حقیقت این است که «بارداری مولار» به هیچ‌وجه عارضه شایعی نیست اما اسم «بچه خوره» خیلی ترسناک است و «بارداری مولار» هم بسیار ناامیدکننده است؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که در موردش نگران باشید.
در ادامه شما با پدیده «بارداری مولار» یا همان بچه‌خوره، انواع بارداری مولار، علت و عوارضش و نحوه پیشگیری از آن بیشتر آشنا می‌شوید.
بارداری مولار یا «بچه خوره» چیست؟
بارداری مولار یا بارداری مولار که در اصلاح عامیانه به آن «بچه خوره» گفته می‌شود، نوعی «مول هیداتی‌فرم» است؛ نوع نادری از بارداری که به خاطر رشد غیر طبیعی «تروفوبلاست‌ها» شکل می‌گیرد؛ تروفوبلاست‌ها سلول‌هایی هستند که به طور طبیعی در جفت رشد می‌کنند.
انواع بارداری مولار:
دو نوع بارداری مولار وجود دارد: مول کامل و مول ناقص یا مول جزئی.- در یک بارداری مولارکامل، بافت جفت غیرطبیعی و متورم است و به شکل یک کیست پر از مایع درمی‌آید. ضمن اینکه در این نوع بارداری هیچ نوع بافت جنینی تشکیل نمی‌شود.
- در بارداری مولار ناقص، احتمال حضور بافت طبیعی جفت همزمان با شکل‌گیری بافت غیر طبیعی جفت وجود دارد. حتی در این نوع بارداری ممکن است رویان و قلب هم شکل بگیرد اما به خاطر غیر طبیعی بودن، نمی‌تواند زنده بماند و رشد کند و معمولا همان اوایل بارداری سقط می‌شود.
علائم بارداری مولار
اوایل بارداری مولار درست مثل یک بارداری نرمال و معمولی است اما بیشتر بارداری‌های مولار باعث علائم و نشانه‌های خاصی مثل خونریزی (با خون قهوه‌ای تیره تا قرمز روشن) واژینال در سه ماهه اول، تهوع و استفراغ شدید، گاهی با دفع کیست‌های خوشه‌ای و انگور مانند از مجرای واژن و نیز درد یا فشار لگنی همراه است.اگر هیچ نشانه‌ای ندارید یا نشانه‌های بارداری مولار را تجربه می‌کنید، با متخصص زنان و زایمان یا ماما مشورت کنید.
او می‌تواند علائم بارداری مولار شامل: رشد سریع رحم (رحم به نسبت سن بارداری بزرگتر است)، فشار خون بالا، پره اکلامپسی (شرایطی که در آن فشار خون مادر بعد از هفته ۲۰ بارداری بالا رفته و پروتئین در ادرارش دفع می‌کند)، کیست‌های رحمی، کم‌خونی و پرکاری تیروئید را شناسایی کند.
علت بارداری مولار چیست؟
تخمکی که به صورت غیرطبیعی بارور شده، عامل بچه‌خوره یا همان بارداری مولار است. سلول‌های انسان به طور طبیعی حاوی ۲۳ جفت کروموزوم است. در هر جفت یک کروموزوم از پدر و یک کروموزوم از مادر می‌آید.در یک بارداری مولار کامل، یک تخمک خالی با یک یا دو اسپرم بارور می‌شود و تمام ماده ژنتیکی‌اش را از پدر می‌گیرد. در چنین شرایطی، کروموزوم‌های تخمک مادر از دست رفته یا غیر فعالند و در عوض دو نسخه از کروموزوم‌های پدر حضور دارد.
در یک بارداری مولار ناقص یا جزئی، مدت کوتاهی بعد از لقاح کروموزوم‌های مادر از بین رفته یا غیرفعال می‌شوند اما کروموزوم‌های پدر تکثیر و رشد می‌کنند. در نتیجه، رویان به جای ۴۶ کروموزوم، ۶۹ کروموزوم دارد. این اتفاق به خصوص زمانی که تخمک توسط ۲ اسپرم بارور می‌شود، رخ می‌دهد و منجر به شکل‌گیری یک نسخه اضافی از ماده ژنتیکی پدر می‌شود.
البته احتمال بروز بارداری مولار نهایتا یکی در هر هزار بارداری است. اما فاکتورهای مختلفی از جمله سن مادر با بارداری مولار مرتبط هستند،
بارداری مولار بیشتر در زنان بالای ۳۵ سال یا زنان زیر ۲۰ سال رخ می‌دهد. البته اگر خانمی سابقه بارداری مولار داشته باشد، احتمال بروز دوباره بچه خوره برایش بیشتر است؛ احتمال تکرار بارداری مولار به طور متوسط یکی در هر ۱۰۰ خانم است.
