ناباروری یک مشکل رو به رشد در سراسر جهان است و از هر 6 زوج، یکی درگیر آن است. محققان میگویند از هر سه موردی که مشکل ناباروری دارند، یکی مربوط به ناباروری آقایان است. در حالی که ناباروری همیشه قابل درمان نیست اما گاهی اوقات با رژیم غذایی سالم، مکملها و انجام برخی استراتژیها در شیوه زندگی قابل بهبود است. در مورد آقایان راههای زیادی برای تقویت اسپرم برای بارداری وجود دارد که با امتحان کردن آن میتوان به بهبود باروری امیدوار بود.
تقویت اسپرم سازی در 6 گام
1. بیضه ها را خنک نگهدارید
بیضه ها بیرون از بدن قرار دارند تا خنک بمانند زیرا نیاز به سرمای بیشتری دارند. چند درجه خنکتر از دمای بدن بودن بیضهها کمک میکند عملکرد مناسبی داشته و با تولید تستوسترون اسپرم نیز تولید کنند.
متاسفانه شیوه زندگی نامناسب موجب گرم شدن این عضو شده و اجازه تولید اسپرم را نمیدهد. قرار دادن لپ تاپ روی پا، دوچرخه سواری، لباسهای تنگ و حمام گرم از جمله مواردی هستند که اجازه تولید اسپرم را نمیدهند.
خبر خوب این است که سرد نگهداشتن بیضه ها به طور منظم به شکل چشمگیری با آسیب ناشی از گرما مقابله میکند. برخی مطالعات نشان داده است که 30 تا 60 دقیقه خنک نگهداشتن بیضه ها در روز برای چند ماه میتواند تعداد اسپرم را تا 100 درصد افزایش دهد.
2.رژیم غذایی تقویت کننده اسپرم
رژیم غذایی تقویت کننده اسپرم، رژیمی است که بدنتان را با مواد مغذی که اسپرم نیاز دارد تغذیه کنید. مواد غذایی مانند غذاهای سرخ شده، سودا و سویا خطرناکند در حالی که مواد غذایی سرشار از روی، سلنیوم، کوآنزیم Q و آنتی اکسیدانهایی که تعداد و کیفیت اسپرم را افزایش میدهند مفید هستند. در ادامه فهرستی از مواد غذایی مورد نیاز به منظور تقویت اسپرم برای بارداری را میخوانید.
- کوآنزیم Q: 100 تا 200 میلیگرم روزانه
این ماده کمک میکند اسپرم قند را به انرژی تبدیل کند و همچینین اسپرم را از واکنش ملکولی محافظت میکند.
- فولات: روزانه 400 تا 600 میلیگرم
این ماده در فرایند تکثیر DNA مهم است. کمبود فولیک اسید باعث کاهش اسپرم و کیفیت پایین DNA اسپرم میشود.
- سلنیوم: روزانه 55 تا 100 میلیگرم
این ماده در فرایند تنظیم هورمونها توسط تیروئید کمک میکند و میتواند در تقویت ساختار اسپرم به ویژه قسمت گردن آن که به افزایش تحرک اسپرم کمک میکند، موثر است.
- ویتامین: روزانه 15 تا 20 میلیگرم
این ویتامین آنتی اکسیدانهای چربی سوزی را که از اسپرم در برابر رادیکالهای آزاد مراقبت میکنند، تقویت میکند.
- ویتامین C: روازنه 100 تا 150 میلیگرم
این ویتامین را کبد استفاده میکند تا اسیدآمینه های ضروری را که در تولید اسپرم موثرند، سنتر کند و از اسپرم در برابر رادیکالهای آزاد مراقبت کند.
- روی: روزانه 10 تا 20 میلیگرم
این ماده به سنتز فولات که در تولید DNA ضروری است کمک میکند و بلاکهای تستوسترون، مایع منی، پروستات و حتی اسپرم را میسازد.
مکملهای باروری مردان
اغلب مکملهای باروری مردان حاوی مخلوطی از مواد مغذی است. درست مانند خانمها، آقایان نیز این مکملها را پیش از اقدام به بچه دار شدن باید مصرف کنند.
