والدین از آغازین روزهای تولد کودک خود و یا حتی پیش از تولد، تمام تلاش و همّ و غمّ خود را در جهت آراستن ظاهر زیبای او به کار می‌بندند و برنامه‌ریزی‌های کلانی برای رشد و ارتقای سلامت جسمی و روحی کودک خود به کار می‌گیرند تا درآینده از مقبولیت اجتماعی بالایی برخوردار باشد و تکامل شخصیت کودک خود را در برنامه‌ریزی آینده جستجو می‌کنند اما غافل از اینکه ثانیه، ثانیه‌های زندگی کودک و گذر زمان که کودک به فراغت و بازی می‌پردازد تاثیر بسزایی در تکامل شخصیت کودک دارد و حال اینکه بسیاری از والدین از میزان اثرگذاری بازی در رشد شخصیت کودک خود بی‌خبر هستند.
در همین خصوص، حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس، درباره اثرات مثبت بازی در رشد شخصیت کودک گفت: روانشناسان بر این باورند بازی تفکر کودک شناخته می‌شود به عبارت دیگر استفاده از فرآیند بازی و بازی کردن منجر به افزایش هوش شناختی و البته مهارتهای اجتماعی کودک خواهد شد و کودکانی که از فرآیند بازی به درستی استفاده نکنند در دوران بزرگسالی با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد تا جایی که عده‌ای از متخصصان علوم رفتاری معتقدند کودکی که در دوران کودکی بازی نکند در بزرگسالی با زندگی خود بازی خواهد کرد البته شرایط بازی، مکان بازی و ابزارهای مورد استفاده اسباب بازی در رشد روانی و اجتماعی کودک موثر است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه برخی از بازی‌ها منجر به نظم فکری و سازمان یافتگی روانی کودک خواهد شد، عنوان کرد: اسباب‌بازی‌هایی که حالت جورچین و تکه تکه دارند (پازل) کودک موظف به سازماندهی و کنار هم قرار دادن و نظم دهی آنها است و منجر به نظم فکری و سازمان یافتگی روانی کودک خواهد شد.
وی در زمینه ارجحیت بازیهای گروهی و تیمی نسبت به بازیهای انفرادی تصریح کرد: کودک در هنگام بازی در گروه یا تیم از جمع گریزی به جمع‌گرایی تمایل پیدا می‌کند از سوی دیگر کودک در حین بازی گروهی فرآیند برقراری ارتباطات اجتماعی درست، ملاحظه‌های رفتاری و از همه مهمتر قانونمندی را یاد می‌گیرد به عبارت دیگر کودکی که انفرادی با خود بازی می‌کند به هر نوعی که دوست داشته باشد برای خود قانون می‌گذارد اما بازیهای تیمی قانونمندی را یاد می‌دهد و این کودک در آینده که وارد اجتماع واقعی می‌شود از قوانین و قواعد حاکم بر جامعه بهتر تعقیب خواهد کرد و بالاخره اینکه فرد در بازیهای گروهی با چشیدن طعم شکست یاد می‌گیرد کمتر متوقع باشد و بیشتر واقع‌بین بوده و برای برطرف کردن و نقاط ضعف خود تلاش بیشتری کنند بنابراین کودک تلاش می‌کند در ذهن دوستان خود جایگاه داشته باشد و مهارتهای خود را افزایش دهد و همین فرمول را در بزرگسالی به عنوان رقابت سالم انتخاب خواهد کرد.
مقدم به اهمیت مکان بازی اشاره داشت و تاکید کرد: از دیگر ویژگی بازی خوب مکان بازی است، بررسی‌ها نشان می‌هد در صورتی که کودک در فضای باز با همنوعان خود بازی کنند نسبت به کودکی که در فضای بسته باشد تعاملات اجتماعی بیشتری برقرار می‌کند به نظر می‌رسد که طبیعت می‌تواند به انسان درسهای بزرگی بدهد به عنوان مثال بچه‌هایی که بیشتر به کوهنوردی برده می‌شود از نیروی اراده، قدرت، اعتماد به نفس بیشتری برخوردار می‌شوند، بچه‌هایی که در محیط‌های مملو از گل، سبزه، پارکها، بوستان بازی می‌کنند از سخاوت و لطافت بیشتری برخوردار هستند.
این روانشناس از تاثیرگذاری بازی در پذیرش نقش کودک اذعان داشت: کودک دختر رفتارهای زن‌وار و کودک پسر رفتارهای مردوار را تمرین می‌کند تا در آینده به هویت جنسی واضح‌تری دست پیدا کنند و رفتار خود را در اجتماع به نحو مطلوب‌تری ایفا کنند.
مقدم در ادامه از مزایا و معایب بازیهای رایانه‌ای گفت: کاربران بازیهای رایانه‌ای عمدتا رفتارهای اجتماعی ضعیفی دارند و این امر تاثیرات نامطلوب اجتماعی در زندگی این افراد خواهد داشت.
از سوی دیگر بازیهای رایانه‌ای، پرخاشگری و مسائل خلاف اجتماعی را گسترش می‌دهد، تبع مسائل اخلاقی در نظر آنها از بین می‌رود اما مزایای بازیهای رایانه‌ای تقویت اعتماد به نفس کودک است چه بسا که در این بازی‌ها به موفقیت‌های پی در پی دست می‌یابد و همین امر اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند و همچنین قدرت تخیل و هماهنگی چشم و دست را در کودک افزایش می‌دهد اما نباید فراموش کرد که بازیهای رایانه‌ای نباید از میزان تعیین شده در روز فراتر رود که به مشکلات عدیده‌ای برخورد خواهند کرد که از جمله آن می‌توان به اعتیاد، مشکل در انگشتان، آرتروز گردن، تپش قلبی اشاره کرد.
ابراهیمی مقدم در خاتمه به اهمیت همسان بودن بازی با سن کودک اشاره کرد و اذعان داشت: همسانی بازی با سن کودک مهارتهای زیادی را به وی آموزش می‌دهد این در حالی است که اهمیت این مسئله از نظر آنان دور مانده و زمان مناسبی را برای بازی با کودک خود اختصاص نمی‌دهند و به طرق مختلف از این امر سر، باز می‌زنند. امید است با مطالعات بیشتر در زمینه ارتقای روحی کودک زمینه بهداشت روانی او را تامین کنند.
منبع : باشگاه خبرنگاران