سختی‌های بارداری مولار
بعد از خارج کردن مول هیداتی‌فرم، ممکن است سلول‌های غیرعادی مول در رحم باقی مانده و به رشد خود ادامه دهد. به چنین شرایطی «نئوپلازی تروفوبلاستیک بارداری یا GTN» می‌گویند که حداکثر در ۱۵ تا ۲۰ درصد بارداری‌های مول کامل و ۵ درصد بارداری‌های مول ناقص چنین اتفاقی می‌افتد.یکی از نشانه‌های تروفوبلاستیک مزمن GTN بالا بودن سطح HCG (گنادوتروپین جفتی انسان)- یکی از هورمون‌های بارداری- بعد از برداشتن مول هیداتی‌فرم است.
در بعضی موارد، یک مول هیداتی‌فرم مهاجم به لایه میانی دیواره رحم نفوذ کرده و باعث خونریزی واژینال می‌شود. GTN مزمن معمولا به صورت موفقیت آمیز و در بیشتر مواقع با شیمی‌درمانی درمان می‌شود.
گزینه درمانی دیگر برداشتن رحم (هیسترکتومی) است. در موارد نادری، نوع سرطانی GTN که به «کوریوکارسینوما» مشهور است، رشد کرده و به سایر اندام‌ها سرایت می‌کند.
کوریوکارسینوما معمولا به طور موفقیت‌آمیزی با چند داروی ضد سرطان درمان می‌شود و عموما چنین شرایطی به دنبال یک بارداری مولار کامل رخ می‌دهد تا بارداری مولار ناقص.
جلوگیری از بارداری مولار
اگر سابقه بارداری مولار دارید، باید قبل از بارداری دوباره با متخصص بیماری‌های زنان یا ماما صحبت کنید. او به شما خواهد گفت که بهتر است حداقل ۶ ماه تا یکسال صبر کنید و بعد اقدام به بارداری دوباره کنید.ریسک بروز دوباره بارداری مول کم است اما زنانی که سابقه بارداری مولار دارند، بیشتر از زنانی که سابقه‌ای در این زمینه ندارند، در معرض تجربه مجدد آن هستند.
در هر بارداری بعد از بچه خوره، متخصص زنان و زایمان با کمک سونوگرافی زودتر از موعد معمول، شرایط شما را بررسی می‌کند تا از رشد طبیعی جنین مطمئن شود.
ضمن اینکه ممکن است پزشک‌تان از شما بخواهد در بارداری، آزمایش ژنتیک بدهید؛ آزمایشی که می‌تواند بارداری مولار را تشخیص دهد.
شناسایی بارداری مولار
اگر پزشک‌تان با توجه به شرایط شما به بارداری مولار شک کند، از شما آزمایش خون می‌گیرد تا سطح HCG خون‌تان بررسی شود.تجویز سونوگرافی هم یکی دیگر از روش‌های شناسایی مول هیداتی‌فرم است. با یک سونوگرافی استاندارد، امواج صوتی با فرکانس بالا به سوی بافت‌های ناحیه شکم و لگن هدایت می‌شوند. از آنجایی که در اوایل بارداری رحم و لوله‌های فالوپ به واژن نزدیک‌ترند تا سطح شکم، ممکن است سونوگرافی از طریق دستگاهی میله‌مانند که در واژن قرار مي‌گیرد، انجام دهند.
مواردی که در سونوگرافی از یک مول کامل، که در هفته‌های هشتم تا نهم بارداری قابل تشخیص است، مشخص می‌شود شامل این موارد است: هیچ رویان یا جنینی وجود ندارد، هیچ مایع آمنیوتیکی نیست، یک جفت کیستی ضخیم تقریبا تمام رحم را پر کرده، کیست‌های رحمی.
مواردی که در سونوگرافی از یک مول ناقص مشخص می‌شود هم شامل این موارد است: رویانی که رشدش متوقف شده، حجم کم مایع آمنیوتیک، یک جفت کیستی ضخیم.
اگر پزشک شما متوجه شود که بارداری‌تان مولار است، به دنبال شناسایی سایر مشکلات پزشکی مثل: پره اکلامپسی، پرکاری تیروئید و کم خونی خواهد بود.
درمان بارداری مولار
بارداری مول نمی‌تواند مثل یک بارداری نرمال ادامه‌دار و ماندگار باشد. برای جلوگیری از ادامه مشکلات، باید بافت جفتی غیرعادی برداشته شود. درمان بارداری مولار معمولا شامل یک یا چندین راه زیر است:- D&C یا اتساع و کورتاژ
در طول این عمل، شما با سر موضعی یا بیهوشی عمومی، روی تخت جراحی (شبیه تخت معاینه در مطب متخصص بیماری‌های زنان) قرار گرفته و پزشک با کمک یک سپکولوم (آینه طبی) داخل واژن را بررسی می‌کند تا دهانه رحم را ببیند. بعد دهانه رحم را باز کرده و بافت داخل رحم را با مکش با دستگاه وکیوم خارج می‌کند.
