آیا خطر ابتلای کودک پیش دبستانیم به مسمومیت سرب وجود دارد؟
موارد مسمومیت سرب در کودکان کاهش یافته است اما هنوز مشکلی جدی است. در 1978 حدود 3 تا 4 میلیون کودک در ایالات متحده امریکا مقادیر بالای سرب در خون خود داشته اند. در سال 2002 این مقدار به 310.000 نفر کاهش پیدا کرده و به لطف آگاهی نسبت به مسئله و ممنوعیت استفاده از محصولات سرب‌دار رو به کاهش است.
قدمت خانه شما عامل مهمی در این باره است. معمولا هرچه خانه شما قدیمی‌تر باشد احتمال استفاده از رنگ های حاوی سرب و مقدار سرب در رنگها بیشتر خواهد بود.
به یاد داشته باشید که تماس مداوم کودک با دوستی که در خانه‌ای قدیمی‌تر زندگی می‌کند، یا رفتن به خانه‌ای قدیمی، یا بازی در حیاطی که در مجاورت خانه قدیمی بازسازی‌شده ای قرار دارد هم می‌تواند خطرساز باشد. احتمال وجود لوله‌های سربی در خانه‌های قدیمی هم هست که ممکن است سرب آن به آب نوشیدنی و مصرفی نشت پیدا کند.
مشرف بودن به بزرگراه یا منطقه صنعتی هم مسئله ساز است چون سربی که تدریجا از این نواحی وارد جریان هوا می‌گردد با خاک اطراف می‌آمیزد. با اینکه دولت دستور حذف سرب از بنزین را داده است، زمینهای اطراف بزرگراهها یا شاهراههای اصلی هنوز مقدار قابل توجهی سرب دارند که به مرور زمان از اگزوز اتومبیلهای قدیمی نشست کرده است.
افراد با حرفه و سرگرمیهای خاص هم ممکن است سرب را توسط لباس و دستهای آلوده خود به خانه بیاورند. اگر با سفال یا شیشه منقوش یا روکاری ِ مبلمان سروکار دارید، قبل از بازگشتن به خانه دستها را بشویید و لباسهای خود را تعویض کنید.
بچه‌ها معمولا بین یک تا دو سالگی به مسمومیت سرب دچار می‌شوند. کودکان قبل از شروع به راه رفتن دسترسی کمی به مواد حاوی سرب دارند. وقتی دو ساله می‌شوند دوست دارند روی زمین بخزند و دست خود را به دهان ببرند.
آیا باید کودک پیش دبستانی ام را آزمایش ببرم؟
کنترل دایم خون برای کودکان توصیه نمی‌شود اما اگر فکر می‌کنید با سرب تماس داشته می توانید کودکان را به آزمایشگاه ببرید.
این غربالگری خونی همان آزمایش ساده خون است. آکادمی بیماریهای کودکان امریکا آزمایش مرتب خون را تنها برای کودکان یک تا دو ساله ای توصیه می‌کند که در خانه‌های شامل طرح Medicaid (خانوارهای محروم و مستحق طرح حمایت پزشکی امریکا) زندگی می‌کنند و جزو گروههای پرخطر هستند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) پیشنهاد می‌کند که دولت و ادارات سلامت محلی معیارهای کنترل خون در ناحیه خود را تعیین کنند تا کودکان بیشتری که در معرض سرب بوده‌اند بتوانند از این آزمایش استفاده کنند و جلوی آزمایشهای غیرضروری کودکانی که در معرض خطر نیستند گرفته شود.
با پزشک کودک تان درباره ضرورت انجام آزمایش سرب مشورت کنید. اگر دلایل کافی دارید که احتمال تماس فرزندتان با سرب وجود داشته بر انجام آزمایش پافشاری کنید.
سرب چگونه وارد بدن کودکم می‌شود؟
سرب از طریق تنفس یا بلعیدن براده سرب یا خوردن خاک یا رنگ حاوی سرب وارد بدن کودک می‌شود. سرب از راه پوست جذب نمی‌شود.
حتی اگر کودک شما ذرات رنگ را داخل دهانش نبرد هم در صورت وجود رنگ سرب‌دار در خانه یا اطراف خانه امکان ورود سرب به بدن کودک وجود دارد. در و چارچوب پنجره‌های پوشیده از رنگ سرب‌دار با هربار باز و بسته شدن، براده های کوچک سرب را در هوا می‌پراکنند. کودک ممکن است براده‌های سرب را استنشاق کند یا وقتی روی زمین و اثاث خانه راه می‌رود به دستهایش بچسبند و بعد هنگام غذاخوردن یا فروبردن انگشتها به دهان به داخل بدنش راه پیدا کند.
