با سکسکه نوزادم چه کار کنم؟

زل زده‌اید به چشمان معصوم فرزندتان و دارید از تماشای تک تک اجزای صورتش لذت می‌برید که یک دفعه هیک! هیک! هیک! دلبندتان همین‌طور یک‌ریز و پشت هم سکسکه می‌کند و شکم کوچک و نرمش زیر دست‌تان بالا و پایین می‌شود!
این اتفاق برای نوزادان بسیار عادی و البته پرتکرار است اما اگر تجربه اول‌تان باشد، احتمالا نگران می‌شوید و سرگردان که چه کاری برای بند آمدن سکسکه نوزادتان باید انجام دهید. اما قبل از همه این نگرانی‌ها و فکر و خیال‌ها خوب است با عوامل متعددی که باعث سکسکه نوزادان می‌شود، آشنا شوید و بعد هم یاد بگیرید که چطور سکسکه کوچولوها را آرام کنید.

شروع سکسکه

سکسکه برای نوزادان بسیار طبیعی است و احتمالا اولین سکسکه‌هایش را وقتی درون رحم‌تان بود، حس کرده‌اید! سکسکه جنین از سه ماهه دوم بارداری به بعد شروع می‌شود که می‌تواند به خاطر قورت دادن مایع آمنیوتیک اتفاق بیفتد اما حالا که درآغوش‌تان است، احتمالا به خاطر شیر خوردن یا چیزهای دیگر سکسکه می‌کند.
در ادامه با عوامل متعددی که باعث می‌شود نوزادتان سکسکه کند، آشنا خواهید شد:

۱. ریفلاکس معده

ریفلاکس معده زمانی رخ می‌دهد که محتویات شکم به سمت مری حرکت می‌کنند. نوزادانی که رشد عضلات تحتانی مری‌شان- که بین مری و معده قرار دارد و مانع از حرکت رو به بالای غذا می‌شود- کامل نشده است. این تحریک که به خاطر ریفلاکس غذا و اسید رخ می‌دهد، سلول‌های عصبی را تحریک می‌کند تا دیافراگم را بلرزانند و به این ترتیب سکسکه آغاز می‌شود.

۲. پرخوری!

زیادی غذا دادن، حتی به نوزاد شیرخوار می‌تواند باعث نفخ و ورم معده شود. افزایش ناگهانی حجم شکمی باعث کش آمدن دیافراگم و اسپاسم آن می‌شود. در نتیجه بچه به سکسکه می‌افتد.

۳. هوا خوری!

اگر با شیشه شیر به نوزادتان غذا می‌دهید، حجم زیادی از هوا وارد شکمش می‌شود چون شیر از شیشه خیلی سریع‌تر از سینه مادر وارد دهان نوزاد می‌شود. جریان هوا باعث نشانه‌هایی مشابه پرخوری می‌شود و هوای بلع شده باعث سکسکه می‌شود. پرخوری همزمان با بلع هوا هم می‌تواند علاوه بر سکسکه نوزاد، او را بدخلق کند.

۴. آلرژی‌ها

ممکن است بچه به پروتئین خاصی که در ترکیب شیرهای خشک یا حتی شیر مادر وجود دارد، حساسیت داشته باشد و دچار نوعی از التهاب مری موسوم به «ازوفاژیت ائوزینوفیلیک» شود. دیافراگم در پاسخ به چنین شرایطی، به طور مکرر می‌لرزد و باعث سکسکه می‌شود. در بعضی موارد، آلرژی می‌تواند به خاطر تغییر ترکیبات شیر مادر که در اثر غذاهای خاصی که مادر مصرف کرده، شروع شود.

۵. آسم

اگر نوزاد شما مبتلا به آسم است، نای او ملتهب شده و جریان هوا به ریه‌ها را محدود می‌کند. تنگی نفس باعث خس خس‌هایی می‌شود که حرکات اسپاسم‌گونه دیافراگم و در نهایت سکسکه را به دنبال دارد.

6. کاهش دما

گاهی کاهش دما می‌تواند عضله‌های نوزاد را درگیر کند و مثلا، دیافراگمش را منقبض کند و همانطور که تا اینجا متوجه شده‌اید، انقباضات و لرزش دیافراگم منجر به سکسکه می‌شود.

اینطوری سکسکه نمی‌کند!

