار کارآمدتر از کتک یا فریاد زدن است.
- قبل از این که تنبیه کنید، به فرزند خود این انتخاب را بدهید که به حرف‌های شما گوش کنند.
- سعی کنید وقتی راجع به تنبیهات انضباطی به عنوان پیامدهای کارش توضیح میدهید آرامش خود را حفظ کنید.
- اطمینان حاصل کنید که تنبیه معقولی انتخاب کرده‌اید که قابل اجراست. مثلاٌ گرفتن موبایل یک نوجوان به مدت یک هفته کار سختی است. ولی به مدت یک ساعت منطقی است.
- وقتی تنبیه تمام شد، به فرزند خود شانس انجام کاری خوب بدهید و به‌خاطر این کار تشویقش کنید.
برای هر کارخوبی هرچند کوچک، آنها را تشویق کنید و به خاطر داشته باشید که داشتن یک روال منظم و همیشگی از بروز رفتارهای بد جلوگیری می‌کند.
به کودکان و نوجوانان خود کارها و مسئولیت‌های ساده بدهید، البته کارهایی که بتوانند از عهده‌اش برآیند. و به خاطر انجام این کارها تشویق‌شان کنید.
۱۰. وقتی عصبانی هستید
ما فرزندان خود را دوست داریم، ولی استرس‌های ناشی از کرونا، مشکلات مالی و قرنطینه ممکن است عصبانی‌مان کند. در زیر روش‌هایی برای کنترل و مدیریت خشم توضیح داده شده تا به دیگران صدمه نزنیم.
علم نشان می‌دهد اگر خشم خود را کنترل کنید یا کاری مثبت انجام دهید، رشد مغزی فرزند خود را افزایش خواهید داد. این یک موفقیت بزرگ است!
رودخانه را در سرچشمه متوقف کنید
- هربار همان چیزهای همیشگی باعث استرس و عصبانیت ما می‌شوند.
- چه چیزی شما را عصبانی می¬کند؟ چه موقع؟ معمولاً چه واکنشی نشان می¬دهید؟
- از همان اول جلوی عصبانی شدن خود را بگیرید. اگر معمولاً وقتی خسته هستید، عصبانی می‌شوید، سعی کنید به موقع استراحت کنید. اگر گرسنگی باعث عصبانیت شما می‌شود، سعی کنید به¬موقع چیزی بخورید. اگر احساس تنهایی عصبانی‌تان می‌کند، از کسی کمک بخواهید.
- مراقب خودتان باشید. به بخشهای «با خود خلوت کنید» و «استرس ناشی از کرونا را مدیریت کنید» در بالا رجوع کنید.
استراحتی کوتاه کنید
- وقتی احساس عصبانیت می‌کنید، 20 ثانیه آرام باشید و حرفی نزنید. قبل از این که حرفی بزنید یا حرکتی بکنید، 5 بار به آرامی نفس‌های عمیق بکشید.
- برای بازیابی کنترل احساسات خود، به مدت 10 دقیقه محیط را ترک کنید. اگر فضای بیرون امن است، بیرون بروید.
- اگر نوزادی است که مرتباً گریه می¬کند، اشکالی ندارد که او را به پشت بخوابانید و برای مدت خیلی کوتاهی تنهایش بگذارید. از شخص دیگری کمک بخواهید تا شما را آرام کند. هر 5 الی 10 دقیقه به نوزاد سربزنید.
از خود مراقبت کنید
- همه ما نیاز داریم که با دیگران در ارتباط باشیم. هر روز با دوستان، خانواده و دیگران صحبت کنید.
- آیا اسلحه یا اشیایی دارید که ممکن است با آنها به دیگران آسیب برسانید؟ حتماً در کمدی دربسته قرار دهید، مخفی کنید، یا از خانه خارج کنید.
بحران کرونا همیشگی نیست؛ فعلاً باید صبور باشیم و زیاد نگران آینده نباشیم.
۱۱. بودجه خانواده در هنگام استرس مالی
میلیون‌ها نفر به خاطر مسائل مالی ناشی از کرونا در استرس هستند. مسائل مالی باعث می شوند احساس خستگی، عصبانیت و حواس‌پرتی کنیم. کودکان و نوجوانان ممکن است در این شرایط مشکل مالی چیزهایی بخواهند که بحث برانگیز باشند. ولی می‌توانیم کارهایی انجام دهیم تا با استرس‌های مالی مقابله کنیم.
