عادت‌های خوب مادر، پیش از باردار شدنش می‌تواند به سلامت مادر و جنین کمک کند. معمولا اولین مراجعه خانم‌های باردار به پزشک حداقل ۸ هفته بعد از انعقاد نطفه جنین صورت می‌گیرد. تا این زمان ممکن است بسیاری از مشکلات برگشت ناپذیر، برای جنین پیش آمده باشد، چون اغلب اعضای حیاتی جنین در چند هفته اول حاملگی شکل می‌گیرند و بیشترین ناهنجاری‌های جنینی و نقایص فیزیکی هم بین‌هفته دوم تا هشتم حاملگی به‌وجود می‌آیند. به همین علت اغلب زمانی که خانم باردار به پزشک مراجعه می‌کند، به قول معروف کار از کار گذشته است!
برنامه‌ریزی برای بارداری و مراقبت‌های آن باید از ماه‌ها قبل از اقدام برای حامله شدن انجام شود. بر اساس بعضی تحقیقات، این زمان حداقل ۳ ماه است. یعنی زوج‌های جوان باید حداقل ۳ ماه قبل از اقدام به بچه‌دار شدن، فعالانه خود را برای این منظورآماده کنند.
بسیاری از متخصصان معتقدند، همین تاخیر در شروع مراقبت‌ها باعث شده است که با وجود پیشرفت بسیار سریع مراقبت‌های بارداری در دو دهه اخیر، هنوز پیامدهای ناگوار حاملگی، یک مشکل عمده به حساب آید. در آمریکا هر سال نزدیک به ۵۰۰ هزار کودک نارس و ۱۲۰ هزار کودک با نقایص مهم حین تولد به‌دنیا می‌آیند.
این آمار متخصصان را بر آن داشته تا بر اهمیت حاملگی برنامه‌ریزی شده تاکید کنند و طرح‌ها و مجامعی برای رواج آن در بین مردم و جامعه پزشکی برگزار کنند. گفته می‌شود حدود نیمی از حاملگی‌ها ناخواسته و پیش‌بینی نشده است و این باعث می‌شود که زوج مورد نظر فرصتی برای مراقبت‌های پیش از بارداری نداشته باشند.
متخصصان بر این باورند که (هر بارداری، باید لزوما برنامه‌ریزی شده باشد) و با یک پزشک یا ماما در مورد آن هماهنگی شده باشد تا مراقبت‌های لازم پیش از بارداری انجام گیرد. بسیاری از مشکلات با بررسی سلامت زوجین پیش از حاملگی و توصیه آنها به داشتن روش زندگی مناسب، قابل پیشگیری هستند. برای رسیدن به سلامت پیش از تصمیم به بارداری، یکسری نکات منطقی و علمی باید رعایت شود.
دودش می رود به چشم جنین
از نظر علمی ثابت شده است که سیگار کشیدن مادر باردار، رشد جنین را کند کرده و احتمال تولد نوزاد با وزن کم را تقریبا دوبرابر می‌کند. همچنین سیگاری بودن زن باردار تاثیر زیادی در سقط خودبه‌خودی، زایمان زودرس و تولد نوزاد مرده دارد. سرویس سلامت عمومی آمریکا تخمین زده است که اگر همه زنان حامله در این کشور دست از سیگار کشیدن بردارند، میزان مرده‌‌زایی تا ۱۱ درصد و میزان مرگ نوزادان تا ۵ درصد کاهش می‌یابد. با این وجود فقط یک پنجم زنان سیگاری در ترک این عادت خود در طول بارداری موفق می‌شوند. به همین علت متخصصان توصیه می‌کنند، اگر تصمیم به بارداری دارید حتما پیش از اقدام به آن، اعتیاد به سیگار و سایر مواد را ترک کنید و گرنه بهتر است تا ترک کامل، بچه‌دار نشوید.