اگر مراقب غذای فرزندتان باشید، سکسکه سراغش نمی‌آید. بنا به گفته متخصصان اطفال، پرخوری یکی از شایع‌ترین علل بروز سکسکه نوزادان است. نکات زیر را به خاطر بسپارید:
۱. در وعده‌های کوچک و با فاصله زمانی نسبتا طولانی به او غذا بدهید.
۲. موقع تغذیه کودک، او را در حالت عمودی و با زاویه ۳۵ تا ۴۵ درجه نگهدارید که خوابیده شیر خوردن می‌تواند باعث برگشت شیر به مجرای مری شود.
۳. اگر دلبندتان آنقدر بزرگ شده که بتواند بنشیند، شیشه شیر را در حالت نشسته به او بدهید؛ مطمئن باشید جاذبه کار خودش را خواهد کرد!
۴. به صداهایی که موقع مکیدن شیر درمی‌آورد، دقت کنید. اگر زیادی ملچ ملوچ می‌کند، احتمالا هوای زیادی را می‌بلعد. شیشه شیر را طوری در دهانش بگذارید که فاصله کوچکی برای ورود و خروج هوا باقی بماند. اگر هم شیر خودتان را می‌خورد، یادتان باشد موقع شیر خوردن، نوک سینه به طور کامل باید در دهان بچه باشد.
۵. شیشه شیر را مرتب بشویید و نگذارید سوراخ سر شیشه جرم بگیرد که بچه به جای شیر، هوا نبلعد!
۶. مابین شیر خوردن، سر نوزاد را روی شانه بگیرید و ضربه‌های نرمی پشت ریه‌اش بزنید تا بادگلو بزند و هوای داخل معده‌اش خارج شود. بعد از بادگلو زدن، ۲۰ ثانیه صبر کنید و دوباره شیر دادن را شروع کنید. اگر هم با شیشه به او شیر می‌دهید، وقتی نصف شیر شیشه را خورد، او را بلند کنید تا بادگلو بزند؛ بعد از چند ثانیه می‌توانید دوباره به او شیر بدهید.

اگر سکسکه‌اش گرفت ...

قدری شکر به او بخورانید: اگر فرزندتان آنقدر بزرگ شده که بتواند غذای جامد بخورد، کمی شکر روی زبانش بریزید. اگر هم خیلی کوچک است، پستانک (یا نوک انگشت تمیزتان) را در آب‌قند بزنید و در دهانش بگذارید تا بمکد. شکر باعث آرام گرفتن دیافراگم می‌شود و سکسکه بند می‌آید.
پشتش را ماساژ دهید: کودک را به حالت نشسته قرار دهید و از پایین کمرش تا شانه‌ها را با حرکات دورانی ماساژ دهید. می‌توانید او را به شکم روی تشک نرمش بخوابانید و به همین روش ماساژش دهید. نیازی به فشار نیست و حرکات‌تان باید نرم باشد تا دیافراگم آرام بگیرد و سکسکه را متوقف کند.
بعد از اینکه به نوزاد غذا می‌دهید، او را برای ۱۵ دقیقه، صاف و عمودی نگهدارید؛ هم هوای معده‌اش خارج می‌شود و هم دیافراگمش در وضعیت طبیعی قرار گرفته و عضلاتش دچار تنش نمی‌شود.
حواسش را پرت کنید: گاهی یک «دالی موشه» ساده یا سرگرم کردن نوزاد با اسباب‌بازی مورد علاقه می‌تواند سکسکه را متوقف کند. گفتیم برخی محرک‌های عصبی باعث شروع سکسکه هستند که روش‌هایی مثل لمس (با ماساژ) با تحریک حواس (دیدن اسباب‌بازی مورد علاقه) می‌تواند سکسکه را کند و متوقف کند.
آب انگور را امتحان کنید: هیچ دلیل علمی برای این ماجرا هنوز پیدا نشده اما یکی از روش‌های متداول برای رفع سکسکه نوزادان است. می‌توانید آب انگور را با آب جوشیده و تمیز رقیق کنید و اگر مطمئنید فرزندتان به آب انگور حساسیت ندارد و منع مصرفی ندارد، کمی آب انگور به او بدهید. حتی بهتر است قبل از این کار با پزشک فرزندتان مشورت کنید.

نبایدهای سکسکه‌ای!

هیچ وقت نوزاد یا بچه را برای بند آوردن سکسکه نترسانید! درآوردن صداهای بلند و ترکاندن کیسه پر از هوا می‌تواند به پرده نازک گوش دلبندتان آسیب بزند یا او را دچار کولیک کند!
آبنبات ترش به او ندهید: شاید برای شما جواب بدهد اما برای فرزندتان خوب نیست؛ حتی اگر یک سالش شده، نباید به او آبنبات ترش‌مزه بدهید که دارای پودر اسید خوراکی است و برای سلامت او ضرر دارد.
 
پشتش نکوبید: لیگامنت‌های (رباط‌ها) او هنوز نرم و انعطاف‌پذیر است و فشار زیاد یا ضربات محکم می‌تواند آسیب جدی به فرزندتان وارد کند.
تخم چشم‌هایش را فشار ندهید: عضلات چشمی و مجرای ماهیچه‌ای نوزادان که به حرکت چشم کمک می‌کنند، هنوز در مرحله تکامل قرار دارند و در صورت فشار زیاد به چشم‌ها، ممکن است نتوانند وضعیت چشم را به حالت طبیعی برگردانند! پس به هیچ وجه از این کارها با نوزادتان نکنید.
زبان یا دست و پایش را نکشید: نوزادان ظریف هستند و همانطور که قبلا گفته شد، استخوان‌ها و مفاصل‌شان هنوز قدرت مقابله با کشیدگی و فشردگی شدید را ندارد. بنابراین برای بند آوردن سکسکه‌اش زبان یا دست و پایش را نکشید!
اگر خودتان نتوانستید با روش‌های ملایم و آرام سکسکه نوزادتان را متوقف کنید، حتما از یک متخصص اطفال کمک بگیرید.