مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی یک بیماری است که تنها در دوران بارداری رخ می‌دهد. برخی از علائم پره اکلامپسی ممکن است شامل فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار باشد که بعد از هفته 20 بارداری رخ می‌دهد.
مسمومیت بارداری چیست؟
مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی یکی از بیماریهای دوران بارداری است که با فشار خون بالا و علائم آسیب به سیستم عصبی، کبد و کلیه مشخص می‌شود. این بیماری در صورتی که درمان نشود میتواند عوارض جدی و کشنده‌ای برای شما و نوزاد شما ایجاد کند. پره اکلامپسی بعد از زایمان به ندرت ایجاد می‌شود که به آن پره اکلامپسی بعد از زایمان می‌گویند. پره اکلامپسی اغلب با فشار خون بالا در بارداری خود را نشان می‌دهد. در حالی که فشار خون بالا در دوران بارداری لزوما پره اکلامپسی نیست و ممکن است نشانه مشکل دیگری باشد. پره اکلامپسی حداقل 5 تا 8 درصد از بارداری‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم مسمومیت بارداری
پره اکلامپسی گاهی بدون علامت است و فشار خون ممکن است به تدریج بالا رفته یا ناگهانی بالا رود. به همین دلیل بررسی مداوم فشار خون باید در بارداری انجام شود. فشار خون بالاتر از 90/140 میلیمتر جیوه یا بیشتر در بارداری فشار خون بالا نامیده می‌شود. علائم و نشانه‌های مسمومیت بارداری خفیف شامل فشار خون بالا، احتباس آب و وجود پروتئین در ادرار است. در مسمومیت شدید بارداری سردرد، تاری دید، ناتوانی در تحمل نور، خستگی، تهوع، استفراغ، تکرر ادرار، درد قسمت بالای شکم، تنگی نفس و خونریزی از نشانه‌های بارز هستند. در صورتی که تاری دید، سردرد شدید یا درد شکمی داشتید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
چه افرادی در معرض مسمومیت بارداری هستند
برخی خانم‌های باردار درصد ابتلای بالایی برای مسمومیت غذایی یا پره اکلامپسی دارند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اولین بارداری
- ابتلا به فشار خون مزمن پیش از بارداری
- تجربه قبلی پرفشاری خون یا پره اکلامپسی
- خانم‌هایی که خواهر یا مادرشان مبتلا به مسمومیت بارداری بوده‌اند
- خانم‌هایی که چندقلو باردار هستند
- خانم‌های کمتر از 20 سال و بالاتر از 40 سال
- خانم‌هایی که فشار خون بالا یا بیماری کلیوی دارند
- زنان چاق با شاخص توده بدنی 30 یا بیشتر
- فاصله بین بارداری: داشتن نوزاد کمتر از 2 سال یا بیشتر از 10 سال
- لقاح خارج رحمی
علت مسمومیت بارداری
متخصصان معتقدند که پره اکلامپسی از جفت شروع می‌شود، ارگانی که در طی بارداری جنین را تغذیه می‌کند. در اوایل بارداری رگهای خونی جدید رشد می‌کنند که برای انتقال خون به جفت موثرند. در زنان مبتلا به پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری این عروق خونی به درستی عمل نمی‌کند و باریکتر از عروق خونی طبیعی هستند و واکنش متفاوت به پیام رسانی هورمونی دارند. علل این مشکل میتواند جریان ناکافی خون به رحم، آسیب عروق خونی، مشکل سیستم ایمنی و برخی ژن‌ها باشد.
تشخیص مسمومیت بارداری
در هر معاینه، پزشک شما فشار خون، سطح ادرار و آزمایش خون تجویز می‌کند تا متوجه مسمومیت بارداری شوید. پزشک شما ممکن است برخی آزمایش‌های دیگر مانند ارزیابی کلیه‌ها و عملکرد انعقاد خون، سونوگرافی به منظور تشخیص رشد جنین و سونوگرافی داپلر برای ارزیابی جریان خون جفت را نیز تجویز کند.
درمان مسمومیت بارداری
درمان مسمومیت بارداری بستگی به میزان نزدیکی شما به زمان زایمان دارد. اگر نزدیک زمان زایمان باشید و جنین به اندازه کافی رشد کرده باشد احتمال دارد پزشک بخواهد که شما زودتر زایمان کنید. در صورتی که مسمومیت بارداری خفیف باشد و جنین رشد کافی نداشته باشد باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- استراحت کنید، به سمت چپ بخوابید و وزن جنین را از رگهای خونی اصلی بردارید.
- فواصل معاینه و ویزیت پزشک را کمتر کنید.
- نمک کمتری مصرف کنید.
- دست کم 8 لیوان آب در روز بنوشید.
- رژیم غذاییتان را تغییر دهید و پروتئین بیشتری به بدنتان برسانید.
- درصورتی که مسمومیت بارداری شدید باشد پزشک متخصص فشار خون را با درمانهای دارویی کنترل می‌کند تا به سلامت زایمان کنید.
عوارض مسمومیت بارداری بر مادر
اگر پره اکلامپسی فورا درمان نشود میتواند مشکلات جدی برای مادر ایجاد کند که از جمله آنها میتواند مشکلات کبدی و قلبی عروقی اشاره کرد. این بیماری در صورت عدم درمان میتواند منجر به اکلامپسی شود که شکل تشدید شده پره اکلامپسی بوده و منجر به سیروز مادر می‌شود. همچنین ممکن است سندرم هلپ بروز کند که اغلب در مراحل پایانی بارداری رخ داده و باعث شکست گلبول‌های قرمز خون و تخریب عملکر کبد می‌شود.
عوارض پره اکلامپسی بر جنین
پره اکلامپسی میتواند مانع خونرسانی به جفت شود. در صورتی که جفت خون کافی دریافت نکند جنین اکسیژن و مواد مغذی مورد نیازش را دریافت نمی‌کند و ممکن است با کاهش وزن به دنیا بیاید. بسیاری از خانم‌ها با وجود تشخیص به موقع مسمومیت بارداری و درمان آن فرزندان سالمی به دنیا می‌آورند.
پیشگیری از مسمومیت بارداری
در حال حاضر هیچ راه مشخصی برای پیشگیری از مسمومیت بارداری وجود ندارد. برخی عواملی که فشار خون را افزایش می‌دهند میتوان کنترل کرد و رژیم غذایی سالم و ورزش را در برنامه روزانه قرار داد. استراحت کافی، نوشیدن مقدار کافی آب، بالا نگهداشتن پاها چند بار در روز و مصرف نمک بسیار کم میتواند در جلوگیری از این بیماری موثر باشد.