ویتامین‌ها، سپر سلامت
بر اساس تحقیقات انجام شده، کودکان زنانی که میزان کافی اسید فولیک در دوران پیش از بارداری استفاده کرده‌اند، کمتر دچار نقایص طناب نخاعی و اسپینابیفیدا (نوعی ناهنجاری مادرزادی ستون فقرات و نخاع) شده‌اند. بنابراین هر خانمی قبل از حاملگی باید مولتی ویتامین حاوی اسید فولیک و ویتامین B مصرف کند تا از ناهنجاری‌های بالقوه‌ای که مغز و نخاع را تهدید می‌کند، پیشگیری به‌عمل آورد. مطالعات نشان داده در صورت مصرف کافی اسیدفولیک در همه زنان در دوران قبل از بارداری و اوایل حاملگی، حدود ۷۰ درصد این نقایص دیگر رخ نخواهند داد.
برنامه‌ریزی برای بارداری و مراقبت‌های آن باید حداقل 3 ماه قبل از اقدام برای حامله شدن انجام شود
با واکسن، بدون بیماری
همه خانم‌ها قبل از حاملگی باید از نظر ایمنی نسبت به سرخجه آزمایش شدند. سرخجه یک بیماری ویروسی واگیردار است که در صورت ابتلای مادر در حاملگی، تهدیدی جدی برای جنین او در برخواهد داشت. بنابراین باید حداقل سه ماه پیش از بارداری واکسن سرخجه برای زنانی که ایمنی ندارند، تجویز شود. واکسن دیگری که معمولا از آن غفلت می‌شود یادآور <دیفتری- کزاز> است که باید هر ۱۰ سال یک بار تزریق شود.
در برخی کشورها ایمنی نسبت به ویروس آبله‌مرغان هم بررسی می‌شود و در صورت نیاز، به زنان مستعد واکسن تزریق خواهد شد. این بیماری نیز در صورت ابتلای مادر در اوایل حاملگی، می‌تواند نقایص جدی در نوزاد ایجاد کند و در اواخر حاملگی موجب ابتلای نوزاد به آبله مرغان کشنده شود. زنانی که آسم، مشکلات قلبی، ایدز و شرایط دیگری دارند که آنها را مستعد عفونت می‌کند، نیز لازم است واکسن هپاتیت B بزنند و حتی برای آنها واکسن ضدآنفلوآنزا نیز توصیه می‌شود.
مشاوره ژنتیک
مشاوره ژنتیک برای خانواده‌هایی که سابقه نقص لوله عصبی و یا نقایص مادرزادی قلب دارند، توصیه می‌شود. علاوه بر این، خانواده‌هایی که در آنها نشانگان داون، تی‌ساکس، بیماری خونی سلول داسی شکل و تالاسمی، هموفیلی، دیستروفی عضلانی و فیبروزکیستیک وجود دارد، نیز باید آزمایش ژنتیکی بدهند. افرادی که سابقه عقب‌افتادگی ذهنی و اختلالات نادر کروموزومی و ژنتیکی داشته‌اند نیز برای اطمینان از سلامت جنین و نوزاد آینده، لازم است از نظر ژنتیکی بررسی شوند. بنیاد پیشگیری از معلولیت های مادرزادی و ژنتیک خراسان رضوی از ابتدای سال 1389 در مشهد تاسیس شده و در خصوص مشاوره ژنتیک و آزمایش های مربوطه، آماده ارائه خدمات به کلیه افراد جامعه می باشد.
هرچه سالم تر، بهتر
ممکن است هر زنی قبل از حاملگی دچار نوعی بیماری باشد که با شروع بارداری، بیماری‌اش تشدید شود و بر سلامت او و جنین اثر سوء بگذارد. بنابراین هر زن بیماری که تصمیم به بارداری دارد، نباید صبر کند تا بعد از حاملگی به پزشک مراجعه کند، بلکه باید از قبل با پزشک مشورت کند تا بیماری‌اش قبل از حاملگی مهار شود. مثلا اگر دیابت مادر در بارداری کنترل نشده باشد، سطح بالای گلوکز در خون می‌تواند منجر‌به ناهنجاری جنینی شود.
زنانی که آلوده به ویروس ایدز هستند اگر در طول بارداری به طور مناسب درمان شوند، می‌توانند احتمال انتقال ویروس به جنین خود را کاهش دهند. علاوه بر این، زنانی که آسم، صرع، لوپوس، بیماری کلیوی، قلبی و فشارخون بالا دارند نیز باید قبل از تصمیم به بارداری با پزشک خود مشورت کنند.
