برخی رفتارها از قبیل ضربه زدن، جیغ زدن، و حتی گاز گرفتن برای یک کودک یک تادو ساله چندان غیر طبیعی به نظر نمی رسد، اما برای کودکان بیش از دو سال این رفتارها طبیعی نیست؛ به همین دلیل برای داشتن فرزندانی سالم و رسیدن به جامعه‌ای آرام نیاز است رفتارهای پرخاشگرانه کودکان از سنین کودکی مورد توجه والدین قرار گیرد.
رضا رزاقی در خصوص پرخاشگری کودکان گفت: کودکان پس از تولد به علت برخی عوامل ژنتیکی و همچنین تجربه زیستی مادر در دوران بارداری، مانند شرایط روحی، آرامش روانی و عوامل دیگری چون تغذیه، استرس‌ها، حمایت‌ها و...با یکدیگر متفاوت بوده و نحوه پاسخگویی آنان به محرک‌های اطراف، محیط پیرامون و عوامل محیطی و غیره آنها با یکدیگر یکسان نیست.
این روان شناس در ادامه ضمن بیان اینکه به مجموعه این تفاوتها "سرشت" کودک گفته می‌شود، افزود: در نتیجه شاهد آن هستیم که برخی کودکان آرام بوده، برای مثال خوب غذا می‌خورند، خواب کافی دارند، به رفتارهای مادر واکنش‌هایی از قبیل لبخند و...نشان می‌دهند و درمقابل برخی دیگر از کودکان نیز ممکن است به راحتی به این محرک‌ها واکنش نشان ندهند، بد خواب و بد غذا باشند و به عبارت کلی بدقلق و نا آرام شوند.
وی ادامه داد: کودکان ناآرام آن دسته از کودکانی هستند که معمولا به تلاش‌های مادر از قبیل لالایی، نوازش و غیره که در جهت آرام کردن وی انجام شده، پاسخ نمی‌دهند و از آنان با عنوان «بچه‌های دشوار» یاد می‌شود.
رزاقی در ادامه با تاکید برآنکه قطعا پدر و مادری که کودک دشوار دارند باید برخی ویژگی‌ها مثل صبر و حوصله، کمک از دیگران، مشارکت در مراقبت کودک و غیره را بیش از سایر والدین یاد بگیرند افزود: این کودکان وقت و انرژی بیشتری از والدین گرفته و پدر و مادر باید این آگاهی را داشته باشند که کودک آنها به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارد.
این روان شناس تصریح کرد: والدین کودکان دشوار باید برای تربیت کودک خود به روش‌های جدیدی متوسل شوند؛ زیرا در غیراین صورت ممکن است راه برای واکنش‌های پرخاشگرانه بیشتر کودک فراهم شود؛ در نتیجه اگر والدین آگاه و مسلط به حفظ امور نباشند به آشفتگی‌های روانی و رفتاری کودک خود دامن زده و در نتیجه میزان پرخاشگری وی روز به روز افزایش می‌یابد.
وی همچنین عنوان کرد: عدم آگاهی پدر و مادر در نحوه ارتباط موثر و صحیح با این دسته از کودکان، می‌تواند باعث بروز چندین اختلال دیگر و یا حتی بیش‌فعالی در کودک شود و این اختلالات زمینه را برای وخیم شدن اوضاع کودک در بزرگسالی فراهم می‌کند.
رزاقی همچنین گفت: زمانی که کودکان ناآرام وارد محیط های بزرگتر از قبیل مدرسه و مهد و... می‌شوند، درمقایسه با هم سالان خود به شدت تحت تاثیر محیط قرار گرفته و چنانچه محیط آنان خوب نباشد و مورد بی‌توجهی، انواع کودک‌آزاری‌ها (جسمی، عاطفی و جنسی) و... قرار گیرند به شدت دچار آسیب خواهند شد؛ در مقابل نیز چنانچه محیط آنان مثبت باشد همانقدر می‌توان شاهد بهبود اوضاع آنان بود، به همین دلیل نقش "محیط" در تربیت این کودکان حساس‌تر از سایر هم سالان آنها است.
این روان شناس تاکید کرد: به طور کلی سبک تربیتی و فرزندپروری والدین در رشد شناختی، تربیتی و رفتاری کودک بسیار تاثیرگذار است.
