در طب ایرانی بهترین شیر و سازگارترین شیر با طبع هر نوزاد، شیر مادر اوست. نه تنها در طب ایرانی بلکه در طب مدرن هم دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین شیر برای رشد و تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد، شیر مادر است. جالب این جاست که شیردهی برای خود مادر هم مفید بوده و بدنش را سبک می‌کند. همچنین شاید دوست داشته باشید بدانید چه باورهای درست و نادرستی در دوران شیردهی وجود دارد؟
بعضی مادران فکر می‌کنند هر چقدر شیرشان حجیم‌تر، چرب‌تر و غلیظ‌تر باشد، برای نوزاد بهتر است اما از نظر طب ایرانی برای اینکه بدانید شیرتان برای تغذیه فرزندتان مناسب است یا نه لازم است 7 خصوصیت را در آن بررسی کنید.
شیر مادر چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
- قوام یا غلظت شیر مادر باید معتدل باشد. اعتدال قوام نشان‌دهنده تعادل بین بخش پنیری یا همان پروتئینه‌و آب شیر است که هر دو برای رشد نوزاد لازم هستند. برای اینکه بدانید شیر غلظت خوبی دارد یا نه می‌توانید یک قطره از آن را روی ناخن‌تان بچکانید. اگر جاری شد نشانه رقت و اگر ثابت ماند نشانه غلیظ بودن است اما اگر در حال حرکت متوقف شد، یعنی شیر خوب و معتدلی دارید. البته روش‌های دیگری هم برای تشخیص غلظت شیر هست اما این روش ساده‌ترین آنهاست.
- مقدار شیر هم باید معتدل باشد. میزان زیاد شیر مادر می‌تواند نشانه رطوبت زیاد آن باشد که می‌تواند در بدن آمادگی برای عفونت‌ها ایجاد کند. میزان خیلی کم شیر هم می‌تواند نشانه خشکی مزاج باشد. لازم است بدانید در طب ایرانی برای رشد نوزاد، میزان حرارت و رطوبت باید کافی و در حد اعتدال باشد تا بتواند رشد مناسبی داشته باشد. بنابراین شیری که خیلی مرطوب یا خیلی خشک باشد برای رشد مناسب نیست.
- رنگ شیر باید کاملا سفید باشد. اگر شیر به تیرگی یا سبزی متمایل باشد نشانه سردی و خشکی آن است و اگر به زردی متمایل باشد نشانه غلبه حرارت و صفراست که هیچکدام برای رشد مناسب نیستند.
- بوی شیر باید خوش عطر و بو باشد. اگر بوی ترشیدگی یا بد بو و یا حتی بی بو باشد برای رشد کودک مناسب نیست.
- طعم شیر اگر تلخ یا شور باشد، نه تنها برای رشد مناسب نیست بلکه نوزاد هم تمایلی به خوردن آن نشان نمیدهد. لازم است بدانید طعم و بوی شیر هم با توجه به مزاج مادر که تحت تاثیر سبک زندگی اوست تغییر می‌کند.
- اجزای شیر مادر باید یکنواخت و مشابه باشد. اگر چنین نباشد لازم است مادر برای اصلاح شیر خود با متخصص مشورت کند و از گیاهانی که به هضم غذا کمک می‌کنند استفاده کند تا شیرش یکنواخت شود.
- کف روی شیر نباید زیاد باشد. گاهی شیر مادران وقتی دوشیده می‌شود کف زیادی دارد که این نشانه وجود نفخ زیاد در بدن مادر است که می‌تواند از طریق شیر به نوزاد برسد و موجب نفخ و کولیک‌های نوزادی شود. در این شرایط لازم است با اصلاح تغذیه مادر و تقویت هضم و استفاده از داروهای گیاهی ضد نفخ شیر مادر اصلاح شود.
فاسدکننده‌های شیر کدامند؟
حتی مادرانی که شیر آنها همه این هفت خصوصیت خوب را هم دارد ممکن است در شرایطی قرار بگیرند که شیرشان فاسد شود و بدیهی است شیر فاسد نمی تواند برای نوزاد مناسب باشد. بنابراین بهتر است سعی کنید کمتر در چنین شرایطی قرار بگیرید.- بارداری می‌تواند شیر مادر را دچار مشکلاتی کند. اگر مادری حین شیردهی مجددا باردار شود به علت تغییرات هورمونی بدن و تقسیم غذا بین نوزاد و جنین، احتمال آسیب به هر دو بیشتر می‌شود.
- غم و غصه از بدترین فاسد کننده‌های شیر است. مادری که دچار افسردگی بعد زایمان شده یا به دلایل مختلف از شرایط محیطی تا درونی مدام غصه می‌خورد، نمی‌تواند شیر مناسبی به نوزادش بدهد.
- خوردن و نوشیدن غذاهای مضر، فست فودها و نوشابه‌های گازدار و ....اگر بعد از زایمان فرصت کافی برای پخت و پز پیدا نمی‌کنید و ترجیح می دهید، زیاد به رستوران بروید یا از بیرون غذا بگیرید، مراقب باشید که با این کار شیر خودتان را خراب نکنید. دست کم به جای خوردن فست فود می‌توانید از غذاهای سنتی مانند آبگوشت، سوپ جو و هلیم استفاده کنید که به تقویت شیر شما هم کمک می‌کنند.
- مقاربت به علت بالا بردن حرارت بدن می‌تواند باعث بدبویی و کم شدن مقدار شیر شود. بنابراین بهتر است در دوران شیردهی دفعات آن کمتر شود.
