نینی سایت: دکتر نیره هاشمی، متخصص زنان و زایمان- محققان مختلف در سراسر دنیا برای شناخت بیماریها، تاثیر عوامل خطر زا در ابتلای به آنها و پیدا کردن راههای درمان، سخت در تلاش هستند. در این میان گروهی از بیماری ها نسبتا شایعاند و جزو نگرانیهای مهم خانمها محسوب میشوند که عبارتند از:
بیماریهای قلبی
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای امریکا، بیماریهای قلبی عروقی عامل حدود 29 درصد مرگهای بانوان است و علاوه بر مرگ زودرس، عامل اصلی ایجاد معلولیت و ناتوانی در بیشتر مبتلایان است. چون بیماری قلبی روی تواناییهای بدنی مبتلایان تأثیرات مخرب میگذارد، بسیاری از زنان بعد از ابتلا به این بیماری با اختلالات تنفسی، مشکل در قدم زدن، بالا رفتن از پلهها و موارد دیگر درگیر شده و به زندگی سخت خود ادامه میدهند. اگرچه میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی در مردان بیش از زنان است، اما بسیاری از زنان تمایل دارند که بیماری قلبی خود را بروز نداده و معاینه نشوند. بنابراین هنگامی متوجه بیماری خود میشوند که ممکن است خیلی دیر شده باشد. درد سینه، علامت آشکار بیماری قلبی است اما خیلیها ممکن است فقط نشانههایی مانند درد شانه، درد مختصر در قسمت فک، تهوع، استفراغ و تنگی نفس را احساس کنند.
سرطان سینه
سرطان سینه شایعترین سرطان بین زنان و بعد از سرطان ریه، مهمترین عامل مرگ زنان است. متخصصان میگویند گاهی ترس از سرطان سینه، بیش از حد و اغراق آمیز بوده و موجب میشود که زنان برای معاینه و بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نکرده یا تصمیم عجولانه برای جراحی و برداشت سینه بگیرند، در صورتی که ممکن است نیازی به این کار نباشد. بالا رفتن سن، مسائل ژنتیکی (تقریباً 5درصد تا 10درصد موارد سرطان سینه به جهشهای ژنی مرتبط است)، سابقه خانوادگی ، نژاد سابقه نمونه برداری غیر طبیعی سینه در گذشته، سابقه پرتو تابی سینه در گذشته، سابقه عادت ماهیانه زود هنگام یا یائسگی بعد از 55 سالگی، نداشتن فرزند، مصرف برخی داروها، نوشیدن الکل، تغذیه ناکافی و چاقی از عوامل خطرزا برای ابتلا به سرطان سینه است. در این میان پزشکان، کنترل وزن، ورزش، حذف دخانیات و مشورت با پزشک درباره احتمال خطر ابتلا به بیماری و معاینه به موقع را به منظور پیشگیری توصیه میکنند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان، کمر درد و شکنندگی استخوانها مشکلاتی است که زنان مسن درباره آنها نگرانی دارند. این مشکل به مقدار زیاد قابل پیشگیری است. نحوه زندگی و تغذیه بانوان در دوران کودکی، بلوغ و سنین ابتدایی بزرگسالی نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارد. البته بیشتر توده استخوانی بدن تا 30 سالگی شکل میگیرد و پس از آن تشکیل استخوانها متوقف شده و تمرکز روی حفظ و نگهداری معطوف میشود. از طرفی هرگز برای داشتن استخوانهای قوی و پیشگیری از شکستگی دیر نیست. بدن نیز هر کاری را که بتواند برای بازسازی استخوانهای صدمه دیده انجام میدهد، اما شما باید ابزارهای آن را فراهم کنید. مصرف کلسیم به میزان کافی و ورزش و فعالیتهای بدنی مرتب و منظم از ابزارهای این کار هستند.
افسردگی
به نظر میرسد افسردگی، زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار میدهد. گزارشهای مختلف حاکی از آن است که در مقایسه با 6 میلیون مرد، سالانه حدود 12 میلیون زن به افسردگی مبتلا میشوند. به عبارت دیگر در طول زندگی، زنان بیشتر به ارتباط با دیگران، توجه و حمایت نیاز دارند و اگر اینها فراهم نباشد شخص به سوی افسردگی پیش خواهد رفت. گاهی تغییرات هورمونی، به ویژه بعد از حاملگی و زایمان و در دوران یائسگی نیز می تواند آغازی برای افسردگی باشد.