نکات تغذیه ای در باروری مردان
برخی تغییرات کوچک در عادات غذایی میتواند تاثیرات زیادی داشته باشد. برای مثال جایگزین کردن سیب زمینی شیرین به جای سیب زمین، سالمون به جای تن ماهی، روغن زیتون به جای روغن سبزیجات. در ادامه برخی اَبَرغذاهای مناسب برای تقویت اسپرم را میخوانید.
غذاهای اسپرم دوست
ماده مغذی |
خوراکی مناسب |
آنتی اکسیدان |
شکلات تلخ |
کوآنزیم Q |
آووکادو، روغن زیتون، غذاهای دریایی، |
فولیک اسید |
سبزیجات، عدس |
ال کارنتین |
آووکادو، بروکلی، گوشت گاو، ماکیان |
لیکوپن |
گوجه فرنگی |
اسیدهای امگا3 |
سالمون |
سلنیوم |
گوشت گاو، قارچ، ماکیان، غذاهای دریایی |
ویتامین A |
سبزیجات، سیب زمینی شیرین |
ویتامین B |
مارچوبه، سیر |
ویتامین C |
فلفل دلمه ای، مرکبات |
ویتامین E |
آووکادو، سبزیجات، آجیل، سالمون، غذاهای دریایی |
روی |
حبوبات، گوشت گاو، جو، ماکیان، غذاهای دریایی |
3.حذف مواد سمی از زندگی
بیشتر مواد شیمیایی برای اسپرم مضر هستند. متاسفانه در دنیای این روزها ما توسط مواد شیمیایی و سمی احاطه شده ایم. متخصصان میگویند مواد شیمیایی و آلوده در کاهش تعداد اسپرم نقش بسیار مهمی دارند. بنابراین اگر میخواهید در جهت تقویت اسپرم قدم بردارید تلاش کنید این مواد سمی و شیمیایی را در زندگیتان به حداقل برسانید. به هوایی که نفس میکشید، داروهایی که میخورید، چیزهایی که لمس میکنید و غذاهایی که میخورید و حتی آنچه مینوشید فکر کنید.
در مصرف داروها و استروئیدها احتیاط کنید
دارو مصرف میکنید؟ بهتر است از پزشکتان سوال کنید که این دارو بر باروری شما اثر میگذارد یا خیر. به ویژه اگر تستوسترون و استروئید مصرف میکنید باید بدانید این داروها تولید اسپرم را به شدت کاهش میدهند.
داروی تقویت اسپرم
در میان انواع روشهای تقویت اسپرم برخی داروها نیز میتوانند به تولید بیشتر اسپرم و همچنین افزایش کیفیت آن کمک کنند. بیشتر داروهایی که برای باروری زنان تجویز میشود برای درمان ناباروری مردان نیز استفاده میشود. اما برخی داروهای موثر در تقویت اسپرم عبارتند از:
کلومیفن: یک داروی ضداستروئید است. این دارو باعث تحریک تولید هورمون تحریک فولیکول FSH و هورمون لوتئین LH میشود. این هورمونها بیضه ها را وادار به تولید اسپرم سالم میکند.
گنادوتروپین ها: باعث تحریک بیضه ها برای تولید تستوسترون و اسپرم میشوند.
لتروزول: برای درمان مشکلات اسپرم استفاده میشود. این دارو سطح تستوسترون بدن را افزایش داده و تعداد اسپرم را بالا میبرد.
تستوسترون مصنوعی: قرص ها، آمپولها و یا ژل هایی برای افزایش سطح پایین تستوسترون طبیعی در بدن هستند. فرم ژل امن تر از فرم قرص است.
بروموکریپتین: این دارو مانع آزاد شدن هورمون پرولاکتین در بدن می شود که باعث کاهش میزان تستوسترون میشود. این برای افراد دارای اختلال اسپرم به علت هیپرپرولاکتینمی مفید است.
ایمی پرامین: برای درمان انزال رتروگراد استفاده میشود. این دارو باعث میشود در انزال غیر طبیعی اسپرم از مثانه به آلت تناسلی بازگردانده شود.
آنتی بیوتیکها و داروهای ضد قارچی: برای درمان عفونت های باکتریایی و قارچی سیستم تولید مثل استفاده میشوند.
