نی‌نی سایت: ناهنجاری‌های دوران بارداری و جنینی از جمله ناراحتی‌های مادرزادی است که گاه دامن گیر مادران باردار و جنین داخل رحم شده و گاهی اوقات به علت شدت ناهنجاری‌های منجر به سقط جنین می‌گردد ولی در برخی موارد نیز جنین زنده متولد می‌شود. شکاف کام یا دهان از جمله بدشکلی‌ها و ناهنجاری‌های مادرزادی است که معمولا در ماه های اول بارداری و هم زمان با رشد جنین داخل رحم ایجاد می‌شود.
شکاف کام یا دهان زمانی رخ می‌دهد که بافت کافی در دهان یا محفظه دهانی برای شکل‌گیری کامل کام یا دهان وجود نداشته و این بافت به طور کامل تشکیل نمی‌شود. شکاف لب، جدایی لب بالایی و دو تکه شدن و وجود شکاف باریکی در پوست را سبب می‌شود. گاه این شکاف تا قسمت زیر بینی امتداد می‌یابد و استخوان‌های فک و لثه‌های بالا را نیز در برمی‌گیرد. شکاف کام نیز به جدایی و ایجاد شکافی در سقف دهان اطلاق می‌شود. شکاف لب و کام گاه به صورت کاملا مجزا یا همراه هم اتفاق می‌افتد. ولی به طور کلی، از میان 700 نوزاد تنها یک مورد با اختلال شکاف لب متولد می‌شود. امریکا، رتبه چهارم نقص عضوهای مادرزادی را به خود اختصاص می‌دهد. نوزادان آسیایی، لاتین یا بومیان امریکایی بیش از سایر نژادهای دنیا با این اختلال به دنیا می‌آیند. شکاف لب در نوزادان پسر 2 برابر بیش از دختران و شکاف کام در دختران 2 برابر پسران است.
عواملی که دردسرساز می‌شوند
در بیشتر موارد، علت بروز شکاف کام و لب ناشناخته باقی می‌ماند و از این رو نمی‌توان مانع از ایجاد آن شد. اکثر دانشمندان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی زمینه ساز ابتلا به این اختلال مادرزادی به شمار می‌رود. چنانچه والدین، خواهر یا برادر و خویشاوندان سابقه ابتلا به این بیماری را داشته باشند، احتمال بروز این اختلال نیز تا حد زیادی افزایش می‌یابد. از دیگر عوامل ایجاد شکاف کام و شکاف لب را می‌توان مصرف خودسرانه دارو توسط مادر در دوران بارداری دانست. برخی داروها از قبیل داروهای ضد صرع و ضد تشنج، داروهایی درمان آکنه و نیز داروهای ضد سرطان، التهاب فاصل و پسوریازیس با بروز این اختلال مادرزادی ارتباط مستقیم دارند. شکاف کام و لب ممکن است بر اثر قرار گرفتن جنین در معرض ویروس‌ها یا برخی مواد شیمیایی نیز پدید آیند.
اختلالات مرتبط با شکاف کام و لب
معمولا برخی بیماری‌ها تبعات زیادی به دنبال داشته و در کنار آن، مشکلات بیشتری سر راه بیمار قرار می‌گیرند. اختلالات تغذیه‌ای یکی از شایع‌ترین مشکلات بیماران مبتلا به شکاف کام یا لب محسوب می‌شود. شکاف ایجاد شده روی لب یا سقف دهان معمولا باعث ورود مواد غذایی و مایعات به بینی می‌شود. ولی در این میان، برخی شیشه‌های شیر مخصوص کودکان مبتلا به این اختلال تعبیه شده که با قرار گرفتن در دهان، شکاف ایجاد شده را مسدود و اجازه می‌دهد تا شیر به راحتی وارد معده شود. این نوزادان معمولا در معرض ابتلا به عفونت‌های گوش و کم شنوایی قرار دارند به طوری که احتمال تشکیل مایعات اضافی در گوش میانی وجود دارد. چنانچه عفونت گوش آنها درمان نشود در ادامه منجر به کم شنوایی و از دست دادن کامل شنوایی می‌گردد.
از دیگر مشکلاتی که نوزادان مبتلا به شکاف کام و لب با آن دست به گریبان‌اند، مشکلات گفتاری در آنهاست چرا که به درستی قادر به تکلم نیستند. این مشکل از طریق گفتار درمانی و توسط متخصص گفتار درمانی قابل حل است. نوزادان مبتلا به شکاف کام یا لب بسیار در معرض ابتلا به مشکلات دهان و دندان بوده و گاه رشد کامل دندان‌ها امکان‌پذیر نمی‌شود. این قبیل ناهنجاری‌های دهان و دندانی غالبا با انجام اعمال جراحی درمان پذیر است.
شکاف کام و لب و درمان
معمولا درمان شکاف کام یا لب بسته به وسعت نیاز به عمل جراحی دارد. نخستین عمل جراحی غالبا در 3 ماهه نخست تولد نوزاد و ادامه مراحل درمانی به صورت عمل جراحی نیز طی دوره‌ای 18 ساله انجام می‌شود. ولی نخستین عمل ترمیمی شکاف کام و لب بین سن 6 تا 12 ماهگی صورت می‌گیرد. پزشکان در 8 سالگی، استخوانی را در قسمت بالایی سقف دهان نوزاد پیوند می‌زنند که از دندان‌ها و فک بالایی حمایت کرده و آنها را ثابت نگه می‌دارد. حدود 20 درصد از کودکانی که از شکاف کام رنج می‌برند، برای بهبود وضعیت تکلم خود به جراحی‌های متعدد نیاز دارند. با رشد دندان‌های دائمی، پزشک گیره‌هایی را به منظور محکم نگه داشتن دندان‌ها داخل دهان قرار می‌دهد. علاوه بر این، در سال‌های بعد عمل‌های متعددی نیز برای بازگرداندن حالت طبیعی لب و سقف دهان باید انجام شود تا شکاف بین دهان و بینی به طور کامل پوشیده شود. این اصلاح ظاهری به تنفس و تثبیت حالت فک کمک زیادی می‌کند. گاه این اعمال جراحی تا سنین جوانی ادامه می‌یابند.
با وجود اینکه درمان شکاف کام و لب ممکن است تا چندین سال به طول بیانجامد اما پس از طی عمل@های جراحی مختلف، تکلم و تغذیه به حالت طبیعی برمی‌گردد. در نتیجه، والدین این کودکان به دلیل موقعیت حساس‌شان باید از ابتدا مراقبت بیشتری را به عمل آورند. مراقبت‌های دندانی یکی از مهم‌ترین اموری است که باید در این کودکان لحاظ شود.
نظرات شما
جدیدترین پرامتیازترین