کودکان و نوجوانان را در تنظیم بودجه خانوار سهیم کنید
- تنظیم بودجه یعنی تصمیم گیری برای این که چطور پول خود را خرج کنیم حتی در این شرایط پر استرس
- تنظیم بودجه با کمک بچه‌ها به آنها کمک می‌کند بفهمند که همه ما باید در زمانهای سختی تصمیمات سخت بگیریم.
- همچنین به خانواده‌ها کمک می‌کند تا آخر ماه پول کافی داشته باشند و نیازی به قرض گرفتن نداشته باشند.
در حال حاضر چه پرداخت‌هایی داریم؟
- یک تکه کاغذ و یک خودکار بردارید.
- تصویر تمام چیزهایی که شما و خانواده تا در طول هر ماه باید بخرید و بابت آن پول بپردازید بکشید.
- کنار هر تصویر، مبلغ آن را نیز بنویسید.
- جمع کل چیزهایی که هر ماه باید بابتشان پول بپردازید را حساب کنید.
درمورد نیازها و خواسته‌ها صحبت کنید
- نیازها: چه چیزهایی مهم هستند یا باید برای بقای خانواده¬تان داشته باشید؟ (مثلا غذا، صابون برای شستشوی دست‌ها، نیازهای افراد خانواده که مریض هستند یا معلولیت دارند)
- خواسته‌ها: چه چیزهایی خوب است که داشته باشید ولی ضروری نیستند؟
- با فرزندان خود راجع به چیزهایی که می¬توان برایشان کمتر خرج کرد، صحبت کنید.
بودجه خانواده خود را برنامه‌ریزی کنید
- یک کیسه را پر از سنگ کنید. این مثلاً کل پول شما برای ماه است.
- به عنوان یک خانواده، باید تصمیم بگیرید چقدر برای هر چیزی خرج خواهید کرد و تعدادی سنگ را روی تصاویر هر عضو خانواده به عنوان بودجه بگذارید.
- اگر بتوانید حتی مقدار خیلی کمی برای آینده یا برای یک موقعیت اضطراری پس انداز کنید، باز هم خیلی خوب است.
ببینید آیا می توانید از جایی کمک مالی بگیرید
- دولت ممکن است در زمان همه¬گیری بیماری کرونا پول یا بسته‌های غذا به خانواد‌ها بدهد.
- بپرسید آیا جاهایی در اطراف شما چنین حمایت‌هایی ارائه می‌دهند.
۱۲. نکاتی برای والدینی که در زمان همه گیری کرونا در خانه ها و مکانهای شلوغ زندگی می‌کنند
وقتی در محیطی شلوغ زندگی می‌کنید، سالم و ایمن نگهداشتن خانواده بسیار سخت‌تر خواهد بود. ولی راهکارهای زیر می‌توانند زندگی را برای شما و خانواده‌تان راحت‌تر کنند.
رفت و آمد خود را محدود کنید
- رفت و آمد اشخاص به محوطه زندگی خود را تا جایی که می‌توانید محدود کنید.
- فقط برای کارهای ضروری مثلا تهیه غذا یا دارو از محل زندگی خود خارج شوید.
به فرزندان خود در حفظ فاصله اجتماعی کمک کنید
- برای فرزندان خود توضیح دهید که حفظ فاصله اجتماعی در حال حاضر و به¬صورت موقتی وظیفه مهمی است که آنها در حفظ سلامتی خود و جامعه دارند.
- وقتی تلاش می‌کنند فاصله اجتماعی با دیگران را رعایت کنند، آنها را تشویق کنید و توجه مثبت بیشتری نشان دهید.
شستن دست‌ها و رعایت بهداشت را امری سرگرم‌کننده کنید!
- ممکن است تهیه آب و صابون برای‌تان سخت باشد، ولی رعایت بهداشت در حال حاضر مهم‌تر از همیشه است.
- سعی کنید آموزش دهید که تمامی افراد خانواده دستهای خود را مرتباً بشویند.
- بگذارید بچه‌ها خودشان به یکدیگر آموزش دهند که چطور باید دستهای خود را بشویند.
- به بچه‌ها گوشزد کنید به صورت خود دست نزنند.
بار کارها را با یکدیگر تقسیم کنید
- مراقبت از کودکان و سایر افراد خانواده در فضاهای کوچک کاری دشوار است، ولی با تقسیم مسئولیت‌ها، بسیار آسان‌تر خواهد شد.
- سعی کنید کارهای خانه، مسئولیت نگهداری از فرزندان و سایر وظایف این چنینی را به صورت مساوی بین اعضای خانواده تقسیم کنید.