مواد سمی محیط را کم کنید
برخی مواد بهداشتی، محیطهای کاری و مواد سمی محیط زندگی قاتل اسپرم محسوب میشوند. به طور مثال نوشیدن مواد الکلی سطح تستوسترون را کاهش داده و عملکرد نعوظ را کاهش میدهند. مصرف دخانیات نیز نسبت مستقیم با کاهش تعداد اسپرم دارد. سیگاریها به احتمال 54 درصد بیشتر امکان ناباروری دارند. برخی مشاغل از جمله افرادی که با ماشین آلات کاری میکنند، نقاشان، کسانی که با آفت کشها کار میکنند، معدنکاران و مکانیکها در معرض مواد سمی مانند کادمیوم، بنزن، تولیون، بیسفنول،آفت کش و سرب قرار دارند.
4.تحرک داشته باشید
چربیها میتوانند قاتل اسپرم باشند. اضافه وزن یکی از قویترین عوامل در کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری است. بیضه ها نیاز به میزان طبیعی تستوسترون دارند و این چربی اضافه باعث کاهش تستوسترون بدن و توانایی تولید اسپرم میشود. مطالعات نشان داده است حتی 20 دقیقه تمرین هوازی میتواند تعداد اسپرم را افزایش دهد. اگر شاخص توده بدنی در محدوده طبیعی یعنی بین 18.5 تا 25 باشد ناباروری به میزان قابل توجهی کاش مییابد.
مبارزه با اضافه وزن برای باروری
اگر اضافه وزن دارید بهتر است برخی عادات بد غذایی خود را کنار بگذارید به طور مثال میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
1. مدت طولانی در طول روز مینشینید؟ تلاش کنید برخی کارها را ایستاده انجام دهید و دست کم 30 دقیقه در روز راه بروید.
2.پیاده روی کنید. عادت به پیاده روی میتواند یک تمرین مناسب باشد.
3. عضو باشگاه ورزشی هستید. باید به یاد داشته باشید که تنها لازم نیست عضو باشگاه باشید و باید حتما در آن فعالیت هم بکنید.
4.شرکت در یک تیم ورزشی میتواند به فعالیت فیزیکی شما کمک کرده و سطح تستوسترون شما را بالا ببرد.
5. دوچرخه سواری یک ورزش هوازی مناسب است اما صندلی دوچرخه به بیضه ها فشار آورده و به همین دلیل دوچرخه سواری مدام میتواند تعداد اسپرم را کاهش دهد.
5. خوب بخوابید
اگر میخواهید باروریتان را تقویت کنید باید خواب کافی داشته باشید. بدن شما در طول خواب خودش را بازسازی میکند. سعی کنید 7 تا 8 ساعت در شب استراحت کنید و این قاعده را رعایت کنید و از نوشیدن کافئین بعد از ساعت 3 بعدازظهر خودداری کنید. برای خواب بهتر، باید از وسایل الکترونیک خودتان را دور نگهدارید، برنامه خواب منظم داشته باشید و مصرف کافئین را کاهش دهید.
6. رابطه جنسی منظم داشته باشید
سعی کنید هر 2 تا 3 روز انزال داشته باشید. رابطه جنسی کمتر از این مقدار میتواند سلولهای اسپرم را کشته و کیفیت اسپرم را نیز کاهش دهد. رابطه جنسی و انزال منظم برای اسپرم و سلامت شما مناسب است. مطالعات نشان داده است مردانی که رابطه جنسی منظم دارند کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. انزال کمک میکند بدن از سموم مضر خلاص شود.
تقویت اسپرم برای بارداری در طب سنتی
طب سنتی و ایرانی نیز برای تقویت اسپرم به منظور بارداری روشهایی را پیشنهاد میکند که از جمله آنها استفاده از برخی خوراکیهاست. از جمله این خوراکیها میتوان به زنجبیل، سیر، چای سبز، جینسینگ، مارچوبه، برنج قهوه ای، روغن زیتون، چای تمشک، مریم گلی، شیرین بیان، هل و گیاه پنج انگشت اشاره کرد. علاوه بر این طب سنتی با تاکید به رژیم غذایی سلامت و انجام فعالیتهای فیزیکی مناسب داشتن سبک زندگی مناسب را در بهبود و تقویت اسپرم موثر میداند.