فیتواستروژنها در کدام مواد غذایی یافت میشوند؟
انواع میوهها، سبزیجات، بعضی غلات و حبوبات حاوی فیتواستروژن هستند. اگرچه انواع و اقسام مکملهای فیتواستروژن در حال حاضر در بازار وجود دارد اما تامین آن از طریق مواد غذایی طبیعی انتخاب بهتری است. از دیگر منابع فیتواستروژنها میتوان به تخمه آفتاب گردان، تخم کتان، کنجد، بادام، گردو، سیب، هویج، انار، توت فرنگی، کرن بری، انگور، عدس، جوانه، محصولات سویا، روغن زیتون، روغن یاسمین، جو، سبوس گندم و... اشاره کرد.فیتواستروژنها چطور کار میکنند؟
فیتواستروژن ها همان کاری را در بدن انجام میدهند که وظیفه استروژن است زیرا ساختار شیمیایی هر دو تقریبا یکسان است. بنابراین وقتی فیتواستروژن وارد بدن میشود، گیرندههای استروژن با آن مانند این هورمون رفتار میکنند. با این حال چون فیتواستروژنها نمیتوانند به همان قدرتی که استروژن با گیرندهها باند میشود، چنین پیوندی برقرار کنند بنابراین عملکردشان در بدن ضعیفتر است.فیتواستروژن در بارداری ضرر ندارد؟
مطالعات در زمینه تاثیر فیتواستروژنها در بارداری هنوز کافی نیست و محققان در حال بررسی تاثیر این ترکیبات شیمیایی روی تعیین جنسیت و... هستند اما اتفاق نظر بر این است تا زمانی که این ترکیبات در حد مجاز و به عنوان جزئی از رژیم غذایی سالم مورد استفاده قرار بگیرند، مصرفشان منعی برای خانم باردار ایجاد نمیکند.چرا فیتواستروژنها در رژیم غذایی اهمیت دارند؟
فیتواستروژنها میتوانند به صورت طبیعی به کنترل بالا و پایین شدنهای هورمونی کمک کنند که این مساله به خصوص برای خانمهایی که نزدیک به سن یائسگی هستند، اهمیت دارد. زیرا در دوران حوالی یائسگی، یعنی زمانی که فرد به سن یائسگی نزدیک شده اما هنوز پریود میشود، سطح هورمون استروژن در بدن کاهش پیدا کرده و این مساله میتواند باعث به وجود آمدن علائم مختلفی شود. دوران حوالی یائسگی معمولا از 40 سالگی به بعد ایجاد میشود و علائم آن شامل گرگرفتگی، حساس شدن سینهها، کاهش میل جنسی، خستگی، پریودهای نامنظم و نوسانات خلقی است. از آنجا که این علائم اصلا خوشایند نیست بنابراین خیلی از خانمها از داروهای جایگزین هورمون برای کنترل آنها استفاده میکنند. در حالی که فیتواستروژنها میتوانند جایگزین طبیعی و مناسبی برای استروژنهای سنتتیک باشند و در فرایند هورمون درمانی مورد استفاده قرار بگیرند.فواید مصرف فیتواستروژنها
1. کاهش گرگرفتگیدر مطالعهای که در سال 2014 انجام شده، مشخص شده است مصرف فیتواستروژنها میتواند تعداد دفعات بروز گرگرفتگی را در زنان یائسه کاهش دهد، بدون اینکه عارضه جانبی خاصی داشته باشد.2. پیشگیری از پوکی استخوان
کمبود استروژن بعد از یائسگی میتواند روی سلامت استخوانها تاثیر منفی داشته باشد و باعث بروز شرایطی مانند پوکی استخوان شود. اگرچه درمان با هورمون جایگزین میتواند تا حدی این تاثیر را خنثی کرده و به تقویت استخوانها کمک کند اما عوارض ناخوشایندی دارد و به همین خاطر فیتواستروژنها جایگزینهای طبیعی خوبی برای این روش درمانی هستند. در مطالعهای که نتایج آن در سال 2011 منتشر شد، مشخص شد مصرف فیتواستروژنها میتواند به جلوگیری از پوکی استخوان بعد از یائسگی کمک کند. اگرچه این مطالعه مصرف فیتواستروژن را به عنوان روش درمانی برای پوکی استخوان پیشنهاد نمیکند.