- برای سایر افراد بزرگسال منزل، برنامه زمانبندی درست کنید که چه زمان‌هایی کار کنند و چه زمان‌هایی استراحت کنند.
- وقتی احساس خستگی یا استرس می‌کنید، از بقیه کمک بخواهید تا بتوانید استراحت کنید.
هر روز ورزش کنید
- فرزندان خود را تشویق کنید فعالیت بدنی داشته باشند، ولی درعین حال از تماس با دیگران در محیط اطراف بپرهیزند.
- فعالیت‌هایی مثل پرش، رقصیدن، یا درجا زدن و دویدن دایره‌وار می تواند سرگرم‌کننده باشد.
با خود خلوت کنید
- ممکن است فضای کافی برای مقابله با این همه استرس و احساساتی که تجربه می‌کنید نداشته باشید.
- به حالات روحی خود توجه کنید و وقتی احساس استرس یا ناراحتی می‌کنید، به خود وقفه‌ای کوتاه بدهید ... حتی سه بار نفس عمیق کشیدن تاثیر فوق‌العاده‌ای دارد. میلیون‌ها خانواده اثر مثبت این روش را تایید کرده اند.
مثبت بودن، داشتن یک روال همیشگی و منظم و پیدا کردن روش برخورد صحیح با هر فرزند، به شما در مدیریت رفتار فرزندتان و احساس خودتان کمک خواهد کرد.
۱۳. نکاتی برای والدینی که فرزندان دارای معلولیت دارند
همه بچه‌ها، اعم از آنها که دارای معلولیت هستند، نیازمند عشق، احترام، پرورش و وقت هستند، به‌خصوص در دوران سخت و نامطمئن کنونی.
فرزند خود را ایمن نگهدارید
- اکیداً توصیه می‌شود که از دستورالعمل‌های مقامات کشوری و منطقه ای خود درخصوص بیماری کرونا پیروی کنید و در عین حال به فرزند خود کمک کنید تا حدممکن چه داخل منزل و چه بیرون فعال باشد.
- از تیم مددکاران محلی یا مراکز بهزیستی درخصوص کمک‌های خاصی که در دوران کرونا ارائه می‌شود سوال کنید.
- شماره تماس‌های اضطراری را جایی درمعرض دید و در دسترس نگهدارید، مثلا روی یخچال بچسبانید.
اگر می‌توانید درخواست کمک کنید
- بار مسئولیت ها را با سایر افراد بزرگسال در خانواده تقسیم کنید.
- شما تنها نیستید! با کسانی که شرایط شما را درک می کنند ارتباط داشته باشید. چالش‌ها و موفقیت‌های خود را به اشتراک بگذارید.
- احساس استرس، خستگی و ترس در این دوران طبیعی است.
- با خود مهربان باشید و هرگاه احساس خستگی می کنید، به خود استراحت دهید. برای مطالعه توصیه‌های بیشتر در این خصوص به بخش 8 (آرام باشید و استرس ناشی از کرونا را مدیریت کنید) و بخش 10 (وقتی عصبانی هستید) مراجعه کنید.
حمایتگر، همدل و با محبت باشید
- فرزند شما ممکن است در این دوارن همان حمایت همیشگی را نداشته باشد، و این می‌تواند منجر به استرس بیشتر، اضطراب و ناامیدی شود.
- با حمایت جسمی و کلامی کاری کنید که فرزند شما احساس کند او را دوست دارید و می‌پذیرید.
- زبان بدن مثبت، حرکات و کلمات مثبت تاثیر فوق العاده‌ای دارند.
برقراری ارتباط با فرزندتان
- هنگام صحبت کردن با فرزندان، سعی کنید در حالتی قرار بگیرید که روبروی هم باشید، نه اینکه از بالا به او نگاه کنید.
- سعی کنید ارتباط چشمی با فرزندتان را حفظ کنید و حالتی مثبت داشته باشید.
- مشاهده کنید، گوش بدهید و تایید کنید که حرف‌های فرزندتان را متوجه می‌شوید.
نکات مثبت را تقویت کنید
- با تعریف و تمجید از نقاط قوت فرزند خود، توانایی‌هایش را تقویت و تحریک کنید، به جای این که کارهایی که نمی‌توانند انجام دهند را برجسته کنید.
- فقط وقتی فرزندتان نیاز دارد، به او کمک کنید. حمایت زیاد از حد اجازه نخواهد داد که مستقل باشد و ممکن است احساس کند که او را کوچک می‌شمارید.