منابع دیگر حاوی سرب عبارتند از:
• مبلمان قدیمی، لوازم زمین بازی، و اسباب بازیهایی که با رنگ یا برق جلای حاوی سرب تهیه شده‌اند. (رنگ آمیزی مجدد این اشیا کافی نیست. باید ابتدا رنگ سربی را طی پروسه خاصی زدود یا کاملا پوشاند.)
• کف‌پوشهای وینیل قدیمی
• لوله‌کشی های قدیمی – در لوله‌های سربی یا لوله‌های مسی با اتصالات جوش سرب
• شیرآلات برنجی وارادتی یا قدیمی
• کلیدهای برنجی (به کودک تان اجازه ندهید با کلید بازی کند)
• ظروف شیشه‌ای کریستال سربی
• ظروف سفالی با لعاب سربی (رایج در سرامیکهای تهیه شده در کشورهای در حال توسعه)
• غذاهای وارداتی در قوطی‌های بسته‌بندی شده با پوشش سربی
• سنگ وزنه سربی قلاب ماهیگیری
سرب معمولا در جاهای غیرقابل پیش بینی ظاهر می‌شود. بعضی شمعها فتیله‌هایی با مغزی فلزی دارند که موقع سوختن مقداری سرب وارد هوا می‌کنند پس تنها از شمعهایی با فتیله کاغذی یا کتانی استفاده کنید. (کمیسیون امنیت محصولات مصرف کننده می‌کوشد تولید شمعهای آزادکننده سرب را ممنوع کند، اما ممکن است هنوز از این کالا وارد شود).
در 1996 مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها دریافت که برخی نورگیرهای وینیل کوچک وارداتی دارای مقداری سرب هستند که برای تثبیت پلاستیک افزوده شده‌اند. آزمایشات دولتی نشان دادند که برخی از این نورگیرها مقدار زیادی گرد سرب تولید می‌کنند و بنابراین جلوی فروش آنها در بازار گرفته شد. اگر خانه شما نورگیرهای وینیلی غیرشیشه‌ای متعلق به سال 1996 یا قبل تر دارد بهتر است عوض شان کنید.
برای آگاهی از خطرات تازه مسمومیتهای سرب به فهرست آنلاین هشدارهای شورای ملی ایمنی (NCS) مراجعه کنید.
به خاطر داشته باشید که اگر حامله هستید و مقدار زیادی سرب در خون خود دارید ممکن است سرب را به فرزند خود انتقال دهید.
درباره مسمومیت شدید سرب چه باید کرد؟
خوشبختانه مسمومیت شدید سرب نادر است. اگر نسبت به منابع سرب ذکر شده در اینجا آگاه باشید و پیشگیری‌های لازم را انجام دهید، احتمال ابتلا به مورد خطرناک مسمومیت سرب اندک است.
آیا تماس با سرب علایمی هم دارد؟
ممکن است کودک شما هیچ علایمی بروز ندهد، مخصوصا اگر میزان سرب در خونش اندک باشد. اما با افزایش این میزان ممکن است به سردرد، درد شکمی، یبوست، کم اشتهایی، از فرم افتادن، بیقراری، بی خوابی، استفراغ یا تشنج بیانجامد.
تاثیر مسمومیت سرب بر سلامت چیست؟
مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که بین وجود سرب در خون کودک و کاهش درصد هوش IQ، ناتوانیهای یادگیری، مشکلات رفتاری (مثل بیش‌فعالی، تهاجم، و تخلف)، مشکلات شنیداری، نابسامانی در رشد، و آسیب کلیه رابطه وجود دارد. مقادیر بالای آن ممکن است به عدم رشد ذهنی، کما، و حتی مرگ بیانجامد.
اگر در خون فرزندم سرب پیدا شود، چه نوع درمانی لازم است؟
در بیشتر موارد مسمومیت مزمن سرب، پزشکان هیچ درمان دارویی خاصی را توصیه نمی‌کنند. تنها راه تشخیص منبع سرب و از بین بردن آن است (به توصیه‌های زیر توجه کنید). به محض پایان تماس با سرب، بدن کودک آرام آرام سرب موجود را دفع می‌کند. این ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد.
اگر مقدار سرب موجود در خون بسیار بالا باشد، احتمالا پزشک روش درمانی موسوم به درمان کی لیت را تجویز خواهد کرد. این درمان به صورت خوراکی انجام پذیر است اما ممکن است نیاز به بستری شدن و درمانهای دارویی IV هم باشد.