بیماریهای خود ایمنی
بیماریهای خود ایمنی گروهی از اختلالات هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن علیه خود فعال شده و بافتها را تخریب کرده یا در عملکرد آنها مشکل ایجاد میکند. در این گروه از بیماری ها بیش از 80 بیماری مزمن جدی مانند لوپوس، مولتیپل اسکلروزیس ( MS ) و دیابت نوع یک وجود دارد. بر اساس گزارشهای علمی، حدود 75 درصد از بیماریهای خود ایمنی در زنان رخ میدهد و بیشتر این بیماریها، جز دیابت، شایع نیستند. البته عوامل ایجاد کننده بیماریهای خود ایمنی به خوبی شناخته نشدهاند اما مسائل مرتبط با ژنتیک، عوامل هورمونی و تأثیرات محیطی ممکن است دخیل باشند. از آن جایی که بیماریهای خود ایمنی کاملاً شناخته شده نیستند، اشاره به عوامل خطر زای ابتلا هم سخت و دشوار است. علائم میتوانند غیر اختصاصی بوده و تشخیص دقیق را مشکل کنند. به هر حال اگر در خود یا بستگان خود، نشانهای غیر عادی را مشاهده میکنید، خیلی مهم است که نزد پزشک بروید و چکاپ شوید.
پیشگیری از مهمترین سرطانهای زنانه
شاید شما هم جزو افرادی هستید که با شنیدن نام سرطان، ترس تمام وجودنات را فرا میگیرد و آن را یک بیماری غیرقابل درمان میدانید. اما با وجود پیشرفتهای پزشکی امروز این موضوع چندان واقعیت ندارند و درصد بالایی از سرطانها به کمک راههای درمانی کوتاه مدت و بلند مدت درمان میشوند. البته آزمایشهایی هم وجود دارند که خانمها میتوانند با آنها بسیاری از انواع سرطان را زودتر تشخیص بدهید و زودتر هم روند درمانی را طی کنند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
ماموگرافی برای تشخیص زودرس سرطان پستان: ماموگرافی، هریک تا دو سال بعد از 40 سالگی، یکی از آزمونهای غربالگری مهم در زنان است.
پاپاسمیر برای تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم: پاپاسمیر را در صورتی که زایمان کردهاید و بین سن 21 تا 65 سال قرار دارید باید هر دو تا سه سال انجام دهید تا با تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم جلوی رشد آن را بگیرید.
آزمایش قند، چربی و فشارخون: بالا بودن قند، چربی و فشارخون از عوامل خطرساز ابتلا به بسیاری از انواع سرطانهاست. با شروع 45 سالگی لازم است بهطور منظم کلسترول یا همان چربی خونتان را اندازه بگیرید و اگر کمتر از 45 سال دارید، در صورتی که مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا هستید و یا بیماریهای قلبی در خانوادهتان شایع است و یا سیگاری هستید، حتما در مورد زمان انجام آزمایش چربی با پزشک خود مشورت کنید. اگر هم مبتلا به فشارخون بالا نیستید، حداقل باید هر دو سال فشارخون خود را چک کنید.
کولونوسکوپی برای تشخیص زودرس سرطان روده: انجام آزمون غربالگری برای سرطان روده بزرگ همزمان با شروع سن 50 سالگی است. پزشک در انجام این آزمون و زمان تکرار آن و اینکه آیا باید زودتر از 50 سالگی آن را انجام دهید، به شما توضیح میدهد.
معاینه روانپزشکی برای تشخیص افسردگی: همانطور که سلامت جسمی شما مهم است، سلامت روان شما هم از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر بیشتر اوقات احساس غمگینی و افسردگی دارید، حتما با یک روانپزشک مشورت کنید. به سلامت روان خود اهمیت دهید، چرا که شما هم در هر سنی که هستید، باید از زندگی خود لذت ببرید. ضمن اینکه افسردگی و سایر بیماریهای روان باعث کاهش سطح ایمنی بدن و افزایش احتمال ابتلا به سرطانهاست.
تست تشخیص عفونتهای رحمی و واژن: اگر ازدواج کردهاید و دچار عفونتهای رحمی و واژن هستید، حتما باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا با درمانهای دارویی بیماریتان برطرف شود. همچنین برای اطمینان از بهبود و برطرف شدن عفونت بهطور منظم برای معاینه مراجعه کنید. اگر خانمی هستید که ازدواج نکردهاید اما دچار عفونتهای زنانه شدهاید، باز هم باید برای رفع مشکل و اطمینان از بهبود تحتنظر پزشک باشید. عفونتهای مکرر نیز در صورت عدم پیگیری میتوانند زمینهساز برخی از انواع سرطان باشند.