روال‌های همیشگی را تقویت کنید
- روال همیشگی باعث می‌شود کودکان احساس امنیت کنند. برای اطلاعات بیشتر به بخش 4 (برنامه‌ریزی کنید) رجوع کنید.
- یک روال روزانه با فعالیت هایی که برای فرزندتان آشناست تدارک ببینید و برخی فعالیت‌های مورد علاقه وی را نیز در آن بگنجانید.
- کمک کنید که فرزندتان با دوستان و افراد خانواده از طریق تماس تلفنی، نوشتن یا نقاشی کشیدن در ارتباط باشد.
- اجازه انتخاب به فرزندتان بدهید تا احساس کند که می‌تواند کنترل داشته باشد. با این کار همچنین عزت نفس فرزندتان بالا می‌رود.
- برای کودکانی که نیاز دارند از زبان ساده، دستورات واضح و نحوه ارتباط غیرزبانی استفاده کنید (مثلا حرکات و اشارات، تصاویر و ابزارهای کمکی دیداری)
۱۴. نکاتی برای والدینی که فرزندان نوجوان دارند
نوجوانان ممکن است دلتنگ مدرسه، دوستان و زندگی اجتماعی خود باشند. مهم است که حمایت بیشتری از آنها به عمل بیاورید و همچنین فضای بیشتری برای استقلال به آنها بدهید.
با نوجوان خود وقت بگذرانید
- راه‌های خلاقانه‌ای برای ارتباط برقرار کردن با دوستان و خانواده برنامه‌ریزی کنید (مثلا نوشتن پیام یا نقاشی کشیدن).
- با هم آشپزی کنید و غذای موردعلاقه‌تان را درست کنید.
- با هم با آهنگ مورد علاقه‌تان ورزش کنید
- درباره موضوعاتی که دوست دارند با هم صحبت کنید، مثلا ورزش، موسیقی، افراد معروف، دوستان.
درباره بیماری کرونا با هم صحبت کنید
- فرزندتان را در پیدا کردن حقایق درمورد بیماری مشارکت دهید و به سوالاتش پاسخ دهید.
- به آنها ماموریت دهید درمورد موضوعی ازطریق اینترنت، روزنامه یا برنامه‌های رادیویی جستجو کنند و بعد یافته‌های خود را به همه خانواده گزارش بدهند.
مسئولیت‌ها را تقسیم کنید
- نوجوانان از این که مسئولیت بیشتری به عهده‌شان گذاشته شود، خوشحال می‌شوند. اجازه دهید کار خاصی را که دوست دارند در آن به شما کمک کنند را خودشان انتخاب کنند.
- زمانی درطول روز را برای انجام یک کار که همگی از انجام آن لذت می‌برید اختصاص دهید.
- مسئولیت‌ها را به صورت یکسان بین زن و مرد و دختر و پسر تقسیم کنید.
روال‌های منظم و همیشگی ایجاد کنید
- نوجوان خو درا در تهیه برنامه روزانه مشارکت دهید.
- هدف‌گذاری کنید و پس از رسیدن به اهداف به یکدیگر جایزه بدهید.
- اطمینان حاصل کنید که نوجوان شما بین ساعت‌های تنظیم شده برای انجام کارهای خانه و کارهای مدرسه، زمان کافی برای استراحت داشته باشد.
با بدقلقی چطور کنار بیاییم؟
- درباره اثرات رفتارهای چالش‌برانگیز با هم بحث کنید.
- راه‌های جایگزین را با هم پیدا کنید و بگذارید نوجوان‌تان پیشنهادات خود را بدهد.
- با همدیگر درمورد قوانین و محدودیت‌های منصفانه تصمیم‌گیری کنید.
- وقتی رفتار نوجوان خوب است و از دستورالعمل‌هایی که با هم گذاشته‌اید پیروی می‌کند، او را تشویق کنید.
مهربانی و دلسوزی را آموزش دهید
- با احساس همدردی با بیماران و کمک به آنها، الگوی مهربانی و دلسوزی برای نوجوان خود باشید.
- به نوجوان خود نشان دهید چطور می‌توان با کارهای کوچک تغییرات بزرگی ایجاد کند، مثلا با طرفداری از کسی که دربرابر تبعیض اعتراض کرده یا با خرید مواد غذایی برای همسایه‌ای که تنها زندگی می‌کند.
