چطور می‌توان فهمید که کودک‌مان مبتلا به یبوست است ؟
وقتی صحبت از میزان دفع کودکان درمیان است هیچ برنامه یا مقدار "نرمالی" وجود ندارد – تنها می‌توان گفت چه میزانی برای این کودک خاص نرمال است. وی ممکن است پس از هر وعده‌ی غذایی دفع انجام دهد یا میان دو دفع‌اش یک یا دو روز یا بیشتر فاصله بیافتد. الگوی منحصر به فرد هر کودک بستگی دارد به آنچه می‌خورد و می‌نوشد میزان تحرک‌اش و سرعت هضم غذا و دفع اضافات.
اگر نگران هستید که کودکتان یبوست دارد یا خیر به سرنخ‌های زیر دقت کنید:
• کاهش دفعات دفع به خصوص اگر پس از چهار روز یا بیشتر دفعی انجام نداده باشد و وقتی احتیاج به دفع دارد ناراحت به نظر بیاید.
• تکه‌های خشک و سفت که دفعشان به راحتی انجام نمی‌شود.
• مدفوع بسیار روان و شل در پوشک بچه یا اگر می‌تواند خود به دستشویی برود لباس زیرِ چرک شده. مدفوع روان می‌تواند از انسداد در روده‌ی پایین گذشته و به پوشک یا لباس زیر بچه‌تان راه یابد. اگر با چنین چیزی روبرو شدید فرض نگیرید که اسهال است – این می‌تواند شاهدی دال بر یبوست باشد.
چرا بچه‌ی من دچار یبوست می‌شود ؟
خوردن غذاهای کم‌فیبر به مقدار زیاد. اگر برای مثال کودک شما شیر، پنیر، ماست یا کره‌ی بادام زمینی به مقدار زیاد می‌خورد و به مقدار کافی میوه و سبزیجات نمی‌خورد? ممکن است به یبوست دچار شود.
اضطراب دستشویی: اگر کودک شما در مورد دستشویی رفتن احساس فشار کند? ممکن است عمداً مدفوع خود را نگه دارد. اگر او تمامی نشانه‌های سختیِ دفع را نشان می‌دهد – سفت کردن بدن خود خم نمودن پشت‌اش و قرمزی صورت – ولی هیچ‌چیز بیرون نمی‌آید ممکن است خود مدفوعش را نگه داشته باشد.
حتی اگر کودکتان آموخته باشد که خود به دستشویی برود ممکن است به اندازه‌ی کافی در آنجا نماند تا همه‌ی مدفوعش دفع شود. این می‌تواند به ایجاد مدفوع خشک‌شده در روده‌ی بزرگ بیانجامد که به گشاد شدن و درد منجر شود. روده‌ی بزرگ گشاد‌شده می‌تواند به مدفوع سفت بزرگ‌تر از حد طبیعی و دشوار برای دفع منجر گردد و کودک شما را به دستشویی رفتن بی‌میل‌تر سازد.
از دست دادن آب بدن: اگر کودک شما به اندازه‌ی کافی مایعات نمی‌نوشد سیستم وی با جذب آب بیشتر از هرچه که می‌خورد یا می‌آشامد – و نیز از آنچه که در مدفوع دفع می‌شود- واکنش نشان خواهد داد. نتیجه ممکن است مدفوع خشک و سفت باشد که به سختی دفع می‌شوند.
کمبود تحرک: تحرک می‌تواند به جریان یافتن خون به سیستم گوارش کودک کمک کند لذا اگر وی تحرک نداشته باشد ممکن است در دستشویی با مشکل روبرو شود.
چطور می‌توان یبوست کودک را درمان نمود ؟
در زیر برخی پیشنهادات ارائه شده‌اند:
• از دادن غذای زیاد به کودک خودداری نمایید? زیرا که ممکن است اثر سفت کننده داشته باشد. این غذاها شامل موز، هویج پخته یا کدو و مقادیر زیاد از لبنیات چون شیر، پنیر، ماست و بستنی هستند.