3. مبارزه با مشکلات قاعدگی
وقتی سطح هورمون استروژن در بدن یک خانم افت میکند، این مساله میتواند منجر به بروز یک سری نوسانات خلقی و کاهش سطح انرژی شود. به همین خاطر هم هست که بعضی خانمها در این دوران از فیتواستروژنهای طبیعی برای تنظیم سطح هورمونی و خلاص شدن از شر علائم ناخوشایند قاعدگی استفاده میکنند.
4. درمان آکنه
یکی از دلایل بروز آکنه در خانمها به هم خوردن تعادل هورمونی و افزایش سطح هورمونهای مردانه است. فیتواستروژنها با تنظیم مجددا سطح هورمونها در بدن میتوانند به رفع آکنه کمک کنند. پژوهشی که نتایج آن در سال 2017 منتشر شد حاکی از تاثیر مثبت فیتواستروژنها در درمان آکنه بود اما تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
5. مبارزه با سرطان سینه
شواهدی در دست است که نشان میدهد فیتواستروژنها میتوانند بر سرطانهای وابسته به هورمون از جمله سرطان سینه تاثیر مثبت داشته باشند. نتایج مطالعهای در سال 2009 نشان داد که استفاده از محصولات سویا ریسک مرگ و عود مجددا سرطان سینه در زنان را کاهش میدهد. محصولات سویا جزو منابع غنی فیتواستروژن هستند. همچنین مقاله دیگری در سال 2015 منتشر شد که نشان داد مصرف فیتواستروژنها باعث مهار رشد سلولهای سرطانی سینه میشود. اگرچه نتایج یک مطالعه دیگر در همان سال حاکی از نقش پیچیده فیتواستروژنها بر درمان سرطان سینه بود. بر اساس این مطالعه کاهش مرگ و میر زنان مبتلا به سرطان سینه پس از مصرف فیتواستروژن به این مساله مرتبط بود که این زنان در چه مرحلهای از یائسگی قرار دارند. همچنین این نکته مهم را به خاطر داشته باشید که فیتواستروژنها برای همه انواع سرطان مناسب نیستند و پیش از مصرفشان باید با پزشک معالج مشورت کنید.
6. بهبود سلامت قلب
پژوهشگران در سال 2016 با انتشار مقالهای درباره تاثیر فیتواستروژنها بر سلامت قلب، اعلام کردند این مواد گیاهی میتوانند به درمان شرایطی که مویرگ ها را تحت تاثیر قرار میدهد، کمک کرده و در نتیجه به سلامت قلب خانمها پس از سن یائسگی کمک کنند.
عوارض جانبی فیتواستروژنها
مطالعاتی که اکنون انجام شده نشان میدهد که مصرف فیتواستروژنها میتواند به اندازه هورمون درمانی موثر باشد. اگرچه معنایش این نیست که این ترکیبات از استروژنهای سنتتیک سالمترند چون دقیقا همان تاثیر را در بدن دارند و میتوانند شما را در معرض همان ریسک ها قرار دهند. این عوارض شامل: چاقی، سرطان و مشکلات مربوط به بارداری است.در سال 2010 در مطالعهای با هدف بررسی تاثیرات منفی مصرف بیش از حد فیتواستروژنها بر بدن انجام شده بود، مشخص شد خانمهایی که در رژیم غذاییشان زیاد از سویا استفاده میکنند، دچار اختلال در عملکرد تخمدانها میشوند. با این حال به نظر میرسد مصرف مواد غذایی گیاهی در رژیم غذایی روزانه میتواند به سلامتی کمک کند بسیاری از گیاهان حاوی فیتواستروژنهای طبیعی هستند.