وی ضمن بیان آنکه برخی سبک‌های تربیتی موثر و ترمیم کننده هستند ودرمقابل برخی دیگر از سبک‌ها موثر نبوده و باعث کاهش اعتماد به نفس، استثمارگری، زیاده‌خواهی و پرخاشگری کودک می‌شود عنوان کرد: سبک‌های تربیتی در شرایط اجتماعی خاص شکل می‌گیرند و هرچه شرایط اجتماعی، اقتصادی و همچنین سطح سواد خانواده متفاوت باشد، سبک فرزندپروری آنان نیز تغییر خواهد کرد.
رزاقی ادامه داد: تبدیل شدن کودک به موجودی قلدر، حیوان آزار که ممکن است دست به اقدامات بزهکارانه نیز بزند و مخل و مزاحم اجتماع شود در نتیجه به کارگیری سبک‌های نادرست فرزند پروری توسط والدین است، به همین دلیل آگاهی والدین از شرایط محیطی و سبک فرزند پروری می‌تواند منجر به توقف پرخاشگری‌ها در کودک شده و یا حتی باعث تبدیل کودک به فردی بزهکار در آینده شود.
این روان شناس هم چنین اظهار کرد: باید نحوه مراقبت والدین متناسب با شخصیت کودک تغییر کند و والدین باید آگاه باشند که کجا اشتباه می‌کنند؛ برای مثال وقتی در کلینیک‌ها طی چند جلسه وضعیت کودک را تحلیل، بررسی و ثبت می‌کنیم، والدین متوجه اشتباهات خود شده و به این نکته می‌رسند که گاهی خود آنها باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودک شده‌اند و آنگاه شروع به اصلاح رفتار اشتباه خود کرده و پس از آن متوجه تغییرات عمیق در رفتارهای کودک خود نیز می‌شوند.
وی در ادامه با تاکید براینکه کودکان نیاز به توجه دارند و بی‌توجهی والدین باعث می‌شود کودک نیازهای خود را در قالب خشم و غیره نشان دهند گفت: هدف زوجین نباید فرزندآوری باشد بلکه آنان باید فرزند پروری را هدف خود قرار دهند.
رزاقی در ادامه تصریح کرد: زمانی که کودکی را به دنیا می‌آوریم مسوولیت بزرگی در مقابل پرورش آن داریم، به همین دلیل پس از تعیین هدف خود از فرزند آوری، باید بدانیم چقدر بلدیم که در این دنیا با پیچیدگی‌های خاص خود، از تکنولوژی گرفته تا غیره با کودک خود ارتباط برقرار کرده و آموزش‌های لازم را به او بدهیم.
این روان شناس افزود: در حال حاضر نسبت به 50 ساله گذشته دنیا به شدت تغییر و جمعیت نیز میلیاردی رشد کرده است؛ به همین دلیل پس از تولد هر کودک باید بدانیم نمی‌توانیم براساس آزمون و خطاها با آن کودک رفتار کنیم.
وی افزود: والدین باید بدانند که ملزم به یادگیری سبک‌های مناسب و تکنیک‌های موفق فرزندپروری هستند؛ زیرا فرزند آوری راحت است اما کار سخت آن است که فرزندی که متولد می‌شود چقدر در آینده برای خود و جامعه مفید خواهد بود و یا در مقابل چقدر مزاحم و آسیب‌رسان به جامعه خواهد شد.
رزاقی درپایان عوامل اجتماعی، اقتصادی و جریان‌های حاکم بر جامعه و شرایط خانوادگی و غیره را از عوامل موثر در رشد و نمو کودک دانست و گفت: جامعه‌ای که غرق در خشونت و نسل‌کشی می‌شود در نتیجه شرایط اجتماعی نامناسب و اصول تربیتی نادرست است و در مقابل نیز جوامعی که با دانش و آموزش و مهارت و اقدامات کارشناسی شده رفتار می کنند، غرق در صلح و صفاهستند؛ به همین دلیل برای ایجاد تغییر در جامعه و رسیدن به آرامش نسبی باید از ابتدای فرزند آوری، فرزند پروری را نیز فراگیریم.
منبع: ایسنا