• جذب فیبر کودک خود را افزایش دهید. به او مقادیر زیادی از جوانه‌ی گندم، برشتوک صبحانه یا نان و میوه و سبزی‌هایی چون آلو، زردآلو، گوجه، نخودفرنگی، لوبیا و کلم بروکلی بدهید.
• برای کمک به اینکه مدفوع کودکتان نرم باشد مقدار مایعاتی را که می‌نوشد افزایش دهید. آب بهترین چیز است ولی مقادیر کم از آب سیب و آلو نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. با این حال باید مصرف مایعات کودکتان را به 5/1 تا 5/3 لیوان در روز محدود سازید تا از تخریب دندان‌ها و اشتهای او جلوگیری کنید. اگر هر 5 تا 6 ساعت ادرار می‌کند پس احتمالا به میزان کافی مایعات می‌نوشد.
• وی را هر روز تشویق به پیاده‌روی بالا‌رفتن و دویدن در اطراف خانه کنید تا خون درتمامی اعضای بدنش جریان یابد.
• شکم فرزندتان را ماساژ دهید. به عرض 3 انگشت از ناف او پایین بیایید و به آرامی ولی سفت با انگشتان خود شکم وی را ماساژ دهید. تا جایی فشار دهید که به یک سفتی یا توده‌ی سخت بربخورید. به مدت حدود 3 دقیقه فشار آرام ولی ثابتی را حفظ کنید.
• کودکتان را پیش از اینکه کاملاً آماده شود، به زور برای دستشویی رفتن تحت فشار قرار ندهید. تحت فشار گذاشتن کودک می‌تواند او را بترساند یا بی‌میل سازد و ممکن است عمدا مدفوع خود را نگه دارد. اگر پی بردید که کودکتان چنین کاری می‌کند? مقدار مصرف فیبر وی را افزایش دهید تمرین دستشویی رفتن را فراموش کنید و تا زمانی که پی نبردید وی کاملا برای این کار آماده است صبر پیشه کنید.
• وقتی برای دفع آماده است وی را به استفاده از دستشویی تشویق کنید. اگر می‌گوید که هیچ‌گاه آماده نخواهد بود وی را وادار کنید 5 تا 10 دقیقه پس از صبحانه و شام روی توالت بنشیند. (کودکی که برای مدت طولانی یبوست داشته باشد ممکن است توان درک پر بودن روده را از دست بدهد.) اگر کودک شما مهد می‌رود کنترل کنید که آیا آنجا به درستی دستشویی می‌رود یا نه. برخی بچه‌ها در استفاده از دستشویی در خارج از خانه بی‌میل هستند.
• با پزشک در مورد گزینه‌های درمان مشورت کنید. وی ممکن است یک داروی نرم‌کننده‌ی مدفوع پیشنهاد کند یا روان‌کننده‌ای چون روغن معدنی یا اگر یبوست کودکتان شدید باشد یک شیاف طبی یا نوعی ملین. شیاف گلیسرین می‌تواند روده را تحریک کند و به کودک شما در دفع مدفوع کمک کند. گرچه استفاده از شیاف گاه مفید است به طور مرتب از آن استفاده نکنید زیرا که ممکن است کودک برای دفع به آنها وابسته شود.
توجه: اگر کودک شما عمدا مدفوع خود را نگه می‌دارد معالجه‌ی وی با شیاف یا تنقیه می‌تواند شدیداً برایش ناراحت‌کننده باشد. همواره پیش از توسل به این نوع از درمان‌ها با پزشک مشورت کنید.
• اگر کودک شما آن‌چنان مدفوع خشک و سختی دفع می‌کند که پوست نزدیک دریچه‌ی مقعدش را پاره کند (ممکن است بتوانید این پارگی و خراش‌ها را ببینید با کمی خون توجه‌تان را جلب کند) می‌توانید کمی آلوئه ورا به آن ناحیه بمالید تا به التیام زخم کمک کند. حتماً این پارگی‌ها را به دکتر نشان دهید.