- هیسترکتومی
- کنترل HCG
اگر همچنان در خون‌تان HCG داشته باشید، به درمان مکمل نیاز دارید. بعد از درمان کامل بارداری مول، ممکن است پزشک‌تان تا ۶ ماه یا حتی یکسال بعد هم، همچنان سطح HCG خون شما را بررسی کند تا مطمئن شود اثری از سلول‌های مول در رحم‌تان باقی نمانده است.
از آنجا که سطح HCG در طول بارداری طبیعی هم افزایش می‌یابد، پزشک به شما توصیه می‌کند که بین ۶ ماه تا یکسال بعد از برداشتن بافت مول، برای بارداری مجدد صبر کنید؛ بنابراین بهتر است در این مدت از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
کنار آمدن با بارداری مولار
از دست دادن بارداری ویران‌کننده است. پس به خودتان فرصت عزاداری بدهید. در مورد احساس و تجربه‌تان صحبت کنید و به خودتان اجازه دهید تمام این احساسات را تجربه کنید. با همسرتان، خانواده و دوستان‌تان صحبت کنید و از آنها حمایت بگیرید. اگر برای کنار آمدن با احساسات خود مشکل دارید، حتما با پزشک‌تان یا یک مشاور صحبت کنید.
آمادگی قبل از جلسه مشاوره
احتمالا با صحبت از خود و خانواده‌تان جلسه را شروع خواهید کرد. بنابراین خوب است اطلاعات لازم را از قبل آماده کنید تا بدانید قرار است چه حرف‌هایی را مطرح کنید.مثلا می‌توانید قبل از رفتن به جلسه مشاوره، علائمی که تجربه می‌کنید و زمان شروع‌شان و همینطور تغییرشان به مرور زمان، یادداشت کنید.
اگر خاطرتان هست، تاریخ آخرین پریودتان را یادداشت کنید و اطلاعات شخصی کلیدی‌تان را بنویسید: مثلا اینکه برخی علائم‌تان بعد از شروع مصرف بعضی داروها شروع شده و ...
لیستی از تمام داروهای مصرفی‌تان درست کنید، حتی ویتامین‌ها و مکمل‌ها. بد نیست از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهید در مطب پزشک همراهی‌تان کند.
اینکه کسی همراه‌تان باشد، می‌تواند به یادآوری برخی موارد که فراموش‌تان شده، کمک کند، ضمن اینکه او می‌تواند حامی عاطفی شما باشد.
سوالاتی که از پزشک دارید، یادداشت کنید تا هیچ یک از نگرانی‌هایتان بی‌پاسخ نماند و جلسه موثرتری با پزشک داشته باشید.
در مورد بارداری مولار، بعضی از شایع‌ترین سوالات به این قرار است: چه چیزی باعث این علائم و بارداری مول در من شده؟ چه آزمایشی باید بدهم؟ حالا چه باید بکنم؟ چه درمانی برای من در نظر دارید؟ آیا پرهیز خاصی دارم؟ در خانه باید منتظر چه نشانه‌ها و علامت‌های اورژانسی باشم؟ احتمال موفقیت بارداری بعدی من چقدر خواهد بود؟ چقدر باید برای بارداری بعدی صبر کنم؟ آیا شرایط من احتمال ابتلایم به سرطان را در آینده افزایش می‌دهد؟
غیر از این سوالات، هر موضوع دیگری که ذهن‌تان را درگیر کرده و در ملاقات‌هایتان با پزشک به ذهن‌تان می‌رسد، از او بپرسید. پزشک هم مسلما بعد از انجام چند آزمایش و تست، سوالاتی مثل این‌ها از شما خواهد پرسید:
آخرین پریودتان کی بوده؟ علائم‌تان از کی شروع شد؟ این علائم ادامه‌دار بود یا هراز گاهی اتفاق افتاده؟ هیچ دردی دارید؟ در مقایسه با روزهایی که پریودتان سنگین‌تر است، الان خونریزی‌تان بیشتر شده، کمتر است یا مشابه آن؟ آیا هیچ توده انگورمانندی از واژن دفع کرده‌اید؟ احساس گیجی و سبکی سر دارید؟ قبلا تجربه بارداری مولار داشته‌اید؟ آیا می‌خواهید در آینده باردار شوید؟