به نوجوان خود کمک کنید استرس خود را مدیریت کند
- نوجوانان ممکن است با چیزهای مختلفی دچار استرس شوند، که اصلاً به ذهن شما هم نمی‌آیند.
- به آنها اجازه دهید احساس خود را نشان دهند و احساسات آنها را بپذیرید.
- سعی کنید به حرف‌های آنها گوش کنید و از زاویه دید آنها به موضوعات نگاه کنید.
- با هم کارهای سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش انجام دهید.
نوجوان خود را در فضای مجازی ایمن نگهدارید
- نوجوان خود را در ایجاد توافق‌های مربوط به استفاده صحیح از ابزار الکترونیکی و تکنولوژی مشارکت دهید.
- کمک کنید نوجوان یاد بگیرد چطور اطلاعات شخصی و خصوصی خود را به‌خصوص از غریبه‌ها حفظ کند.
- به نوجوان خود یادآوری کنید که می توانند راجع به هر تجربه ناخوشایندی در فضای مجازی با شما صحبت کند.
۱۵. نکاتی برای والدین نوزادان
ما معمولاً مجبوریم زمان زیادی را داخل خانه با نوزاد بگذرانیم و حالا با وجود بیماری کرونا رعایت این موضوع حتی از قبل هم مهم‌تر است. بنابراین کاملاً طبیعی است که احساس انزوا، خستگی زیاد از شرایط، اضطراب و حتی ترس داشته باشید.
کمک کردن، اهمیت دادن است
- رسانه‌های اجتماعی، تلفن و هر ابزار که در اختیار دارید استفاده کنید تا با دیگران تماس و ارتباط داشته باشید.
- برای مراقبت از نوزاد خود از دیگران کمک بگیرید. برای خودتان وقت بگذارید.
- وقتی نوزاد خواب است، شما هم بخوابید تا انرژی بگیرید.
با نوزاد خود ارتباط برقرار کنید
- کارهای نوزاد را تقلید کنید.
- صداهایی که نوزاد از خودش در می آورد را تکرار کنید و ادایش را دربیاورید.
- وقتی با نوزاد حرف می‌زنید، اسمش را بگویید.
- از کلمات برای توصیف آنچه نوزاد انجام می‌دهد استفاده کنید.
همراه با نوزاد خود یاد بگیرید
- محیط نوزاد را جالب کنید.
- نوزادان معمولاً به محرک های محیطی پاسخ می دهند.
- اجازه بدهید که نوزادتان دنیا را از طریق احساسات پنج گانه کشف کند.
کودکان ازطریق بازی یاد می‌گیرند
- وقتی با کودک خود صحبت می کنید، سعی کنید همسطح او باشید و مطمئن شوید که شما را می‌بیند و می‌شنود.
- با هم قایم موشک بازی کنید، برایش شعر و لالایی بخوانید، با اسباب بازیهای مخصوص این سن، مثل چیدن بلوک‌های رنگی روی هم یا فنجان های تو‌در‌تو با او بازی کنید.
- با هم آهنگ بسازید؛ با کوبیدن روی قابلمه ها، با بازی با جغجغه، با تکان دادن شیشه‌های حبوبات.
- برایش کتاب بخوانید حتی در چندماهگی! تصاویر کتاب را برایش تعریف کنید. بگذارید کودک کتاب را با همه حواس پنج گانه‌اش کشف کند.
وقتی نوزاد گریه می کند
- فوراً به گریه نوزاد واکنش نشان دهید.
- ببینید چرا نوزاد گریه می‌کند.
- قنداق کردن یا به آرامی تکان دادن به آرام کردن نوزاد کمک می‌کند.
- خواندن لالائی یا گذاشتن یک موسیقی آرام می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
- آرام باشید و به خودتان استراحت دهید! می‌توانید نوزاد را در جایی مطمئن به پشت بخوابانید و او را تنها بگذارید. مطمئن باشید که هر 5 تا 10 دقیقه به او سر می‌زنید.
- اگر فکر می‌کنید نوزاد یا کودک شما بیمار است یا صدمه‌ای دیده، با اورژانس تماس بگیرید یا به درمانگاه مراجعه کنید.
با کودکان با مهربانی برخورد کنید، همینطور با خودتان نیز مهربان باشید
اگر امروز چیزی خوب پیش نرفته و باعث عصبانیت شما شده، به این معنا نیست که شما پدر یا مادر بدی هستید. کارهای دیگری که امروز خوب انجام داده‌اید را به خود یادآوری کنید، حتی اگر چیزهای کاملاً جزئی هستند.
منبع: یونیسف
