مهناز استکی، روانشناس کودک، در پاسخ به سوال یکی از شهروندان درباره بیش‌فعالی و نقص توجه، اظهار داشت: اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه سه دسته است که معمولاً زیر 7 سالگی تشخیص داده می‌شود برخی مبتلایان فقط دچار بیش‌فعالی هستند، برخی نقص توجه دارند و برخی نیز دچار بیش‌فعالی و نقص توجه هستند.
وی افزود: برخی مبتلایان فقط دچار نقص توجه هستند که معمولاً حواسپرت خوانده می‌شوند و معلمان درباره آنها از عبارت انگار در کلاس حضور ندارد استفاده می‌کند برخی نیز دچار تکانشگری هستند و قبل از اینکه سوال معلم تمام شود می‌خواهند پاسخ دهند. تعدادی هم دچار تکانشگری و نقص توجه هستند.
این متخصص حوزه بهداشت روان گفت: شیوع بیش‌فعالی و نقص توجه در افراد هر جامعه حدود 5 درصد است اما به نظر می‌رسد در ایران تشخیص بیش فعالی بیش از میزان شیوع آن در جهان است.
وی ادامه داد: در تحقیقی که به تازگی انجام شده است، حدود 460 پسر و دختر توسط والدین و معلمان بر اساس معیار پرسشنامه بررسی شدند که در مورد 260 نفر آنها اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD) داده شد. این تحقیق نشان داد که ما در کشور بیش‌فعالی و نقص توجه را بزگ‌تر می‌بینیم و معیارهایمان برای تشخیص این اختلال با معیارهای جهانی متفاوت است.
*علائم اختلال بیش‌فعالی
این روانشناس کودک تصریح کرد: کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه باید حداقل 6 ماه در 2 یا 3 مکان مختلف علائمی مانند تکانشگری را نشان دهد. مثلاً کودک مبتلا رفتارهای خطرناکی از خود نشان می‌دهد، یکی از این رفتارها پریدن در قسمت عمیق استخر بدون داشتن مهارت شنا کردن است. همچنین برخی از این کودکان دست خود را در ماهیتابه داغ فرو می‌کنند تا سیب‌زمینی بردارند.
* فرق بیش‌فعالی با افسردگی و تیزهوشی
استکی با بیان اینکه گاهی کودک علائم افسردگی را دارد اما به اشتباه بیش‌فعال تشخیص داده می‌شود، اظهار داشت: علائم افسردگی در کودکان با بزرگسالان متفاوت است گاهی کودک به افسردگی مبتلاست و رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهد اما به اشتباه بیش‌فعال تلقی می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین در برخی موارد تیزهوشی با ADHD اشتباه گرفته می‌شود برخی از کودکان درس را زودتر از سایر دانش‌آموزان یاد می‌گیرند و تحمل ماندن بیشتر سر کلاس و توجه به حرف‌های معلم را ندارند.
استکی افزود: همچنین گاهی والدین حوصله کودک را ندارند و هر علامتی را ADHD می‌بینند.
*مبتلایان به بیش‌فعالی و نقص توجه دلبستگی آسیب‌دیده دارند
این متخصص حوزه بهداشت روان با اشاره به اینکه یکی از علائم مبتلایان به بیش‌فعالی و نقص توجه دلبستگی ناایمن است، اظهار داشت: دلبستگی عاملی است که از دوران بارداری و تولد شروع می‌شود، نوازش والدین موقع شیر خوردن کودک موجب شکل‌گیری دلبستگی اولیه می‌شود که تغذیه حسی خوانده می‌شود. هر چند که این عامل به عدم ابتلا مادر به اضطراب مربوط است و چنانچه مادر دچار اضطراب باشد نمی‌تواند کودک را به لحاظ حسی به خوبی تغذیه کند.
استکی گفت: عواملی مانند عدم تغذیه با شیر مادر، بد از شیرگرفتن کودک و سزارین نیز می‌تواند در شکل‌گیری تغذیه حسی نامناسب موثر باشد.
وی افزود: چنانچه کودک حس اولیه خوبی نداشته باشد دچار دلبستگی ناایمن می‌شود و وقتی والدین او از کنارش می‌روند تصور می‌کند که دیگر باز نخواهند گشت همچنین برخی از این کودکان نسبت به رفتن والدین خود بی‌اعتنا هستند، این در حالی است که کودکانی که دارای دلبستگی ایمن هستند پس از اینکه والدینشان آنها را ترک می‌کنند منتظر بازگشت آنها خواهند بود.
*درمان بیش‌فعالی
این روانشناس کودک ادامه داد: دارو درمانی به موازات درمان‌های روانشناختی در بهبود مبتلایان به بیش‌فعالی و نقص توجه موثر است. هر چند که دارو درمانی موجب سرعت در جواب دادن به این اختلال می‌شود اما اگر درمان‌های روانشناختی در کنار آن نباشد بعد از حدود 5 ماه شاهد بازگشت علائم خواهیم بود زیرا مغز شروع به ایجاد ارتباط سیناپسی جدید می‌کند و نیاز به داروی بیشتری وجود دارد. در واقع درمان دارویی صرف علاوه بر اینکه در یادگیری تاثیری ندارد موجب افزایش میزان دارو می‌شود.
استکی اظهار داشت: درمان‌های روانشناختی تا حدود 12 سالگی موثر هستند و می‌توان به والدین یاد داد که با ایجاد ارتباط اولیه زمینه درمان کودک را فراهم کنند اما به دلیل پایین بودن انعطاف‌پذیری مغز در سنین بالا نیاز به درمان طولانی‌تری وجود دارد مثلاً اگر کودک 4 ساله نیاز به 4 ماه درمان روانشناختی دارد این درمان برای کودک 8 ساله باید این درمان را طی 8 ماه باشد
منبع : فارس نیوز
