نی نی سایت: اسپری آسم و نحوه‌ی فشار دادن آن برای خیلی از ما خاطره‌ی «نرگس» در فیلم «خواهران غریب» را زنده می‌کند. همان دختری که در هنگام دویدن یا ناراحتی نفسش می‌گرفت و مجبور می‌شد اسپری استفاده کند و همین باعث شد ادای اسپری زدن برای بسیاری از ما به یک نوستالژی تبدیل شود. اما این نوستالژی برای بچه‌های مبتلا به آسم تنها یادآور تنگی نفس و سرفه‌هایشان است. به همین بهانه به سراغ دکتر حجت درخشانفر، متخصص کودکان و نوزادان، رفتیم و با او درباره این بیماری شایع کودکان به گفتگو پرداختیم.
دکتر حجت درخشانفر، متخصص کودکان و نوزادان، درباره بیماری آسم می‌گوید:« آسم از آن دسته بیماری‌های مزمن کودکی است که گاهی ممکن است به قدری حاد شود که کودک چند روزی از فعالیت‌هایش باز بماند و یا به مدرسه نرود. ابتلا به آسم و تنگی نفس در سنین قبل از بلوغ، در پسران شایع‌تر از دختران است در حالی‌که بعد از بلوغ این نسبت در دختران و پسران برابر است.»
دکتر درخشانفر به تشخیص آسم در شیرخواران اشاره می‌کند و می‌گوید:« از علائم این بیماری می‌توان به خس‌خس سینه در هنگام سرفه کردن اشاره کرد و اگر این سرفه‌ها با آنتی‌بیوتیک خوب نشود، شک ما به آسم بیشتر می‌شود و برای تشخیص دقیق آسم، از ریه‌های کودک عکس گرفته می‌شود. به تنگی نفس در کودکان کمتر از 1 سال برونشیولیت گفته می‌شود و اگر برونشیولیت تا بعد از 1 سالگی ادامه پیدا کند، تبدیل به آسم می‌شود. این بیماری در تست تنفسی کودکان که قبل از 4 سالگی انجام می‌شود و یا با فوت کردن کودک در اسپیرومتر مشخص می‌شود. البته علائم بالینی آسم به قدری قابل تشخیص است که نیاز به اسپیرومتر نیست.»
دکتر درخشانفر با بیان این که30 درصد از بچه‌هایی که احتمال دارد به آسم مبتلا شوند، تا 1 سالگی و 90 درصد از آنها تا قبل از 5 سالگی علائم این بیماری را نشان می‌دهند، می‌گوید:« بازدم‌های طولانی، خس‌خس سینه و سرفه در هنگام دویدن و فعالیت و سرفه‌های خشک در خواب از جمله علائم آسم هستند. کودکان مبتلا به آسم که به طور مرتب و یا گاه‌گاه بیماری‌شان عود می‌کند، ممکن است تا قبل از بلوغ درمان شوند و یا همچنان بعد از بلوغ هم ادامه پیدا کند و به آسم بزرگسالان تبدیل شود.50 درصد از بچه‌هایی که مبتلا به آسم هستند تا قبل از بلوغ بهبود می‌یابند.»
ابتلا به آسم به دو عامل ژنتیکی و محیطی بستگی دارد. به همین دلیل دکتر درخشانفر توضیح می‌دهد:« در خانواده‌ای که زمینه‌ی ژنتیکی ابتلا به آسم دارند، اگر یکی از والدین به این بیماری مبتلا باشند، احتمال اینکه فرزندشان هم به آسم مبتلا شود 25 درصد است. همچنین اگر پدر و مادر هر دو آسم داشته باشند، درصد ابتلای فرزندشان به این بیماری به 50 درصد می‌رسد. باید بدانید که آسم و آلرژی از یک خانواده‌اند و اگر یکی از والدین یا هر دو دچار آلرژی باشند احتمال بروز آسم هم در کودک هست.»
این متخصص کودکان و نوزادان، درباره عوامل محیطی که منجر به بروز این بیماری می‌شوند می‌گوید:«از عوامل محیطی که منجر به بروز آسم می‌شوند می‌توان به وزن کمتر از 2500 گرم نوزاد در هنگام تولد اشاره کرد و همچنین سیگاری بودن مادر، بزرگ شدن در خانواده‌ی پرجمعیت،قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها (عوامل حساسیت‌زا) مانند آلودگی هوا و سن کمتر از 20 سال مادر در هنگام تولد از عوامل دیگر هستند.»
دکتر درخشانفر با اشاره به حملات آسمی، درباره زمینه‌های تشدید آن می‌گوید:« در فصل‌های سرد و مخصوصا در زمستان،حملات آسمی شدت می‌یابند بنابر‌این تعدادی از عوامل ویروسی مانند آنفلوآنزا و پارا آنفلوآنزا می‌توانند زمینه‌ی ابتلا به آسم و شدت این حملات را در کودکان افزایش دهند. مشکلات احساسی و رفتاری هم می‌توانند منجر به بروز آسم شوند، بنابر‌این اگر کودکان در محیط‌هایی که برایش تنش‌زا و استرس‌زا باشند، قرار بگیرند،ریسک حملات آسمی در آنها زیاد می‌شود. همچنین برای جلوگیری از حملات آسمی در کودکان، نباید رطوبت هوا از 50 درصد بیشتر باشد.»
اگر پزشک تشخیص دهد که کودک مبتلا به آسم است،با عکس ریه می‌تواند آن را تأیید کند همچنین بچه‌هایی که سینه‌شان در هنگام معاینه خس‌خس می‌کند و صدای خاصی می‌دهد، به احتمال زیاد مبتلا به آسم هستند. معمولا این بچه‌ها با اسپری‌ها و دارو‌های مخصوصی که برایشان تجویز می‌شود،درمان می‌شوند.
انواعی از درمان‌های پایه برای جلوگیری از تماس با آلرژن‌ها وجود دارد که دکتر درخشانفر درباره‌ی آنها توضیح می‌دهد:« استفاده از دارو‌های استنشاقی و ضد‌آلرژی برای کم کردن التهاب،اجتناب از کشیدن سیگار، اجتناب از دود ناشی از بخاری‌های چوبی و بوی رنگ دیوار، ننوشیدن نوشیدنی‌های خیلی سرد و دور بودن از تغییرات ناگهانی دما و رطوبت را شامل می‌شود.»
دکتر درخشانفر درباره‌ی روش‌های درمان آسم می‌گوید:« تجویز اسپری و دارو‌های استنشاقی برای کودکان مبتلا به آسم بر اساس وزن‌شان انجام می‌شود و در صورت تشخیص پزشک، کورتون هم ممکن است برای مدت کوتاهی تجویز شود. در صورتی که پدر و مادر‌ها نشانه‌های آسم را در فرزندشان دیدند،حتما باید به پزشک مراجعه کنند و اقدامات درمان را برای کودک‌شان انجام دهند. چون آسم، عضلات تنفسی بچه را خسته می‌کند و ممکن است باعث ایست تنفسی و مرگ او شود. کودکان مبتلا به آسم قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی حتما باید از اسپری استفاده کنند. حتی ممکن است بعضی از غذا‌ها و خوراکی‌ها برای این کودکان ممنوع شود. درمان‌های خانگی برای بیماری آسم وجود ندارد چون مکانیسم این بیماری تنگ شدن راه‌های هوایی است.»