دارو، بی دارو
خانم‌ها باید پیش از بارداری، مصرف داروهایی را که ممکن است برای رشد و تکامل جنین مشکل ایجاد کند، قطع کنند. مثلا داروی "رآکوتان" که برای درمان جوش صورت استفاده می‌شود، می‌تواند منجر به نقایص شدید در جنین شود وحتما باید حداقل یک‌ماه قبل از شروع بارداری قطع شود.
داروهایی (مانند لووستاتین) که برای کاهش کلسترول خون به‌کار می‌روند و برخی داروهای فشار خون هم بالقوه خطرناکند. اگر نمی‌شود دارویی را کاملا قطع کرد، لازم است آن را با انواع بی‌خطرتر (طبق توصیه پزشک) جایگزین کرد. درخانم‌هایی که به دلیل بیماری‌های اعصاب و روان، داروهای ثبات دهنده روان مصرف می‌کنند، تصمیم نهایی برای قطع یا ادامه مصرف دارو نیاز به بررسی دقیق وضع بیمار و شرایط او دارد.
حتی داروهای بدون نسخه هم ممکن است خطرآفرین باشند. بنابراین، به‌خصوص پیش از بسته شدن نطفه جنین، هیچ دارویی را بدون مشورت پزشک مصرف نکنید.
از وزن خود بکاهید
خانم‌های چاق باید قبل از حامله شدن وزن خود را کم کنند ، زیرا چاقی خطر زایمان زودرس و عوارض زایمان را افزایش می‌دهد. طبق تحقیقات، نوزادان زنان چاق، بیشتر در معرض خطر نقایص هنگام تولد مثل ناهنجاری‌های طناب نخاعی و قلب هستند. در ضمن چاقی می‌تواند عارضه فشارخون بالا در حاملگی را هم افزایش دهد. بنابراین به زنان چاق توصیه می‌شود، خود را به وزن مناسبی برسانند و این‌کار حتما باید زیر نظر پزشک باشد تا رژیم غذایی مناسب و حاوی پروتئین و ویتامین کافی برای آنها در نظر گرفته شود. برای اطمینان از سلامت حاملگی باید از یک رژیم غذایی سالم، متعادل و سرشار از انواع مواد مغذی استفاده کنید. مصرف میزان کافی غذاهای حاوی کلسیم، فولیک اسید، آهن، ویتامین C و A اهمیت نیز دارد. ورزش و تحرک همیشه برای سلامت توصیه شده است و افرادی که قبل از حاملگی فعالیت و تحرک بیشتری داشته باشند به دلیل قوی بودن عضلات دور مفصل، کمتر دچار درد و مشکلات مفصلی شایع در دوران بارداری می‌شوند.
البته معمولا به زنان ورزشکار توصیه نمی‌شود که هنگام بارداری ورزش را کنار بگذارند، بلکه فقط لازم است ورزش‌های سنگین را قطع کرده و به نرمش‌های سبک ادامه دهند. برعکس، زنانی که تا قبل از بارداری ورزش نمی‌کردند، لازم نیست در زمان بارداری ورزش کنند چون به این گونه فعالیت‌ها عادت ندارند و این کار، بالقوه برای آنها و جنینشان خطرناک است.
سهم پدران
علاوه بر تاثیر رفتار مرد در سلامت روان و جسم زن حامله، روابط شغلی مرد، مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر، بیماری‌های ژنتیکی، ایدز و بیماری‌های عفونی مقاربتی در مرد می‌تواند در سلامت مادر و جنین نقش داشته باشد. بنابراین لازم است پدران آینده هم خود را برای بارداری و مراقبت‌های آن آماده کنند.
منبع : سایت آفتاب
اگر متاهل هستین اصلا راکوتان نخورین چون اگر بارداری ناخواسته پیش بیاد دو راه افتضاح جلو تونه یا سقط که هم عذاب وجدان داره هم عوارض و یا نگه داشتن که احتمال مشکل دار بودن بچه از هر لحاظ (ناراحتی قلب, گوش, اسکلت و ضریب هوشی زیر 80 ) بالاست.