چطور از فرزندم مقابل سرب محافظت کنم؟
برای حفاظت کودک پیش دبستانی خود در برابر سرب اقدامات زیر را انجام دهید:
• مطمئن شوید که کودک خوب غذا می‌خورد. اگر کودک تغذیه خوبی داشته باشد در صورت تماس امکان جذب سرب کمتری وجود دارد.
• دستهای کودکتا ن را تمیز نگه دارید مخصوصا اگر عادت دارد انگشتانش را در دهان بگذارد. مطمئن شوید که دستهایش را چندین بار در روز بشوید مخصوصا وقت بازگشتن از بازی و قبل از غذا خوردن (کاری که در هر شرایط باید انجام دهد)
• خانه را پاکیزه نگه دارید. ذرات و خاک حاصل از رنگ را با پارچه جاذب مرطوب بگیرید.
چطور بفهمم که اطراف خانه من سرب وجود دارد؟
بیشتر به سن، مکان، و شرایط خانه شما بستگی دارد. اگر پاسخ شما به هریک از سوالات زیر مثبت است، باید آزمایش تخصصی وجود سرب از خانه و حیاط خود به عمل آورید.
• آیا نزدیک آزادراه یا محدوده صنعتی حاوی سرب مثل بازیافت باتری یا ذوب سرب زندگی می‌کنید؟
• آیا خانه شما بیش از 30 سال از ساخت آن گذشته است؟ (در حدود 83 درصد خانه‌ها و 86 درصد ساختمانهای عمومی که قبل از 1980 ساخته شده‌اند از رنگهای حاوی سرب استفاده شده است)
• آیا در لوله‌کشی خانه شما از لوله های مسی دارای اتصالات لحیم سرب استفاده شده است؟
• آیا رنگ خانه شما پوسته می‌دهد یا می‌ریزد؟ (حتی اگر رنگ حاوی سرب باشد اما شرایط خوبی دارد و احتمال تماس، خورده شدن یا ضربه خوردن آن وجود ندارد، جای نگرانی نیست)
برای محافظت از کودکم مقابل سرب موجود در آلاینده های محیط زندگی‌ام چه کنم؟
اگر آزمایشات نشان دهنده وجود سرب در خاک اطراف خانه بود، بهتر است آنجا را چمن یا بوته بکارید تا مانع بازی کودک در آنجا شوید. در بعضی موارد، شاید بتوانید خاک آلوده را بردارید. اگر می‌خواهید در آنجا باغچه سبزیجات درست کنید، بهتر است سطح رویی را با خاک تمیز بپوشانید. دست آخر به یاد داشته باشید که خاک کفش خود را قبل از ورود به خانه پاک کنید یا کفشها را دربیاورید.
اگر در لوله‌ها سرب وجود داشت چه کنم؟
حتی اگر در لوله‌های خانه شما سرب وجود دارد، لزومی به تعویض لوله کشی نیست. فقط دقت کنید که تنها از آب سرد برای آشامیدن و پخت و پز استفاده کنید. آب داغ احتمال نشت سرب را افزایش می‌دهد پس مقدار سرب بیشتری نسبت به آب سرد خواهد داشت.
بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند صبجها قبل از استفاده از آب یا هر زمانی که ساعت هاست کسی از آب استفاده نکرده است، اجازه دهید چند دقیقه آب از شیرها خارج شود. این آب راکد باقی مانده در لوله‌ها طی شب گذشته را خارج می کند.
همینطور می‌توانید روی شیرها فیلتر سرب نصب کنید. از فیلترهایی که آب را یونیزه می‌کنند پرهیز کنید، چون اینها احتمال نشت سرب را افزایش می‌دهند.
اگر خانه‌ام با رنگهای حاوی سرب نقاشی شده بود، چه کنم؟
می‌توانید رنگها را پاک کنید اما این کار مقدار زیادی گرد سرب در هوای خانه شما پراکنده می‌کند که حتی خطرناکتر از وجود سرب روی دیوار یا حبس شدن آن پشت دیوار خشک، کاغذدیواری، یا حاشیه‌های دیواری است. بعضی متخصصان توصیه می‌کنند برداشتن رنگ را تا زمانی که کودکان بزرگتر شوند و کمتر در معرض آسیب باشند به تعویق بیندازید.
برای امنیت کار بهتر است زنان باردار و کودکان خردسال تا پایان کار در جایی دیگر مستقر شوند. اگر این کار ممکن نیست، کارگران باید کار رنگ زدایی را قسمت به قسمت انجام دهند و نواحی دیگر خانه و حیاط را آلوده نکنند.
اگر رنگ در شرایط خوبی است و می‌خواهید خودتان آن را پاک کنید، دقت داشته باشید که گهگاه خاک حاصل از سطوح رنگ شده را با پارچه نمدار یکبار مصرف پاک کنید.
